چهره حقیقی گورباچف چین

در اواخر سال ۲۰۰۲، وقتی هوجینتائو رهبر حزب كمونیست چین شد، همه می‌پرسیدند «هو كیست»؟ هیچ‌كس پاسخ درستی برای این سؤال نداشت. حتی ناظران امور چین هم میان او و دیگر رهبران چینی كه با كت و شلوار یك شكل در پلیت بورو كنار او ایستاده بودند تفاوتی تشخیص نمی‌دادند. بعضی براین باور بودند كه عدم تجربه كافی و حمایت حزبی و فقدان شخصیتی كاریزماتیك، هو را زیر سایه جیانگ زمین سلف قدرتمندش باقی نگاه می‌دارد.
عده‌ای دیگر با اشاره به اصلاحاتی كه او در زمان رهبری كمیته جوانان كمونیست اعمال كرده بود می‌گفتند كه او اسب سیاهی است كه به گورباچف چین تبدیل می‌شود و همان كاری را با سیاست چین می‌كند كه پیش از او دنگ‌شیائوپنگ و جیانگ زمین برای اقتصادش كرده بودند. آنها می‌گفتند، هو لباس باقی‌مانده لنینی برتن ابرقدرت بعدی جهان را از تن در می‌آورد. اما شاید هر دوی این پیش‌بینی‌ها نادرست از آب در آمده است. اكنون كه بیش از دو سال از آن زمان می‌گذرد معلوم شده كه هو بیش از آنكه اسب باشد ببری است كه جیانگ را پشت‌سر گذاشته و اكنون با اقدامات سیاسی همچون سركوب مخالفان و مقابله با تایوان، كم‌كم چنگ و دندان نشان می دهد. در سپتامبر گذشته جیانگ از آخرین پست خود در رهبری ارتش هم كناره‌گیری كرد و هو اكنون تنها مقام بلندپایه در رأس سه پایگاه قدرت چین یعنی حزب، دولت و ارتش است. اقدامات جدیدی كه علیه فعالان دموكراسی و منتقدان دولت صورت گرفته است، بحث درباره رهبری چین را به صورتی حساس‌تر از قبل شروع كرده است. یكی از روشنفكران لیبرال چینی در این‌باره می‌گوید: هو بسیار بیشتر از دو رئیس جمهور قبلی «بنیادگرا» بوده است. او رهبری مصمم و كمونیست است كه بعداز استعفای آخرین رقیبش اكنون قدرتمندتر از گذشته در صحنه حضور دارد. شاهد این مدعا هم تغییرات اخیر سیاسی و نظامی و سركوب‌های اخیر مخالفان است. انتصاب‌های جدید كه حداقل یكی از آنها از اعضای سابق كمیته جوانان حزب كمونیسم است به آن معنی است كه «هو» اكنون بیش از هر زمان دیگری كنترل اوضاع را دراختیار دارد. در سند دفاعی اخیری كه به‌عنوان سند سفید منتشر شده، درباره استفاده احتمالی از زور علیه تایوان هشدار داده شده است. برنامه هو درباره تایوان همچنین شامل قانون ضدتجزبه‌طلبی است كه به تازگی تصویب شده و زمینه را برای حمله احتمالی به مناطق تجزیه‌طلب در صورت اقدام آنها برای مستقل شدن فراهم می‌كند. «هو» از جنبش طرفدار دموكراسی در هنگ‌كنگ هم غافل نشده و با رد هرگونه اصلاحات سیاسی در آینده نزدیك، اعتراض‌های گسترده‌ای را در این جزیره برانگیخت.
وقتی «هو» و «ون جیابائو» نخست‌وزیرش روی كارآمدند خود را رهبران نسل چهارم و سیاستمدارانی نرم‌تر و مهربان‌تر از قبل جا زدند كه هدفشان روبه راه كردن آثار به جامانده لاحات اقتصادی است. این دو به‌طور جداگانه با سفرهایی به مناطق فقیر و ظاهر شدن در بحران‌هایی چون سارس، خواستار اطلاع‌رسانی شفاف‌تر شدند و مقامات ارشد را به‌خاطر فعالیت نامناسب بركنار كردند.
دولت جدید، پیشتاز «توسعه پایدار» شد و برای آرام كردن تب ساخت و ساز و فرستادن تیم‌هایی به مناطقی همچون شانگهای پیش‌قدم شد تا درباره تخلفات احتمالی در این مسیر پرشتاب تحقیق كند. آنها در حقیقت تحقیقات و عملیات خود را از مناطقی آغاز كردند كه پایگاه قدرت جیانگ بود و به این ترتیب حمله را آغاز كردند. هو سیاستمدار باهوش و خردمندی است و به سرعت دریافت كه باید مشكلات دوران جیانگ را شناسایی و برطرف كند.
سیاست‌های جیانگ روی شانگهای و دیگر مناطق ساحلی متمركز شده و مناطق شهری و مركزی نادیده گرفته شده بود. او فقط یك هدف داشت و آن افزایش تولید ناخالص داخلی بدون توجه به انسجام اجتماعی بود. هو شیوه كار حزب كمونیست را هم اصلاح كرد تا قدرت حاكمیت خود را تقویت كند. اما خیلی زود معلوم شد كه تمایلات پوپولیستی و شعارهای او برای تغییرات، با اصلاحات سیاسی واقعی كه در دهه ۱۹۸۰ درباره آن بحث می‌شد فاصله زیادی دارد و حتی بعضی از آن بحث‌ها مانند جدایی حزب از حكومت، تابو تلقی می‌شود. دستی كه تصور می‌شد با شاخه زیتون به سوی جامعه دراز شده است، مشت آهنینی است كه در دستكش مخملین پنهان شده. تحلیلگران می‌گویند شمار دستگیری‌های مخالفان، فعالان حقوق كارگری و روستایی و فعالان اینترنتی در دوران هو از سال‌های حكومت جیانگ زمین بیشتر شده است. غربی‌هایی كه فكر می‌كردند او گورباچف چین خواهد شد اكنون ناامید شده‌اند. برخلاف تصورات، وظیفه هو در حقیقت پایان دادن به حكومت تك‌حزبی و یا فروپاشی عقاید گذشته نبوده، بلكه نجات حزب كمونیست چین و افزایش نفوذ و قدرت این كشور در فضای تغییر یافته بین‌المللی بوده است. كسی نمی‌داند كه او موفق می‌شود یا نه اما قدرت فردی او روبه افزایش است و بسیاری از چینی‌ها در دیدگاه و ایدئولوژی او نسبت به كشور، با وی هم‌عقیده‌اند.

منبع : مجله گسترش صنعت