خواب کودکان در سنین مختلف

● خواب در دوران جنینی:
جالب است بدانید که جنین هم می‌خوابد و هم به نور واکنش نشان می‌دهد. در سه ماهه سوم بارداری و از هفته ۲۴ به بعد، خواب رویا در جنین شروع می‌شود و او حتی می‌تواند رویا ببیند. مدتی بعد حتی او خواب آرام را هم تجربه می‌کند. جنین در رحم برنامه خواب روزانه و شبانه ندارد اما برای چند ساعت استراحت می‌کند و برای چند ساعت بعد بیدار می‌ماند...
● کودکان یک تا دو ماهه:
در نوزادانی که تازه متولد شده‌اند، خواب روزانه در ماه‌های اول تولد بسیار زیاد است و آنها تنها برای شیر خوردن از خواب بیدار می‌شوند. نوزادان در ماه‌های اول بین ۵/۱۰ تا ۱۸ ساعت در روز می‌خوابند و تنها چند ساعت در روز بیدار هستند. مدت خواب در این کودکان از چند دقیقه تا چند ساعت است. آنها به شیوه‌های گوناگون نیاز به خواب‌شان را نشان می‌دهند، گریه می‌کنند و بعضی‌ها چشم‌هایشان را می‌مالند. کودکان در این سن به سرعت خواب‌شان می‌برد و این زمان، موقع مناسبی برای آموزش و یادگیری عادت خوابیدن در آنهاست. نور و سر و صدا مانع از خوابیدن آنها می‌شود. بنابراین بهتر است:
▪ علایم خواب‌ و الگوی خوابیدن نوزادتان را بشناسید.
▪ برنامه منظمی برای خواب او طرح‌ریزی کنید.
▪ اتاق مخصوصی برای خواب او در نظر بگیرید و محیطی آرام برایش مهیا کنید.
● کودکان شش تا یازده ماهه:
در شش ماهگی بعضی از کودکان شب‌ها برای شیر خوردن از خواب بیدار می‌شوند، عده‌ای هم تمام شب را می‌خوابند. اما حدود ۸۰ درصد کودکان در ۹ ماهگی تمام شب را می‌خوابند. به طور معمول کودکان پیش از یک سالگی ۹ تا ۱۲ ساعت شب‌ها می‌خوابند و حداقل چهار تا پنج بار در خواب نیم‌روزی دارند.
● خواب در کودکان یک تا سه ساله:
کودکان نوپا حدود ۱۲ تا ۱۴ ساعت در روز می‌خوابند. مدت زمان خواب نیم‌روزی در آنها کمتر می‌شود و ممکن است یک بار در روز و حدود یک تا سه ساعت بخوابند. کودکان در این سنین دچار مشکلات خواب بیشتری می‌شوند. اغلب دوست دارند بازی کنند و به همراه بزرگ‌ترها تلویزیون ببینند.
مقاومت برای خوابیدن، افزایش مهارت‌های حرکتی، شناختی و اجتماعی، کابوس شبانه و ترس از تنها خوابیدن، از مشکلات خواب این کودکان است، بنابراین بهتر است:
▪ برنامه منظمی برای خواب‌شان تنظیم کنید که سر ساعت مشخصی بخوابند و بیدار شوند.
▪ هر شب در جای مخصوص خود بخوابند.
▪ بازی‌های شبانه و دیدن تلویزیون در آنها محدود شود.
● خواب در سنین سه تا پنج سال و پیش از مدرسه:
بچه‌ها در سنین پیش از مدرسه به ۱۱ تا ۱۳ ساعت خواب نیاز دارند. پس از پنج سالگی کودکان تمایلی به خواب نیم‌روزی ندارند. در این سنین کودکان در به خواب رفتن هم مشکل دارند و اغلب نیمه شب از خواب بیدار می‌شوند. با تکامل بیشتر کودک و شروع خیال‌پردازی، این کودکان دچار کابوس‌های شبانه می‌شوند و با ترس بیدار می‌شوند. راه رفتن در خواب در این دوران زیاد اتفاق می‌افتد. بهتر است:
▪ برنامه منظمی برای خواب کودکان داشته باشید.
▪ به کودک در این سن بفهمانید که اتاق خواب فقط مخصوص خواب و استراحت اوست نه بازی.
▪ کودک باید هر شب در زمان مشخصی در اتاقی خنک، ساکت و تاریک و بدون اینکه تلویزیون ببیند، بخوابد.
● خواب برای کودکان پنج تا دوازده سال:
این کودکان به ۱۰ تا ۱۱ ساعت خواب احتیاج دارند. در این زمان حتی نیاز به خواب در آنها بیشتر می‌شود. انجام تکالیف مدرسه، ورزش و سایر فعالیت‌های اجتماعی موجب خستگی آنها می‌شود. در این دوران به سبب علاقه بیشتر به برنامه‌های تلویزیون، کامپیوتر و اینترنت به خواب رفتن در آنها مشکل می‌شود، دچار کابوس می‌شوند و ناگهان از خواب می‌پرند. اغلب آنها به دلیل تماشای تلویزیون و بازی با کامپیوتر در مقابل خوابیدن مقاومت می‌کنند. اگر چه لازم است این کودکان بیشتر بخوابند اما به دلایل ذکر شده کمبود خواب منجر به بدخلقی، مشکلات رفتاری مانند بیش‌فعالی و گاه مشکلات شناختی در آنها می‌شود که این می‌تواند در مدرسه اختلال ایجاد کند. بهتر است:
▪ به این کودکان در مورد اهمیت خواب در سلامت آنها توضیح دهید.
▪ بر نیاز به خواب و برنامه منظم برای خوابیدن آنها تاکید کنید.
اتاقی راحت، بالش و تشکی نرم برای آنها فراهم کنید.
▪ تلویزیون و کامپیوتر در اتاق‌شان قرار ندهید.
▪ خوردن چای و قهوه را در شب برایشان ممنوع کنید.
● حیوانات هم می‌خوابند
حیوانات هم به خواب کافی نیاز دارند و مدت زمان خوابیدن در حیوانات مختلف متفاوت است. مطالعات دانشمندان مرکز خواب دانشگاه لوبرو نشان می‌دهد ببر‌ها ۸/۱۵ ساعت، گربه‌ها ۱/۱۲ ساعت، شامپانزه‌ها ۷/۹ ساعت، گوسفندان ۸/۳ ساعت، فیل آفریقایی ۳/۳ ساعت و زرافه‌ها به ۹/۱ ساعت خواب در هر شبانه‌روز نیاز دارند.

منبع : روزنامه سلامت