شنبه, ۸ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 27 April, 2024
مجله ویستا

ناسیونالیسم عربی، سازگار با طرح " خاورمیانه بزرگ "


ناسیونالیسم عربی، سازگار با طرح " خاورمیانه بزرگ "
همزمان با حملات همه جانبه اسرائیل به جنوب لبنان در تابستان جاری ، كشورهای عربی تصمیم گرفتند آخرین نسخه نرم افزار سیاسی خود با عنوان " ناسیونالیسم عربی ۲۰۰۶ " را پس از طی مراحل آزمایشی بر روی " حزب الله لبنان " به بازار ژئوپلتیك و ژئواستراتژیك خاورمیانه عرضه كنند .
در این راستا و به جهت آشنایی با این نرم افزار سیاسی ، تعریف و مروری بر سیر تاریخی آن ضروری می نماید .
بطور كلی ناسیونالیسم عربی ، با هدف اولیه اتحاد همه اعراب فارغ از باورهای دینی آنان از دهه ۴۰ میلادی به عنوان " رویكردی سیاسی " پا به عرصه خاورمیانه گذاشت و به عبارت ساده تر ، این ملی‌گرایی عربی‌ كوشید تا كشورهای گوناگون عربی را یكپارچه كند.
امابا وجود این‌كه سرآغاز آن به حركات ضدامپریالیستی پیش از جنگ جهانی اول باز می‌گردد، حالت شناخته‌شده? آن برای نخستین بار در دهه? ۱۹۴۰ میلادی و توسط "میشل عفلق" در سوریه بنا گذاشته شد. او بنیادگذار حزب بعث بود كه خط فكری آن آمیزه‌ای از "سوسیالیسم" و "فاشیسم" است.
از دیگر نظریه پردازان و طراحان اصلی این نرم افزار سیاسی می توان : ساطع حصری، سامی شوكت ،‌جمال عبدالناصر را نام برد كه از سوی انگلیس و فرانسه حمایت می شدند .
درسال ۱۹۴۵ ، اتحادیه ای در جهت " گسترش و بكارگیری " این نرم افزار وطنی ، با نام " اتحادیه عرب " و با هدف همگرایی و همكاری كشورهای عضو در زمینه‌های سیاسی ، اقتصادی و فرهنگی تشكیل شد كه از همان ابتدا با چالشهای اساسی روبرو شد و تا امروز گریبان آنرا گرفته است .
ناسیونالیسم عربی در ابتدا با استقبال برخی از كشورها و ملتهای عرب خاورمیانه مواجه شد و حتی به تشكیل كشور "جمهوری متحده عربی" نیز انجامید كه در سالهای ۱۹۵۸ و ۱۹۶۱ از یكی شدن "سوریه و مصر" به وجود آمده بود.
رفته رفته ناسیونالیسم عربی ، به " پارادایمی سیاسی " در بین اعراب تبدیل شد و در دهه ۶۰ میلادی با بیشترین رویكرد و حمایت مواجه شد ، كه نقش " جمال عبدالناصر " رئیس جمهور وقت مصر به لحاظ فكری و اجرایی ، غیر قابل انكار است .
اگرچه نسخه دهه ۶۰ ناسیونالیسم عربی ، كاركردهای چون ملی شدن كانال سوئز را در سال ۱۹۵۶ در پی داشت ، اما از دیگر سوِی ، با نصب و اجرای همین نرم افزار سیاسی ، ازسال ۱۹۶۸ وزمانی كه حزب بعث قدرت را درعراق به دست گرفت ، فشارها عمدتاً بر كردها وشیعیان افزایش یافت و حزب بعث در شعارهای خود تلاش كرد تا ناسیونالیسم عربی را به عنوان "اصل ومنشاء وطن پرستی" تلقی كند وبه همین دلیل بسیاری از شخصیت های ملی واسلامی را اعدام و یا تبعید كرد !
مدت اعتبار این نسخه اولیه از ناسیونالیسم عربی ، با افتضاحی كه در سال ۱۹۶۷ ، در رویارویی اعراب و اسرائیل رخ داد و اعراب را با تمام ادعاهای ملی گرایانه و شعارهای حمایت از مردم فلسطین ، متحمل شكست فراموش نشدنی در برابر اسرائیل نمود، عملاً به پایان آمد .
پس از آن برخی كشورهای عربی به تدوین نسخه های جدید مبتنی بر طراحی كارشناسان داخلی خود روی آوردند ، كه ویژگی اساسی آن ، مقابله با ایران به عنوان كشوری شیعی در خاورمیانه بود ، كه از كاركردهای نمایان آن جنگ عراق علیه ایران را پس از پیروزی انقلاب اسلامی و "تأسیس جمهوری اسلامی ایران" می توان برشمرد كه ۸ سال با حمایت از قهرمان وقت ناسیونالیسم عربی " صدام حسین " بطول انجامید .
نسخه های بعدی نیز با بهره گیری از نسخه اولیه و با اعمال ویژگی مهم " مقابله با جریانهای شیعی " و " حفظ نظامهای توتالیتر عربی " تا اواخر دهه ۹۰ ارائه شدند .
از طرفی ، سیستم عامل سیاسی جدیدی كه از سال ۱۹۷۹ در ایران با عنوان " جمهوری اسلامی " بكارگرفته شده بود و در برابر انواع ویروسهای سیاسی – نظامی ، توانسته بود كارآیی خود را حفظ كند و بروز شود ، نظر بسیاری از كارشناسان و تحلیلگران نرم افزارهای سیاسی را در جهان به خود جلب كرد .
