مفاهیم روانکاوانه از زمان مطرح شدن این نظریه در اوایل قرن بیستم تا به امروز، هم در شیوه فهم ادبیات (نقد ادبی) تأثیر گذاشتهاند و هم در آفرینش متون ادبی. بسیاری از نویسندگان، شاعران، نمایشنامهنویسان و فیلمنامهنویسان با تأثیرپذیری مستقیم از این مفاهیم، آثار خود را به کاوش در تاریکترین حوزههای حیات روانی انسان معطوف کردهاند.