خوره دیگر خوره نیست

در گذشته‌های نه چندان دور اندکی بیش از یک قرن پیش خوره یا جذام نه بیماری که یک نفرین الهی به شمار می‌آمد و از گذشته‌های بسیار دور در تمدن‌های چین، هند و مصر باستان شناخته شده و همواره ترس و وحشت بسیاری را در میان مردم ایجاد می‌کرده است. جذام طی هزاران سال، بیش از هر بیماری دیگری باعث وحشت و انزوای انسان‌ها گردیده است. چینی‌ها از ۵۰۰ سال‌ قبل‌ از میلاد مسیح‌ این‌ بیماری‌ را می‌شناختند. این‌ بیماری‌ ۱۳۵۰ سال‌ قبل‌ از میلاد مسیح‌ شرح‌ داده‌ شد که‌ قدیمی‌ترین‌ توصیف‌ این‌ بیماری‌ به‌ شمار می‌رود. در تمدن‌های چین‌، مصر و هندوستان جذام یک بیماری شناخته شده بوده است.
جذام در حقیقت یک بیماری عفونی مزمن است که توسط یک نوع باکتری ایجاد می‌شود. این بیماری بیشتر پوست‌، اعصاب محیطی‌، مخاط دستگاه تنفسی فوقانی و چشم‌ها را گرفتار می‌کند، ولی بتدریج اعضای دیگر نیز گرفتار می‌شوند. عامل این بیماری بر روی اعصاب حسی پوست اثر می‌گذارد و آنها را مختل می‌سازد و در نتیجه نقاط انتهایی بدن بیمار مانند دست‌ها و پاها بی‌حس شده و همین عامل موجب می‌شود که بیمار در سوختن یا بریدن‌های مکرر احساس درد نکند و این امر منجر به ایجاد ضایعات دائمی می‌شود. در ادامه روند بیماری، عفونت به زخم‌ها افزوده و گاهی حتی نیاز به قطع عضو احساس می‌شود این در حالی است که چشم‌ها و مخاط بینی از دیگر نقاط در معرض خطر هستند.
حمله به اعصاب چشم توسط باکتری جذام باعث از بین رفتن رفلکس پلک زدن شده که به این ترتیب محافظ اصلی چشم در مقابل صدمات از میان برداشته می‌شود و در ادامه ممکن است شخص دچار کوری شود.تخریب مخاط بینی و از بین رفتن حالت طبیعی بینی و صورت را می‌توان از دیگر عوارض بیماری جذام دانست که برای سالیان سال باقی می‌ماند.
● انتقال بیماری
بیماری در هر سنی ممکن است بوجود آید، اما بیشترین شیوع سنی آن در بزرگسالان جوان است. به طوری که در مناطق بومی، بروز سنی بیماری در سنین ۲۰ تا ۳۵ سالگی، به اوج می‌رسد. بیماری جذام هر دو جنس را در تمام سنین مبتلا می‌سازد اما در بعضی از نژاد‌ها بروز بیماری در مردان بیشتر از زنان است. تاثیر فقر، در بروز این بیماری به اثبات رسیده است. از نظر شغلی، اکثریت جذامیان ایران را کشاورزان تشکیل می‌دهند.
جذام دارای دوره نهفتگی بسیار طولانی است که می‌تواند چند سال به طول انجامد. چون دوره نهفتگی بیماری طولانی است، راه اصلی ورود عامل بیماری جذام به بدن مشخص نیست ولی محتمل‌ترین راه، انتقال از طریق دستگاه تنفسی یا پوست است.
جذام نوع تر واگیردار است. در این نوع از بیماری فرد بیمار در هر شبانه‌روز حدود ۱۰۰ میلیون میکروب جذام را از طریق ترشحات بینی خود به محیط خارج دفع می‌کند. با توجه به این‌که عامل جذام در بدن پشه خاکی و ساس‌هایی که از بیماران درمان نشده تغذیه کرده‌اند یافت شده است، احتمال این‌که بیماری از طریق نیش حشرات منتقل شود وجود دارد، ولی هنوز به اثبات نرسیده است.
۹۵ درصد افراد جامعه در برابر این بیماری، ایمنی طبیعی دارند و هرگز به این بیماری مبتلا نمی‌شوند و فقط تعداد کمی از مردم به آن مبتلا می‌شوند.
جذام تنها در صورت ارتباطات نزدیک و طولانی مدت در یک محیط سربسته با فرد بیماری که تحت درمان نباشد، انتقال می‌یابد و راه‌های انتقال آن از طریق عطسه یا سرفه در فضای محدود است و از طریق آمیزشی و از مادر به جنین در دوره بارداری منتقل نمی‌شود.
لازم به ذکر است با توجه به شواهد ظاهری و آزمایشگاهی، قابلیت انتقال بیماری در بیشتر موارد در عرض ۳ ماه پس از مصرف مداوم و منظم داپسون یا کلوفازیمین و در عرض ۳ روز پس از درمان با ریفامپین، از بین می‌رود.
● درمان
عامل بیماری جذام در سال ۱۸۷۳ توسط هانس کشف گردید. در سال ۱۹۴۰ با کشف داروی داپسون یک موفقیت در کنترل بیماری بدست آمد که در آن بیماران به طور سرپایی تحت درمان قرار گرفتند و آسایشگاه‌ها جمع شدند ولی بتدریج مقاومت در مقابل این دارو ایجاد شد و کنترل بیماری کند شد و دوره درمان طولانی شد و از سال ۱۹۸۱ با پیدایش رژیم‌های چنددارویی، کنترل جذام که تا آن زمان غیرممکن می‌نمود به واقعیت پیوست و این درمان در بین بیماران قابل تحمل و بسیار موثر بود.

منبع : روزنامه جام جم