ماجرای شیر مدارس ایلام چیست؟

به گزارش خبرنگار ایرنا، از چند روز پیش توزیع شیر رایگان در مدارس ایلام که با هدف ارتقای سطح تغذیه دانش‌آموزان انجام می‌شود، با حواشی غیرمنتظره‌ای روبه‌رو شده است.

ماجرا از آنجا آغاز شد که برخی افراد و خانواده‌های دانش‌آموزان با انتشار فیلم‌هایی در شبکه‌های اجتماعی و پیام‌رسان‌ها، تصاویری از پاکت‌های شیری را به نمایش گذاشتند که بافت مایع دورن پاکت تغییر حالت داده و به صورت «دلمه‌بسته»، «بریده شده» و شبیه به خامه درآمده بود.

این تصاویر به سرعت در فضای مجازی دست‌ به‌ دست شد و موجی از نگرانی در میان خانواده‌ها ایجاد کرد.

پرسش اصلی خانواده‌های دانش آموزان این بود که آیا این شیرها فاسد هستند و تندرستی فرزندانشان در خطر است؟

اداره اطلاع‌رسانی و روابط عمومی آموزش و پرورش ایلام شامگاه شنبه(۲۲ آذر) پیرو انتشار اخباری در فضای مجازی مبنی بر نگرانی خانواده‌ دانش‌آموزان درباره سلامت فیزیکی و ظاهری شیرهای پاکتی توزیع شده در مدارس با صدور اطلاعیه‌ای از توقف پخش شیر رایگان در همه مدارس استان خبر داد.

در بخش از این اطلاعیه اشاره شده که «پیرو نگرانی‌های به وجود آمده در خصوص سلامت شیر مدارس در برخی شهرستان‌های استان، به اطلاع می‌رساند بر اساس پیگیری‌های این اداره کل، اقلام توزیعی مشکل کیفی ندارد و بنا بر اعلام کارخانه تولیدکننده، ذرات چربی (پنیرک) دیده‌ شده در پاکت‌های شیر ناشی از سردی هوا و چربی بالای محصول است.

با این وجود، در راستای اطمینان خاطر بیشتر، نمونه‌هایی از این شیرها به آزمایشگاه‌های معتبر استان ارسال شده و تا زمان دریافت نتایج نهایی، توزیع شیر در مدارس متوقف خواهد بود.»

اما این پایان ماجرا نبود و معاون شبکه بهداشت و درمان شهرستان ایلام روز گذشته (دوشنبه ۲۴ آذر) در تازه‌ترین اظهار نظر خود در گفت‌وگو با رسانه‌ها آب پاکی را روی دست همه ریخت و با صراحت اعلام کرد که شیرهای توزیع‌شده در مدارس ایلام از استاندارد لازم برخوردار نیستند.

مهرداد داودیان گفت: بررسی‌ها نشان داد این شیرها از لحاظ شاخص‌های بو، رنگ، مزه و شکل ظاهری از حالت طبیعی خارج شده و غیراستاندارد هستند و بر این اساس، دستور جمع‌آوری و صورت‌جلسه امحای آن‌ها صادر شده و پس از طی مراحل اداری معدوم خواهند شد.

وی همچنین یک گام فراتر رفت و تاکید کرد که با آموزش و پرورش مکاتبه شده که از این پس، پیش از توزیع هر محموله نمونه‌برداری انجام شود و تنها پس از تایید کتبی و مجوز بهداشت، اجازه توزیع صادر شود.

آموزش و پرورش ایلام: داوری نهایی منوط به آزمایش است

در سوی دیگر ماجرا، اداره‌ کل آموزش و پرورش استان ایلام که متولی اصلی توزیع شیر است، با انتشار اطلاعیه‌ای ضمن تشریح جزییات ماجرا، بر اولویت تندرستی دانش‌آموزان تأکید کرد.

این اداره کل با تاکید بر اینکه «سلامت دانش‌آموزان خط قرمز و غیرقابل مسامحه است»، پنج نکته کلیدی را در پاسخ به اظهارات مطرح شده بیان کرد:

«شیرها دارای اصالت و مجوز بودند» و همه محموله شیر مدارس تحویلی دارای «نشان استاندارد ملی ایران» و «سیب سلامت» از سازمان غذا و دارو بوده و قرارداد تأمین آن‌ها به طور کامل قانونی منعقد شده است.

