چشم انداز در حرفه ما کار نمی‌کند

این کارگردان و مدرس تئاتر از یکم دی ماه نمایش تازه خود را در پلاتو مرکز تئاتر مولوی روی صحنه می‌برد.

او در گفتگو با ایسنا به بیان توضیحاتی درباره این نمایش پرداخت و در عین حال از وضعیت فعلی تئاتر انتقاد و عنوان کرد که پس از اجرای این نمایش کم‌کم فعالیت خود را در تئاتر کاهش می‌دهد و به احتمال قوی، فعلا از این حوزه خداحافظی می‌کند.

شمس که دانش‌آموخته مقطع کارشناسی ارشاد تئاتر است، بیشتر به عنوان بازیگر در این حوزه فعالیت داشته اما گاهی به دلیل بعضی دغدغه‌های شخصی‌اش، به نویسندگی و کارگردانی هم ورود کرده است.

شمس درباره موضوع نمایش «رساله‌ای در باب هنر مرگ یا کودوکوشی» توضیح داد: سال ۹۸ در آخرین دوره‌ای که جشنواره دانشجویی برگزار شد، این نمایش را برای شرکت در جشنواره ارایه کردم که با وجود پذیرش در دو مرحله، به دلایلی که خیلی برای ما آشکار نشد، از حضور در جشنواره بازماند.

او ادامه داد: بعد از آن، نمایش دیگری را کارگردانی نکردم تا اینکه سال گذشته نمایش «تشنگان» نوشته وجدی معود را در تالار انتظامی خانه هنرمندان ایران روی صحنه بردم.

شمس، نمایش «رساله‌ای در باب هنر مرگ یا کودوکوشی» را نقدی بر سیستم آموزش تئاتر در دانشگاه‌ها دانست و افزود: در این اجرا بیشترین دغدغه‌ام وضعیت دانشجویان و دانش‌آموختگان تئاتر است؛ اینکه تئاتر قرار است چه اتفاقی را در زندگی آنان رقم بزند و از سوی دیگر نگاهی انتقادی به آموزش تئاتر در دانشگاه‌های هنری داریم که این نگاه برگرفته از تجربه شخصی خودم است چراکه در دو مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد تئاتر تحصیل کرده‌ام و حالا هم مشغول تدریس در دانشگاه هستم.

او درباره بازنویسی احتمالی متن این نمایش با توجه به تغییراتی که در این سال‌ها در فضای تئاتر کشور رخ داده، توضیح داد: این نمایشنامه چند بار بازنویسی شده و نسخه‌ای که قرار است اجرا بشود، با متن اولیه، تفاوت چشمگیری دارد. متاسفانه در این سال‌ها نه تنها مشکلات تئاتر برطرف نشده بلکه عمیق‌تر و عجیب‌تر شده است.

شمس که برای اجرای خود پلاتو مرکز تئاتر مولوی را انتخاب کرده، درباره انتخاب این مکان نیز گفت: اجرای ما اجرای خاصی است به این معنا که نور و طراحی لباس نداریم. حتی سالن اجرای ما سیستم گرمایشی ندارد. با این حال راهکاری داریم که تماشاگران‌مان خیلی آزار نبینند ولی هدف ما این بود که شرایطی را که در پلاتوهای تمرین تئاتر تجربه می‌کنیم، با تماشاگر به اشتراک بگذاریم. به این معنا که شرایط گروه‌های تئاتری را به هنگام تمرین در پلاتوهای تئاتر برای او تداعی کنیم. تلاشم بر این است که پیش از ورود تماشاگران با چای از آنان پذیرایی کنیم که شبیه همان پذیرایی از اعضای گروه‌های تئاتری در پلاتوهای تمرین است.

او ادامه داد: شرایط پلاتوهای تمرین تئاتر در این سال‌ها تفاوت زیادی داشته است. زمانی که من تمرین تئاتر را اغاز کردم، اجاره پلاتو ساعتی ۵ هزار تومان بود و حالا به سیصد هزار تومان رسیده است. یک گروه نمایشی پول زیادی هزینه می‌کند تا نمایشی را به صحنه برساند و متاسفانه هزینه‌ای که می‌کند، هیچ بازگشتی نخواهد داشت.

