این فیلم‌ها به مخاطبان واقعی‌شان می‌رسند؟

به گزارش ایسنا، در حالی که در فصل پاییز و آغاز مدرسه فیلم‌های چون «لیپار»، «بچه مردم» و «ملکه آلیشون»، انیمیشن «یوز» و .... به نمایش درآمدند یعنی به عبارتی دیگر سبد اکران پاییزی سینمای ایران بیش از هر زمان دیگری فیلم‌های مرتبط با حوزه کودک و نوجوان داشت اما فیلم‌های کودک و نوجوان در مجموع سهم قابل توجهی از فروش سینما را به خود اختصاص ندادند، نکته مهم این است که فیلم‌های حوزه کودکان و نوجوانان همانطور که از ژانر آن مشخص است یک جامعه هدف مشخصی را مدنظر قرار می‌دهد اما سوال اینجاست که چه کسانی باید کودکان و نوجونان را به سینما ببرند؟ پاسخ مشخص است: خانواده‌. اما این خانواده چگونه باید از اکران چنین فیلم‌هایی باخبر شود؟

دستگاهی همچون وزارت آموزش و پرورش یا سازمانی همانند کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان در کنار تلویزیون می‌توانند نقش مهمی در معرفی فیلم‌ها به خانواده‌ها داشته باشند، اما یک سوال، این سازمان‌ها تا چه اندازه به جلب مخاطب برای تماشای این فیلم‌ها کمک می‌کنند؟ آیا فیلم‌ها در مدارس به دانش‌آموزان معرفی می‌شوند؟ آیا خانواده‌های آنها از طریق مدارس و فضای مجازی مرتبط با آن‌ متوجه اکران چنین فیلم‌هایی هستند؟ اصلا اکران‌های دانش‌آموزی چقدر برگزار می‌شود؟ (البته مدارس با معضل تعطیل شدن و غیرحضوری شدن به دلیل آلودگی هوا و آنفولانزا هم مواجه شدند که نباید این نکته را در این بحث نادیده گرفت.)

برای پاسخ به این پرسش‌ها به سراغ برخی از عوامل فیلم‌ها، دفاتر پخش و کارگردانان این آثار رفتیم تا ببینیم تا چه اندازه فروش فیلم‌های حوزه کودکان و نوجوانان تحت تاثیر تبلیغات موثر و کمک برخی دستگاه‌های متولی حوزه کودک و نوجوان است.

در ابتدا به سراغ رضا ارژنگی -کارگردان انیمیشن «یوز»-رفتیم، او پیش از این در مصاحبه‌ای به ایسنا گفته بود: آموزش و پرورش در مورد فیلم‌ها یک ساختاری دارد که براساس آن به مدارس پیشنهاد می‌کند که بچه‌ها را حتما به تماشای یک فیلم ببرند، یا خود مدرسه تصمیم بگیرد ببرند یا نه و گزینه سومی هم دارند که اصلا نبرند. در مورد فیلم‌ ما آموزش و پرورش گزینه دوم را به ما اختصاص داده و اختیار به مدارس داده شده که اگر دوست دارند بچه‌ها را به تماشای فیلم ببرند.

این کارگردان تصریح کرده بود: ما از این انتخاب آموزش و پرورش گلایه داریم، یک زمانی شما یک فیلم تخیلی می‌سازید و آموزش و پرورش تشخیص می‌دهد تماشای این فیلم برای کودکان ضرورتی ندارد و این درست است اما انیمیشن «یوز» برای بچه‌های ایران ساخته شده است چون ایران و حیات‌وحش آن را معرفی می‌کند. 

ارژنگی همچنین تاکید کرده بود: ما واقعا تعجب کردیم که چرا آموزش پرورش مدارس را موظف نکرده است که دانش‌آموزان را برای دیدن این فیلم ببرد، ما متوجه شدیم با همین شرایطی که آموزش و پرورش تعیین کرده است برخی مدارس در شهرستان‌ها بچه‌ها را به تماشای فیلم بردند، اما متأسفانه در تهران تا به امروز اقدامی نشده است. بنابراین اگر هم فروش خوبی تا به امروز اتفاق افتاده است، حاصل حمایت خود مردم و خانواده‌هاست و این نشان می‌دهد بچه‌ها چقدر از داستان‌های ساده و بدون پیچیدگی استقبال می‌کنند.

