آموزه های جام ملت های اروپا برای ما

فینال بزرگ و پرهیجان اروپا قطعاً فرصت تفکر به این نکته که آخرین جام معتبر جهان چه نکته هایی را به ما به عنوان مخاطبان این جشنواره بزرگ و به روز فوتبال آموخت، خواهد گرفت. تب فوتبال از مرزهای اروپا گذشت و تمام دنیا را فرا گرفت و ما هم اگرچه در موقعیت جغرافیایی دور از این قاره قرار گرفته ایم و هیچ سهمی در این اتفاق بزرگ متوجه ما و فوتبالمان نبود اما آمارها نشان می دهد جمع بیننده های جام ملت های اروپا در خارج از این قاره حتی بیشتر از داخل آن بوده است و این توجیه همنوایی ما با دیگر مردمان فوتبالدوست جهان است. فوتبال مدت هاست که اینچنین از میان سیم خاردارهای مرزها عبور کرده است اما تلنگر و یادآوری آموزه های این اتفاق بزرگ می تواند فرصتی برای آموزش ما باشد اگر فقط در زرق و برق این فوتبال و این جام محو نشده باشیم.

۱) گاس هیدینک سرمربی تیم شگفتی ساز روسیه دقایقی بعد از حذف تیمش در نیمه نهایی جام مقابل دوربین های تلویزیونی قرار می گیرد و از ادامه این شگفتی سازی در مسابقات جام جهانی ۲۰۱۰ آفریقا می گوید. او اطمینان می دهد که درخشش روسیه حاصل یک جرقه و اتفاق نبوده و این نکته را در جام جهانی به اثبات خواهد رساند. او راست می گوید؛ فوتبال روسیه تابعی از فضای سیاسی این کشور همچون پوسته ای از بدنه دولت جدا شده است و با حداکثر سرعت به سوی سرمایه گذاری خصوصی پیش می رود. تولد فوتبال پدیای خصوصی همراه با استفاده از مربیان بزرگ مثل گاس هیدینک فرصت پیشرفت را در این فوتبال دوچندان کرد. حاصل این اتفاق صعود روسیه تا نیمه نهایی جام با ارائه فوتبالی سرشار از قابلیت های تاکتیکی و درخشش و معرفی ستاره هایی مثل آرشاوین و پائولیچنکو است. روسیه از فوتبال کمونیستی جدا شده و این اتفاق نویدی از تولد قطبی جدید در فوتبال اروپا می دهد.

۲) به ساختار فوتبال دو تیم فینالیست نگاه کنید. تیم های ملی دو کشور بر قله ایستادند که در دامنه آن ساختار محکم و منظم باشگاهی و ملی دیده می شود. برنامه ریزی در فوتبال آلمان بیداد می کند و می توان ادعا کرد آنها همین امروز برای یک لیوان آب خوردن در فوتبال شان طی سا ل های آینده برنامه ای ویژه دارند. همین قدر از آنها بدانید که وقتی ایران برای انجام بازی برگشت آن مسابقه تدارکاتی معروف از آلمان طلب یکی از روزهای فیفادی را کرد، پاسخ شنید که تمام این روزها و حریفان تدارکاتی آن تا قبل از جام جهانی آینده پر شده و آلمان نمی تواند تغییری در این برنامه هایش بدهد.

۳) یک تصویر دیگر از جام ملت های ۲۰۰۸؛ روشتورکبر دروازه بان و کاپیتان ترکیه بعد از حذف تیم، تمام بازیکنان را جمع می کند تا به سمت سکوها بروند و از تماشاگرانی که در طول جام حامی آنها بودند، تشکر کنند. این اتفاق حتی در مورد فرانسه تیم مدعی که در مرحله اول حذف شد هم افتاد. حذف شده ها هیچ گاه با شعاری علیه خود از سوی سکوها مواجه نشدند تا این ادب و احترام یک تعامل دوطرفه باشد. به یاد بیاورید تماشاگران دلشکسته ایرانی در جام جهانی آلمان را که در حسرت یک دست خشک و خالی که از سوی بازیکنان برای آنها تکان داده شود، سوختند.

۴) لوئیس آراگونس سرمربی تیم ملی اسپانیا زیر بار شدیدترین انتقادات از سوی رسانه های اسپانیا قدم به مسابقات جام ملت های اروپا گذاشت. انتقاداتی به مراتب تندتر از آنچه امروز در فوتبال ما مرسوم است. آراگونس موفق بود و این موفقیت گواهی است بر این ادعا که رسیدن به این مهم تنها به واسطه همسویی منتقدان و مربیان ملی نیست. آراگونس هم مثل دیگر مربیان ملی تا روز آخر با این سوال مواجه بود که چرا رائول گونزالس را به تیم ملی دعوت نکرده است یعنی نمونه ای از آن دست سوال ها که سرمربی تیم ملی ما خبرنگاران را از طرح آن در مقابل خود نهی می کند. آراگونس به اعتقادش پایبند ماند و به آن عمل کرد و رسانه ها هم هرگز از انتقادات خود پا پس نکشیدند و عناوینی مثل یار دوازدهم یا پشتیبان تیم ملی را برای خود برنگزیدند و نتیجه البته موفقیت بود.

۵) جام ملت های اروپا هم اشتباهات داوری داشت مثل صحنه مشکوک گل هلند به ایتالیا یا اعتراض به رای داور مثل آنچه در بازی آلمان و سوئیس روی داد و موجب اخراج هر دو مربی شد. داورها در آن سطح اشتباه کردند، مربیان اعتراض کردند، بازیکنان هم از زمین اخراج شدند بدون آنکه آسمان به زمین بیاید یا بالعکس. حتی همه گناهکاران مجازات شدند بدون آنکه دیگری را متهم کرده باشند.جام ملت های اروپا تمام شد و تصاویری از این دست را برای ما به یادگار گذاشت،شاید درسی برای فوتبال ایران باشد.

رضا خدادادی