یکی از ایده‌های اساسی‌ِ «حاج سیاح و کشف آزادی: چند جستار درباره تبارشناسی سوژه مدرن در ایران»، شاید این باشد که مدرن‌نشدنِ جامعه (ساختارهای جامعه) مترادفِ مدرن‌نشدنِ سوژه نیست. فراتر از آن، اساسا «رنج سوژه مدرن در ایران همین است که در یک جامعه مدرن زندگی نمی‌کند‌».

«حاج سیاح و کشف آزادی» چند جستار از علی فردوسی درباره‌ تبارشناسی سوژه مدرن در ایران است که در آن حاج سیاح را در میان نسل اول روشنگران ایرانی متفاوت و دارای جایگاهی یگانه می‌داند؛ از این منظر که‌ در ارتباط با مدرنیت در ایران و در خارج کار میدانی کرده است.