عملیات والفجر مقدماتی

پس از انجام عملیات محرم که در زمره عملیات های محدود دسته بندی می شود، تا اندازه ای جو ناشی از عدم الفتح رمضان در جبهه خودی و دشمن، تغییر کرد و نیرو های خودی نسبت به عملیات های بعدی …

پس از انجام عملیات محرم که در زمره عملیات های محدود دسته بندی می شود، تا اندازه ای جو ناشی از عدم الفتح رمضان در جبهه خودی و دشمن، تغییر کرد و نیرو های خودی نسبت به عملیات های بعدی امیدوار تر شدند.

با این حال، شرایط حاکم بر جبهه های جنگ، انجام عملیات بزرگ را طلب می کرد.

بدین ترتیب تصمیم گیران نظامی و سیاسی کشور انجام عملیاتی بزرگ با نام والفجر که مرحله اول آن والفجر مقدماتی نام گرفت را در دستور کار خود قرار دادند.‏

قبل از پرداختن به تشریح مراحل عملیات، ارائه خلاصه ای از جایگاه عملیات در استراتژی نظامی ایران ضروری به نظر می رسد.

واقعیت این است که در طول جنگ از دید تصمیم گیران و فرماندهان نظامی، بغداد و بصره دو هدف استراتژیک و قابل دسترس به شمار می رفتند.

در این میان بغداد هدف غایی و بلند مدت و بصره هدف میان مدت محسوب می شد.

بر این اساس مناطق مورد نظر برای عملیات والفجر با اولویت تصرف بصره انتخاب شدند.‏

به طور کلی در انجام عملیات، دستیابی به بصره به طور مستقیم مورد توجه قرار داشت و سعی می شد این هدف با انجام دو یا سه عملیات تامین شود.

اما تصرف بغداد با انجام چند عملیات واسط امکان پذیر بود و به زمان بیشتر و رشد سازمان رزم و اصلی شدن جنگ در تمام ابعاد نیاز داشت.

یکی از مناطقی که امکان انجام عملیات در آن در راستای هدف تصرف بغداد وجود داشت، منطقه کوت تا عماره بود که در نگرشی بلند مدت مورد توجه تصمیم گیرندگان نظامی بود. در سطح خرد نیز انهدام دشمن، گشودن جبهه جدید و دست یافتن به زمین های مهم، دلایل اصلی در انتخاب منطقه فکه برای عملیات والفجر مقدماتی بودند.

ضمن آنکه این منطقه عملیاتی، جناح شمالی هور را نیز در بر می‌گرفت جایی که سال های بعد عملیات های بزرگ خیبر و بدر در آن انجام شد.

علاوه بر این، عملیات در این منطقه، جناح منتهی الیه شمالی بصره را نیز تامین می کرد و در صورت قطع ارتباط عماره با بصره یکی از هدف های مهم عملیات تحقق می یافت.

رسیدن به پل غزیله اصلی ترین هدف در طرح ریزی عملیات بود و اگر این مرحله از عملیات با موفقیت به انجام می رسید تصرف شهر عماره به عنوان مرحله بعدی عملیات در دستور کار قرار می‌گرفت.

همچنین هدف دیگر عملیات آن بود که دشمن نیرو های خود را در شرق بصره کاهش داده و تصور کند که ایران از این منطقه چشم پوشی کرده است. ضمن اینکه با وجود هور السناف به نیروی کمتری برای پدافند نیاز بود و در مقابل به خط های دفاعی ارتش عراق افزوده می شد.‏

در خصوص دلایل انتخاب منطقه فکه برای انجام عملیات والفجر مقدماتی باید اشاره نماییم که در جبهه جنوب غربی، منطقه فکه به دلیل وجود ارتفاعات حمرین و جاده ارتباطی بصره ـ عماره به سمت کوت، از اهمیت ویژه ای برخوردار بود. بویژه آنکه مرکز فرماندهی سپاه چهارم و یگان های تابعه آن در شهر عماره قرار داشتند.

این منطقه پس از آنکه عملیات محرم انجام شد و طی آن رزمندگان توانستند جبال حمرین را تصرف کنند بیش از پیش مورد توجه قرار گرفت.‏