مختصری در باب ایده جمهوری خواهی

جمهوری خواهی به مثابه رویکردی خاص به دولت، حکومت های سلطنتی سنتی را مورد پذیرش قرار نمی دهد؛ چرا که از نظرگاه جمهور خواهان، در این رژیم های سیاسی، پادشاه یا ملکه، قلمرو حکومتی …

جمهوری خواهی به مثابه رویکردی خاص به دولت، حکومت های سلطنتی سنتی را مورد پذیرش قرار نمی دهد؛ چرا که از نظرگاه جمهور خواهان، در این رژیم های سیاسی، پادشاه یا ملکه، قلمرو حکومتی را به عنوان دارایی شخصی در اختیار خود گرفته و افراد تحت حاکمیت را رعایای خویش در نظر می گرفتند.

گرچه ایده جمهوری خواهی از دولت -شهرهای یونان باستان سر چشمه می گیرد، ولی در روم قدیم مترادف با فضیلت پنداشته می شد؛ و در آنجا حکومت جمهوری به نظامی که شهروندان در راستای خیر عمومی، مسائل مشترک را اداره می کردند، اطلاق می گردید. از این رهگذر تجمل طلبی و فساد، دشمنان آزادی جمهوری بودند، و جمهوری خواهی به مشارکت در حکومت، و باور به توازن بین عناصر پادشاهی، اشرافی و دموکراتیک حکومت، تاکید می نمود.

در ایده نظام جمهوری، خیر عمومی باید بر پیگیری فردی ثروت، و خیر مشترک نیز بر فرقه گرایی ها مسلط شود.

جمهوری خواهی ضرورتا با پادشاهی درون یک قانون اساسی مختلط مخالفت نمی کرد، و در اواخر قرن هجدهم، ایده جمهوری خواهی با نظریه نمایندگی پیوند پیدا کرد.

از این رو امکان دارد که جمهوری ها، دولت هایی وسیع همراه با جمعیت های زیاد بوده و هنور هم تاکید فوق العاده ای بر فضیلت داشته باشند.

سودمند گرایان از جمهوری خواهی به مثابه شیوه ای موثر و با صرفه برای اداره امور دولت، دفاع می کردند ولی گاهی اوقات جمهوری خواهی در تعارض با لیبرالیسم قرار می گیرد.

استدلال بر این است که در حالی که لیبرالیسم بر منافع فردی پافشاری نموده و بر اهمیت بازار و پیگیری نفع شخصی تاکید می کند، جمهوری خواهی بر هواداری از اجتماع و خیر مشترک، اصرار دارد. با آن که نظریه لیبرالیسم، گرایش دارد تا به تعریف منفی و فرد گرایانه آزادی استناد کند ولی جمهوری خواهان، در اصل آزادی را بگونه ای مثبت و اجتماعی فرض می کنند.

از این منظر مشارکت در امور سیاسی و اجتماعی، شاخصه شهروند بودن است؛ و فرض بر این است که بی تفاوتی و انفعال، نقیض مسئولیت های شهروندی هستند.

منبع:

Pp ۱۵۹ ۲۰۰۷, Edinburgh University Press, Edinburgh: A Glossary of Political Theory, John Hoffman, - ۱۶۰

جان هافمن-مترجم: عارف ایرانی