پرندگان علیه هواپیما

با وجود پیشرفت‌های فنی بسیار،‌ انسان هنوز نتوانسته جلوی سقوط هواپیماها بر اثر برخورد با پرندگان را بگیرد
از همان زمان که رویای برادران رایت با برخورد یک پرنده سرنگون شد، داستان پرندگان و هواپیما آغاز شده و هنوز که هنوز است، به نتیجه‌ای نرسیده است. انجمن برخورد پرندگان که برای کاهش مشکل برخورد پرندگان با هواپیما می‌کوشد، با انتشار آمارهای جالبی اعلام کرده است از سال ۱۹۸۸ تاکنون، ۲۱۹ نفر ‌در سراسر دنیا بر اثر حوادث هوایی ناشی از ورود پرندگان به موتور هواپیما و اختلال در پرواز، جان خود را از دست داده‌اند. در سال ۲۰۰۱، مطالعه‌ای در انگلستان انجام شد و خسارت‌های وارد شده بر صنعت هواپیمایی را از سوی پرندگان، ۱.۳ میلیارد دلار تخمین زد.
اما ممکن است شما هم مانند خیلی‌های دیگر، این سوال را بپرسید که واقعا ما چرا تدبیری برای عدم ورود یا کشیده شدن پرندگان به درون موتور هواپیما اندیشیده نمی‌شود؟
● قانون چه می‌گوید؟
آیین‌نامه سازمان بین‌المللی هواپیمایی غیر‌نظامی می‌گوید که موتور هواپیما باید بتواند یک پرنده کوچک را به سادگی عبور دهد. اما در مورد پرندگانی بزرگ،‌ قوانین می‌گویند که موتور صرفا نباید منفجر شود. درست است که تیغه‌های توربین موتور هواپیما بسیار قوی هستند، ‌اما در برابر دسته‌ای از غازهای چاق شمالی که هر کدام بیش از ۶ کیلو وزن دارند،‌ ناتوانند.
خیلی‌ها می‌پرسند که چرا شبکه‌ای جلوی ورودی موتور قرار نمی‌دهند؟ به گفته جان وارنر، متخصص مدیریت خطر دانشکده اقتصاد لندن، ایده شبکه‌های ضد پرنده امکان پذیر نیست: « پرندگان آن‌قدر سریع با موتور برخورد می‌کنند که شبکه مقاوم در برابر چنین برخوردهایی بسیار سنگین خواهد بود؛ و هر چه وزن افزایش یابد، سوخت بیشتری هم مصرف خواهد شد. این ایده خیلی زود رد شد، چون از نظر مهندسی کارآمد نبود.»
برخی دیگر،‌ قرار دادن شبکه جلوی موتور را مانعی برای ورود هوای کافی می‌دانند. این به معنای امکان اختلال در موتور و در نتیجه هواپیماست. در واقع این کار از نظر سوخت هم به صرفه نیست.
ممکن است فکر کنید می‌توان با استفاده از تیغه‌های تیز، پرنده را به قطعات کوچکی خرد کرد که به موتور آسیب نرساند. اما حتی اگر مشکل وزن چنین تیغه‌ای حل شود، یک پرنده ۶ کیلویی خرد شده هم کارکرد موتور را مختل می‌کند.البته امروز هواپیماهای توربو- پروپ از چنین پروانه‌ای استفاده می‌کنند، ولی سرعتشان خیلی پایین است.
خطر برخورد پرندگان تقریبا تنها هنگام فرود یا برخاستن هواپیما وجود دارد. بر این اساس شاید بتوان از نوعی شبکه با قابلیت جمع شدن استفاده کرد. اما با توجه به این که در زمان برخاستن هواپیما، خصوصا چند دقیقه اول،‌ موتورها باید با تمام قدرت کار کنند و هر چیزی که از کارامدی موتورها در این زمان بکاهد، می‌تواند خطرآفرین باشد؛ ‌این ایده هم ظاهرا مشکل را حل نمی‌کند.
در این میان، برخی به شایعه‌ای در مورد اختراع یک انگلیسی به نام فلز سیاه اشاره می‌کنند که سبک و کاربردی است. اما در پاسخ به این پرسش که چرا از آن استفاده نمی‌شود، به دلایل مختلفی مثل عدم پرداخت پول کافی و یا سیاست‌های خاص دولتی اشاره می‌شود.
به نظر می‌رسد تنها راه باقیمانده، دور کردن پرندگان با استفاده از صداهای بلند یا صدای پرندگان شکاری و یا پیش‌بینی مسیر مهاجرت پرندگان و هدایت هواپیماها به مسیرهای دیگر است.
اما با توجه به گسترش تغییرات آب‌وهوایی،‌ پیش‌بینی مهاجرت پرندگان بسیار دشوار است. به علاوه،‌ وقتی عظمت و سر و صدای فوق‌العاده این غول‌های آهنی پرندگان را نمی‌ترساند،‌ در این که صدای بلندتر بتوانند موثر باشد، تردید وجود دارد. شاید بهتر باشد ما فرودگاه‌هایمان را دور از محل زندگی و مسیر مهاجرت پرندگان بسازیم.
ممکن است ابزارهای جدید کارگشا باشند. برای مثال، رادارهای پیشرفته یا تلسکوپ‌های صوتی ممکن است بتوانند محل موقعیت خطر را نشان دهند. اما با وجود همه این پیشرفت‌ها، برخورد پرندگان هم‌چنان ادامه دارد.
آزمایشگاه تشخیص پر موسسه اسمیت‌سونیان، آسیب‌رسان‌ترین گونه پرندگان را کرکس ترکی اعلام کرده است، همان پرنده‌ای که از آغاز این داستان حضور داشت و هواپیمای برادران رایت را واژگون کرد.
اما می‌توان از این زاویه نیز به موضوع نگاه کرد که مرگ حدود ۲۰۰ نفر طی ۲۰ سال، در مقایسه با بسیاری از حوادث روزمره،‌ آمار زیادی نیست. ما هر روز بین امنیت دلخواه و هزینه‌های آن درحال انتخاب هستیم! خود شما، گران‌ترین خودرو را می‌خرید تا امن‌تر باشد یا با پذیرفتن خطری بیشتر، خودروی ارزان‌تری می‌خرید؟
راستی،‌ در این میان آیا ‌کسی دلش برای پرندگان نمی‌سوزد؟ پرندگانی که ابزارهای دست‌ساز بشر، محل زندگی و مسیر پروازشان را مختل کرده‌اند؟

بهنوش خرم‌روز

منبع : خبرآنلاین