همه تهران را ترک کردند و آنها ماندند

ماریا ماوتی -کارگردان مستند «نامش زن» - که در نوزدهمین جشنواره بین‌المللی فیلم مستند ایران «سینماحقیقت» حضور دارد، در گفت‌وگو با ایسنا به تشریح موضوع و روند ساخت این اثر پرداخت.

این فیلم به شکل‌گیری پیوندی عاطفی فراتر از وظیفه، در بحبوحه جنگ و بحران می‌پردازد. ماوتی دراین‌باره توضیح داد: فیلم دربارهٔ آغوشی است که در جنگ ۱۲ روزه و در دل بحران ساخته می‌شود. زمانی که تقریباً ده میلیون نفر از تهران خارج شدند، زنان شیرخوارگاه‌های شبیر و آمنه ماندند و مادرانگی کردند.

این کارگردان در مورد ایده ساخت این مستند گفت: ایده ساخت این مستند از خبر جابه‌جایی اضطراری نوزادان شیرخوارگاه آمنه شکل گرفت. خبری که به‌ظاهر کوتاه بود اما لایه‌های پنهان زیادی داشت. با دنبال کردن آن به شیرخوارگاه شبیر رسیدیم و با زنانی مواجه شدم که مادران زیستی نوزادان نبودند، اما مادرانگی می‌کردند.

ماوتی درباره زمان‌بندی تولید فیلم گفت: از همان روزهای سوم و چهارم جنگ، فیلم ما شروع شد و به یاری مرکز گسترش (سینمای مستند و تجربی)، مجوزها گرفته شد و کار پیش رفت.

وی در پاسخ به این پرسش که آیا بلافاصله پس از آغاز درگیری‌ها خود را به شیرخوارگاه رساندید، گفت: بله، ما از همان لحظه آغاز جنگ در صحنه حاضر شدیم. اما در همان روزهای اول با چالش‌های جدی برای دریافت مجوزهای لازم مواجه بودیم. مرکز گسترش شبانه‌روزی به دنبال اخذ مجوز بود و در عمل، امکان فعالیت رسمی در روزهای ابتدایی وجود نداشت.

این مستندساز ادامه داد: با این وجود، یک روز در همان حین جنگ به ما مجوز دادند تا به شیرخوارگاه برویم، اما اجازه فعالیت کامل به ما داده نشد و مجبور شدیم در همان یک روز فیلم‌هایی را ضبط کنیم. این اتفاق کسب مجوز بارها تکرار شد تا اینکه بالاخره پس از آتش‌بس، مجوزهای لازم صادر شد.

او با اشاره به زمان‌بندی تولید افزود: تولید اصلی ما از روز سوم پس از آتش‌بس به شکل جدی آغاز شد. البته در طول جنگ نیز موفق شدیم آرشیوی محدود ولی مهم تهیه کنیم. یک روز از برخی صحنه‌ها فیلم‌برداری کردیم و روند جمع‌آوری مستندات را ادامه دادیم.

این فیلمساز در بخش دیگری از گفت‌وگو از همکاری برخی نهادها و دریافت فیلم‌های آرشیوی ارزشمند خبر داد و گفت: خداروشکر، شیرخوارگاه آمنه، فیلم‌های مهمی را در اختیار ما گذاشتند. از جمله، تصاویر دوربین‌های مداربسته که برای تکمیل روایت مستند بسیار مفید بود.

وی در ادامه بر اهمیت مستندسازی رویدادهای تاریخی تأکید و خاطرنشان کرد: با وجود تمام محدودیت‌ها، احساس وظیفه می‌کردیم که این روایت را حفظ کنیم. امروز خدا را شاکریم که بخشی از این تاریخ را به تصویر کشیدیم.

ماریا ماوتی در پاسخ به این پرسش که کدام بخش از مستند ممکن است مورد توجه داوران قرار گیرد، پاسخ داد: واقعیت این است که نمی‌توانم پیش‌بینی کنم و این کاملاً به نگاه و سلیقهٔ داوران بستگی دارد. اما آنچه که خودم را از همان ابتدا درگیر کرد و مرا به سمت ساخت این فیلم کشاند، قصهٔ انسانی و تجربهٔ زنانه‌ای بود که در دل بحران شکل گرفت. احتمالاً همین لایهٔ انسانی و زنانگیِ نهفته در روایت است؛ همان چیزی که مرا به ساخت آن واداشت.

منبع : ایسنا