پس از این مصاحبه مجددا از این کارگردان پیگیر تعامل آموزش و پرورش با این انیمیشن شدیم که وی گفت: هیچ اتفاق خاصی تا به امروز نیافتاده است و فقط متوجه شدیم برخی مدارس به خاطر حمایت برخی مدیران یا معلمان مدارس شرایطی را فراهم کردند تا دانش‌آموزان این انیمیشن را ببینند، حتی در یکی از شهرستان‌ها مدیر مدارس فیلم را در یک حسینیه برای دانش آموزان اکران کرده است.

متولی در آموزش و پرورش برای حمایت از فیلم‌ها وجود ندارد

در بخش دیگری از این‌گزارش به سراغ سیدعلی طباطبائی‌نژاد-مدیرعامل موسسه پخش شهر فرنگ- رفتیم که در حال حاضر پخش فیلم «بچه مردم» را برعهده دارد.

وی درباره حمایت آموزش و پرورش از اکران این فیلم، گفت: تصمیمی از سوی وزارت آموزش و پرورش برای حمایت از فیلم‌ها وجود دارد، اما متولی ثابت و مشخصی برای پیگیری و اجرای این حمایت در فرآیند اکران دانش‌آموزی وجود ندارد.

وی با بیان اینکه برای فیلم «بچه مردم» پروانه حمایت از وزارت آموزش و پرورش صادر شده است، اظهار کرد: نکته اصلی این است که پس از صدور پروانه حمایت، نهاد واحد و مسئولی برای تصمیم‌گیری و ارائه خدمات به فیلم‌ها وجود ندارد.

به گفته او، گاهی انجمن‌ها یا سازمان دانش‌آموزی و حتی ظرفیت‌هایی مثل جشنواره‌ فیلم مدرسه‌ می‌توانند این وظیفه را بر عهده بگیرند، اما این روند یکپارچه و مشخص نیست.

مدیرعامل پخش فیلم «بچه مردم» با تأکید بر اینکه این فیلم تاکنون هیچ حمایتی از سوی آموزش و پرورش دریافت نکرده است، افزود: صاحبان آثار مجبورند خودشان به صورت پراکنده پیگیر فرآیند باشند، در حالی که این روند نیاز به یک برنامه‌ریزی و چارچوب اجرایی مشخص دارد.

طباطبائی‌نژاد خواستار شکل‌گیری تعامل کلان و بالادستی بین وزارتخانه‌های آموزش و پرورش و وزارت ارشاد شد و گفت: برنامه‌ریزی مشترک این دو وزارتخانه می‌تواند به خروجی بهتری برای اکران فیلم‌های متناسب با مخاطبان کودک و نوجوان در فصل‌های مختلف شود.

وی تصریح کرد که در صورت برنامه‌ریزی صحیح و استفاده از ظرفیت بین دستگاهی، فرآیند اکران برای این نوع از فیلم‌ها بهبود می‌یابد.

طباطبائی‌نژاد با اشاره به نتایج مثبت اکران‌های دانش‌آموزی در صورت مشارکت نهادهای مربوطه، خاطرنشان کرد: فعالیت سازمان‌هایی مانند کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان و کانون‌های فرهنگی و تربیتی آموزش و پرورش، نرم افزار شاد و.... همواره نتایج خوبی در افزایش مخاطب و فروش داشته است و گاها شاهد بودیم استقبال دانش‌آموزی به فروش‌های فیلم در سانس‌های سینما هم کمک کرده است.

وی در حال حاضر یکی از موانع اصلی اکران دانش‌آموزی را «هزینه بالای حمل و نقل» عنوان کرد و گفت: اجاره اتوبوس در تهران به حدود ۶ میلیون تومان رسیده و این هزینه برای مدارس و صاحبان آثار سنگین است.

به گفته طباطبائی‌نژاد، این مسئله در بسیاری از موارد مانع از شکل‌گیری اکران‌های دانش‌آموزی می‌شود و مشارکت نهادهایی مانند شهرداری برای کمک به حمل و نقل می‌تواند تسهیل‌کننده باشد.

