بیداری سیاسی جهانی

سه دوره ریاست جمهوری امریکا؛ بوش پدر، کلینتون و بوش پسر، مجموعاً دو دهه فوق العاده حساس و سرنوشت ساز را در بر گرفت.
زبیگنیو برژینسکی در کتاب تازه خود «فرصتی دوباره» این دوران را بررسی کرده و به نوعی به نقد کشیده است.
دوره یی که طی آن ایالات متحده پس از خروج پیروزمندانه از جنگ سرد به عنوان فاتح مسلم آن، دارای چنان درجه یی از قدرت و تسلط بین المللی شد که هرگز در تاریخ جهان سابقه نداشته است. سه رئیس جمهور نامبرده، نه تنها رئیس جمهور کشور خود بودند، بلکه عملاً به گونه یی گریزناپذیر در تحولات جهان نقش داشتند. آنها درصدد این بودند که نظمی نوین برای جهان طراحی و اجرا کنند که رهبری بلامنازع امریکا را تثبیت می کرد. اما اکنون به رغم این سیاست ها در نقطه یی ایستاده ایم که امریکا با بحران های داخلی و بین المللی روبه رو است. زبیگنیو برژینسکی از هوشمندترین سیاستمداران امریکایی است که در این باره به تامل نشسته و کتاب «فرصتی دوباره» را به نگارش درآورده است. او در این کتاب ضمن بررسی سه دوره اخیر ریاست جمهوری امریکا قبل از اوباما تحلیلی از اوضاع جهانی به دست می دهد. این مفسر برجسته امور بین الملل نتیجه گیری می کند که امریکا به اعتبار و حیثیت خود در جهان آسیب جدی وارد کرده است.
به نظر او مردم جهان اکنون در حال دگرگونی اند. او این وضعیت جدید را چنین تصویر کرده است؛ «اکنون در قرن بیست و یکم، بخش بزرگ جمعیت جهان در حال توسعه به لحاظ سیاسی به جنبش درآمده اند. این جمعیت در سطح بی سابقه یی نسبت به بی عدالتی اجتماعی آگاه است و از محرومیت های خود و فقدان کرامت انسانی شخصی متنفر است.» او معتقد است این موج رو به توسعه هم دولت های موجود را به چالش می کشد و هم سلسله مراتب جهانی را که امریکا در راس آن است. برژینسکی ویژگی های این جنبش جهانی و بیداری سیاسی مردم را در این کتاب برشمرده است؛ «بیداری سیاسی جهانی به لحاظ تاریخی ضدامپراتوری، به لحاظ سیاسی ضدغربی و به لحاظ احساسی به طور روزافزونی ضدامریکایی است. در طول روند حوادث این بیداری در حال ایجاد تغییری عمده در مرکز ثقل جهانی است. این نیز به نوبه خود به تغییر توزیع قدرت جهانی می انجامد که برای نقش امریکا در جهان پیامدهای مهمی خواهد داشت.» برژینسکی با بهره گیری از تجربه های گذشته خود به پیش بینی اوضاع آینده جهان پرداخته و یکی از رقبای بزرگ خود را در این توزیع جدید قدرت جهانی چین می داند. به عقیده او اگر امریکا نتواند با کشورهای اسلامی رابطه یی کریمانه برقرارکند چین خواهد توانست در این مناطق جایگزین امریکا شود. حتی به نظر او اروپا نیز چه بسا از امریکا روی گردانده و به سمت چین تمایل پیدا کند. از این نظر او پیشنهادهای نویی برای سیاستمداران امریکایی ارائه می دهد. این کتاب گرچه قبل از انتخابات اخیر امریکا نگاشته شده است اما در واقع ارائه برنامه یی نو برای دولت جدید امریکاست. ضمن آنکه اوضاع جهانی را از دید این سیاستمدار برجسته و پخته امریکایی ترسیم می کند. خواندن این کتاب فضای جدید جهان و چالش های آینده را در ذهن خواننده آشکار می کند. این کتاب که توسط دو مترجم حسن عبدی و سینا مالکی به فارسی برگردان شده است از نثری نسبتاً ساده و روان برخوردار است و توسط انتشارات صمدیه منتشر شده است.

منبع : روزنامه اعتماد