سیف الله صمدیان: مقایسه عکس و سینما اشتباه است

به گزارش ایرنا از ستاد خبری جشنواره «سینماحقیقت»، در کارگاه آموزشی «هر عکس، شروع یک روایت» که روز دوشنبه ۲۴ آذر برگزار شد، نسبت میان عکاسی و سینمای مستند، محور اصلی نشستی بود که در آن سینماگران و عکاسان با تأکید بر «نگاه»، «فرآیند» و «ایده»، از نقش الهام‌بخش عکس در شکل‌گیری سینمای مستند سخن گفتند و بر ضرورت عبور از نگاه صرفاً آموزشی و رسیدن به درک عمیق‌تر از سینما تأکید کردند.

مهرداد زاهدیان در ابتدای این نشست با اشاره به مفهوم «توالی» گفت: بحث توالی، بحثی مفصل و بنیادین است، اما اساس آن از اینجا شکل می‌گیرد که عکاسی نقطه آغاز سینمای مستند محسوب می‌شود. نمونه‌های فراوانی وجود دارد که فیلم‌های مستند بر پایه یک یا چند عکس ساخته شده‌اند. سینماگران هنگام تولید اثر، در واقع فریم‌هایی را می‌سازند که ریشه در نگاه عکاسانه دارد.

زاهدیان در بخش دیگری از سخنان خود با تأکید بر اهمیت «فرآیند» در سینما افزود:«آنچه در عالم سینما باید جدی گرفته شود، فرآیند شکل‌گیری اثر است. عکاس نگاهی دقیق، متمرکز و عمیق به سوژه دارد، در حالی که در سینما، روایت در اولویت قرار می‌گیرد. اگر سینماگر بتواند نگاه عکاسانه را با روایت سینمایی پیوند بزند، به رابطه‌ای عمیق و درست میان این دو هنر خواهد رسید.»

سعید فلاح‌فر نیز به اهمیت پیوند عکاسی و سینما اشاره کرد وگفت: برگزاری این دوره به شرط انکه ادامه پیدا کند و هر سال گسترده‌تر شود می‌تواند تاثیرگذار باشد.

در ادامه، ساعد نیک‌ذات که تجربه فعالیت هم‌زمان در عکاسی و سینما را دارد، تأکید کرد: من عکاسی را ابزاری در اختیار سینما نمی‌دانم. به عقیده من، عکس دستیار سینما نیست بلکه الهام‌بخش آن است. عکس ثبت یک لحظه است و کارگردان با دیدن این تصویر، پیوندی ذهنی برقرار می‌کند که می‌تواند مسیر شکل‌گیری یک فیلم را روشن کند. اینجاست که می‌توان فهمید سینما چگونه از عکاسی الهام می‌گیرد، نه اینکه صرفاً از آن استفاده کند.

اسماعیل عباسی نیز با اشاره به عکس مستند گفت: این اشتباه وجود دارد که عکس مستند جدا از سینما است اما این دید هنرمندانه است که می‌داند چنین چیزی وجود ندارد و هر دو یک قاب را روایت می‌کنند یکی با عمق بیشتر و در سکون و دیگری در حرکت و با قصه‌پردازی.

وی همچنین به محتوای یکی از آثار مکتوب خود اشاره کرد و گفت: در کتاب من، یک مجموعه عکسِ سیکوئنس با فیلم مقایسه شده و این نسبت از جنبه‌های مختلف مورد بررسی قرار گرفته است.

سیف‌الله صمدیان هم با اشاره به فضاهای آموزشی گفت: امروز بیشتر شبیه سیستمی است که می‌خواهد صرفاً وظیفه‌ای را انجام داده باشد، نه اینکه نگاه عمیق و خلاقانه را در هنرجو پرورش دهد.

او با رد مقایسه مستقیم میان عکس و سینما گفت: برای من اساساً مقایسه‌ای میان عکس و سینما وجود ندارد. اینجا سینما حقیقت است و وقتی در این فضا قرار می‌گیریم، سینماگر هستیم. هدف ما بررسی نشانه‌هایی است که به ساخته‌شدن فیلم کمک می‌کند تا بتوانیم به نگاه درست‌تر سینمایی برسیم.

در بخش پایانی، مهرداد زاهدیان با اشاره به ماهیت این رویداد گفت: این جشنواره، نمایشگاه عکاسی نیست، بلکه تمرینی جدی برای نگاه‌کردن به سینمای مستند است. در این مسیر، یک نکته اساسی مطرح شد؛ در عکس مستند «تکست» اهمیت بالایی دارد، اما در فیلم سینمایی «ایده» اصل است. حذف تکست و کلیدواژه‌ها می‌تواند مخاطب را از درک درست سینما محروم کند.

سیف‌الله صمدیان هم خطاب به شرکت‌کنندگان گفت: بیشتر کار کنید و بیشتر تلاش کنید. اگر رقابتی وجود داشته باشد، تنها رقیب واقعی شما خودتان هستید.

نوزدهمین جشنواره «سینماحقیقت» با دبیری محمد حمیدی‌مقدم امروز سه شنبه ۲۵ آذرماه در تالار وحدت به پایان می رسد.