او اضافه کرد: علاوه بر اینها در این اجرا، کمی هم به سمت تئاتر آزمایشگاهی می‌رویم. در هر صورت نمایش ما تماشاگران محدودی خواهد داشت و در هر اجرا میزبان تعداد اندکی خواهیم بود. البته طبیعتا بخشی از تماشاگران ما که خود از جامعه تئاتری هستند، با این وضعیت آشنایی دارند ولی بخش دیگری هم ممکن است کمتر با فضای تئاتر آشنایی داشته باشند و شاید تصورشان این باشد که گروه‌های نمایشی در رفاه و آسایش تمرین و کار می‌کنند.

شمس که بیشتر به عنوان بازیگر در تئاتر فعالیت داشته و پیش از این سابقه بازی در پلاتو مرکز تئاتر مولوی را هم داشته است، با تاکید بر اینکه بیشتر خود را بازیگر می‌داند، ادامه داد: قبل‌تر در نمایشی از حامد اصغرزاده در همین پلاتوی مولوی روی صحنه رفتم که بعد از ۳ اجرا توقیف شد. اصولا خود را بازیگر می‌دانم و ذاتا بازیگر هستم، نه به این معنی که خود را بازیگر خوبی بدانم بلکه به این معنا که در من، بازیگری بسیار جلوتر از نویسندگی و کارگردانی است و هر از گاهی به دلیل دغدغه‌های شخصی خودم دست به کارگردانی می‌زنم.

او اضافه کرد: سال ۹۰ هم نمایش «در انتظار گودو» را با بازی ۵ بازیگر خانم در تالار انتظامی کارگردانی کردم چون معتقدم  خانم‌ها درک عمیق‌تری از مفهوم انتظار دارند. سال گذشته هم نمایش «تشنگان» وجدی معود را در همین سالن روی صحنه بردم.

شمس که تجربه همزمان فعالیت هنری و تدریس در دانشگاه را دارد، در پاسخ به اینکه چه چشم‌اندازی برای فعالیت‌ در تئاتر پیش‌روی خود می‌بینید، گفت: «چشم‌انداز» واژه جذابی است ولی در حرفه ما اصلا کار نمی‌کند. چون شرایط بسیار عجیب و غریب است. «کودوکوشی» احتمالا آخرین کار کارگردانی‌ام باشد و ترجیح می‌دهم دست‌کم در مقطع فعلی ـ در این حوزه به فعالیتم ادامه ندهم و مسیرم را عوض می‌کنم چون در تئاتر دچار «نشد» مکرر شده‌ام.

او شرایط فعلی تئاتر را عجیب توصیف کرد و افزود: چون استاد دانشگاه تهران هستم، توانستم در پلاتو مرکز تئاتر مولوی نوبت اجرا بگیرم. سالن‌های خصوصی که دارند به مکان‌هایی ۲۴ ساعته تبدیل می‌شوند تا از هر ساعت خود کسب درآمد کنند. از هفده هجد سالگی وارد تئاتر شده‌ام و الان ۲۷ سال است که در این حوزه کار می‌کنم ولی متوجه شده‌ام که دیگر نباید کارگردانی تئاتر کار کنم مگر اینکه تغییراتی اساسی در این حوزه رخ بدهد اما در «اکنون»ِ خودم، دست‌کم برای شخص خودم، هیچ چشم‌اندازی در کارگردانی تئاتر نمی‌بینم.

به گزارش ایسنا، نمایش «رساله‌ای در باب هنر مرگ یا کودوکوشی» به نویسندگی و کارگردانی امیر شمس و بازی مهدی ‌ابوحمزه، سحر مصباح، مجید ‌عیوضی، دل آرا خدای، امیر شمس، حامد ‌عابدی از یکم دی ماه هر شب ساعت ۲۰:۳۰ و به مدت یک ساعت در پلاتو مرکز تئاتر مولوی روی صحنه می‌رود.

منبع : ایسنا