بر پایه اعلام این اداره کل، محموله‌های شیر پیش از ورود به مدارس، بر پایه شیوه‌نامه به مدت یک هفته زیر نظارت مدیر کنترل کیفی شرکت تولیدکننده «در قرنطینه بوده‌اند» و در آن مقطع زمانی هیچ گزارشی مبنی بر انطباق نداشتن کیفی وجود نداشته است.

آموزش و پرورش ایلام در بند مهمی از اطلاعیه خود یادآور شده که اظهارنظر قطعی درباره «سلامت یا نبود سلامت» فرآورده غذایی نیازمند مدارک و مستندهای آزمایشگاهی است و به عبارتی، «تغییر شکل ظاهری به معنای آلودگی میکروبی خطرناک نیست» و باید منتظر نتیجه کشت میکروبی ماند که هنوز به دست این نهاد نرسیده است.

این مجموعه آموزشی تاکید کرد که به محض دیدن نخستین گزارش‌ها و پیش از رسانه‌ای شدن گسترده موضوع به دستور مدیرکل «پخش شیر در مدارس متوقف شد» تا بررسی‌های تکمیلی با احتیاط کامل انجام شود.

شاید مهم‌ترین بخش این اطلاعیه برای آرامش خانواده‌های دانش‌آموزان این نکته باشد که «از زمان آغاز توزیع تا لحظه توقف، هیچ‌گونه گزارش رسمی یا موردی از مسمومیت یا عارضه جسمی ناشی از مصرف شیر در هیچ‌یک از مدارس استان ثبت نشده است.»

پایان باز ماجرا؛ منتظر نظر نهایی غذا و دارو

اکنون سرنوشت پایانی این پرونده در گرو لوله‌های آزمایشگاه معاونت غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی ایلام است؛ نمونه‌برداری‌ها برای کشت میکروبی و بررسی وجود میکروارگانیسم‌های مضر انجام و به آزمایشگاه مرجع ارسال شده است.

آموزش و پرورش ایلام وعده داده است که به محض دریافت پاسخ آزمایش‌ها نتیجه را شفاف و بدون پنهان‌کاری به اطلاع افکار عمومی استان برساند.

تا آن زمان توزیع شیر مدارس ایلام در حالت تعلیق باقی خواهد ماند و اکنون باید به انتظار نشست تا نتیجه آزمایش‌ها اعلام شود.

طرح توزیع شیر رایگان در مدارس کشور پیشینه‌ بالای ۲۰ سال دارد و نخستین بار سال ۱۳۷۹ به صورت آزمایشی و از سال ۱۳۸۰ به صورت سراسری در مدارس کشور کلید خورد تا با تأمین بخشی از نیازهای تغذیه‌ای کودکان و نوجوانان به رشد جسمانی و یادگیری آنان کمک کند.

هدف اصلی این طرح ملی، کاهش فقر کلسیم، پیشگیری از پوکی استخوان در سنین بزرگسالی، اصلاح الگوی مصرف و تأمین امنیت غذایی دانش‌آموزان به ویژه در مناطق کمتر برخوردار بوده است.

با این حال، اجرای این طرح راهبردی در طول دو دهه گذشته همواره با فراز و فرودهایی همراه بوده و در سال‌های اخیر (از حدود سال ۱۳۹۶) به سبب مشکلات اعتباری و تأمین نشدن بودجه لازم، با وقفه مواجه و در عمل متوقف شده بود.

در دولت چهاردهم و با تأکید ویژه رئیس‌جمهور مبنی بر ضرورت توجه به تندرستی دانش‌آموزان و عدالت آموزشی احیای این طرح در دستور کار وزارت آموزش و پرورش قرار گرفت.

پس از حدود شش سال وقفه، توزیع شیر رایگان در مدارس ابتدایی دولتی سراسر کشور از سر گرفته شد تا همه دانش‌آموزان دوره ابتدایی (به عنوان سنین طلایی رشد استخوانی) دو نوبت در هفته از شیر رایگان بهره‌مند شوند.

جامعه آماری این طرح در گستره ملی شامل حدود ۸ تا ۹ میلیون دانش‌آموز مقطع ابتدایی است که استان ایلام نیز با ۵۵ هزار دانش‌آموز مشمول، بخشی از این شبکه بزرگ توزیع را تشکیل می‌دهد.