مدیرعامل پخش شهرفرنگ به «عدم دسترسی به سالن سینما در بسیاری از شهرستان‌ها» اشاره کرد، اما تأکید کرد در شهرهای بزرگ که این امکان فراهم است، مشکل حمل و نقل یکی از موانع اصلی است.

چه کسی در آموزش و پرورش مسئول ممیزی فیلم‌هاست؟

در بخش دیگری از این گزارش به سراغ ابراهیم نورآور محمد -تهیه‌کننده و کارگردان فیلم «ملکه آلیشون»- رفتیم که در مورد برخی سخت‌گیری‌های وزارت آموزش و پرورش در مورد اکران این فیلم در مدارس توضیحاتی ارائه داد و گفت: آموزش و پرورش یک سال و نیم است با گذاشتن ممیزی بر سر موضوع «ترسناک» بودن این فیلم، اکران این فیلم را به صورت محدود در مدارس انجام می‌دهد.

وی با بیان اینکه این فیلم پیش از این در جشنواره‌های معتبری چون جشنواره فیلم فجر (دوره چهل و دوم) و جشنواره کودک و نوجوان حضور داشته و مورد استقبال مخاطبان، داوران و شوراهای مربوطه قرار گرفته، افزود: «ملکه آلیشون» در این جشنوارها موفق به کسب سه لوح زرین و چهار جایزه شد و با بازخوردهای بسیار مثبتی روبرو بود.

نورآور با رد ادعای ترسناک بودن فیلم برای کودکان و نوجوانان اظهار کرد: ما این فیلم را برای هزاران مخاطب کودک و نوجوان در اکران‌های مختلف به نمایش گذاشتیم و در نظرسنجی‌های دقیق، حتی یک مورد هم گزارش مبنی بر ترسیدن یا آزار دیدن از تماشای فیلم دریافت نکردیم. این ادعا که فیلم ترسناک است، تنها بهانه‌ای برای اکران محدود این فیلم در مدارس شده است.

تهیه‌کننده «ملکه آلیشون» با اشاره به پیگیری‌های یک سال و نیمه خود از آموزش و پرورش گفت: متأسفانه روند اداری و ممیزی در این وزارتخانه به گونه‌ای است که امکان گفت‌وگوی مستقیم با کارشناسان مربوطه فراهم نیست و چنانچه این مهم ‌اتفاق بیافتد شاید بسیاری از سوتفاهم‌ها برطرف شود.

وی در ادامه با مقایسه فیلم خود با آثار مشابه در حوزه کودک و نوجوان تأکید کرد: اگر «ملکه آلیشون» ترسناک محسوب شود، پس بسیاری از انیمیشن‌ها و داستان‌های کلاسیک نیز باید ترسناک تلقی شوند. در حالی که این‌ها بخشی از روند روبرو کردن کودک با مفهوم ترس و مقابله با آن در یک فضای کنترل‌شده و امن است.

نورآور در پایان گفت: ما توقع داشتیم این فیلم در مدارس به خوبی دیده شود، اما محدودیت ذکر شده باعث شده تا اکران دانش‌آموزی موفق اتفاق نیافتد.

سعید خانی -تهیه‌کننده فیلم «لیپار»- که چندی پیش در مورد وضعیت اکران فیلم‌ها با ایسنا صحبت کرده بود با پیگیری دوباره خبرنگار ایسنا از این تهیه‌کننده مبنی بر همکاری‌ آموزش و پرورش در اکران این فیلم گفت که همچنان بروکراسی‌های موجود در این سازمان باعث شده است که نامه‌نگاری ما مبنی بر اینکه دوستان تشخیص بدهند که این فیلم مناسب اکران برای دانش‌آموزان است، بی‌نتیجه بماند. 

او در عین حال به نکته قابل تاملی اشاره کرد مبنی بر اینکه شنیده است به دلیل کمبود بودجه، آموزش و پرورش نمی‌تواند دانش‌آموزان را برای اردوهای دانش‌آموزی بیمه کند به همین دلیل اردوها کمتر شده یا اساسا متوقف شده است.

منبع : ایسنا