الگوگیری از این سیستم عامل ، در دهه ۸۰ و ۹۰ میلادی ، حتی در برخی از كشورهای عربی كه نسخه اجرایی رایج را "ناسیونالیسم عربی" می پنداشتند ، باعث ایجاد جنبشهای خودجوشی نظیر " حزب الله لبنان " شد ، كه با اتكا بر كاركردهای اصولی و اجرایی " جمهوری اسلامی ایران " توانست در پایان دهه ۹۰ میلادی ، كاری را كه كشورهای متحد عرب خاورمیانه در طول ۵۰ سال بكارگیری شعارهای ناسیونالسم عربی ، در برابر رژیم صهیونیستی موفق به انجام آن نشدند ، محقق كند . جالب آنكه نسخه های موجود ناسیونالیسم عربی در این زمان با ویژگی " محكومیت " اقدامات رژیم صهیونیستی را پاسخ می داد .
در این راستا و با آغاز قرن ۲۱ ، در كنار انواع نرم افزارهای سیاسی كه در عرصه بین المل ارائه شد ، " جمهوری اسلامی " به عنوان نمونه ای اجرای در بسیاری از كشورهای جهان و حتی سران سیاسی ، شناخته شده بود و در منطقه خاورمیانه رقیب اصلی " ناسیونالیسم نخنمای عربی " ، محسوب می شد .
از طرفی عدم بروزآوری این سیستم مبتنی بر ملی گرایی صرف نژادی ، باعث ظهورو رشد " نمودهای رادیكالی " در درون برخی از كشورهای عربی شد، كه " القاعده " و " طالبان " نمونه بارز آن بودند .
حملات تروریستی ۱۱ سپتامبر امریكا در سال ۲۰۰۱ ، باعث ورشكستگی پروژه " ناسیونالیسم عربی " در خاورمیانه شد و سران عربی ، " سهام اصلی " اتحادیه عرب را به اجبار به سیاستمداران امریكایی و صهیونیست فروختند !
از طرف دیگر با درگذشت برخی شخصیتهای پیشگام ناسیونالیسنم عربی و همچنین با توجه به حساسیتهایی كه جهان عرب با پیروزی حماس در فلسطین ، اعمال فشار بر سوریه ، اختلافات در درون شخصیتهای لبنانی و بحران عراق شاهد آن بود ، ناسیونالیسم عربی و اتحادیه عرب ، دچار " تغییر ماهیت اساسی " شد .
از این پس ، نسخه های تازه " ناسونالیسم عربی " با طراحی كارشناسان سیاسی غرب و در بسته های بسیار زیبا و با ویژگیهای متنوعی به بازار خاورمیانه ارائه شدند .
در " نسخه ۲۰۰۳ ناسیونالیسم عربی " ، كه نمونه آزمایشی برای بررسی میزان كارآیی پروژه " سیستم عامل محرمانه آینده خاورمیانه " بود ، بسیاری از امكانات نسخه های پیشین عملاً حذف شده بود !
در همین زمان امریكا و متحدانش پس از حمله به افغانستان ، به كشور عربی ! عراق حمله كردند و پس از سرنگونی قهرمان پیشین و یكی از مجریان طرح ناسیونالیسم عربی دراین كشور ، بسیاری از خلق عرب ! را نیز به خاك و خون كشید و در كمال ناباوری رهبران و كشورهای عربی تنها گزینه پیش رویشان " محكومیت " بود و بس !
پس از سرنگونی حكومت صدام ، كارشناسان امریكایی ، جزئیات طرح محرمانه سیستم عامل جدید خود بنام " خاورمیانه بزرگ " را آشكار كردند و لذا نرم افزارهای سیاسی خاص این سیستم عامل نیز طراحی شدند .
آخرین نسخه جامع سیاسی خاص اعراب در خاورمیانه كه موضوع اصلی این نوشتار است ، در تابستان جاری با عنوان " ناسیونالیسم عربی ۲۰۰۶ " و همزمان با حملات اسرائیل به حزب الله لبنان ، مراحل آزمایشی خود را بر روی حزب الله لبنان طی می كند و پس از آن بطور گسترده به بازار سیاسی خاورمیانه عرضه خواهد شد .
ویژگیهای بارز این نسخه جدید عبارتند از :
" عدم همراهی و كمك ، در صورت اعلام نیاز كشورهای عربی دیگر "
" عدم استفاده از فاكتورهای اتحادی بازدارنده ، نظیر تحریمها "
" انفعال و تشتت تصمیم گیری در اتحادیه عرب "
" عدم حمایت از جریانهای شیعی در منطقه "
" مقابله با ایران در عرصه های منطقه ای و بین المللی "
جالب آنكه ، علیرغم وجود امكان " محكومیت " در نسخه ۲۰۰۶ ، كشورهای عربی تمایل چندانی به بكارگیری این گزینه ندارند و حتی دیگر حملات متجاوزانه اسرائیل به جنوب لبنان و كشتار غیر نظامیان عرب را نیز محكوم نمی كنند ، در صورتیكه " اتحادیه كشورهای آسیای جنوب شرقی – آسه آن " به شدت آنر امحكوم كرد و حتی فراتر از آن ، از ارسال كمكهای بشر دوستانه و دارویی ایران نیز از مسیر خود به لبنان امتناع می كنند .
ویژگی منحصر بفرد این نسخه ، " همراهی كامل با سیاسیتهای امریكایی - صهیونیستی " است كه در این راستا ، نامه های برخی سران عرب در حمایت از اقدام اسرائیل در سرنگونی مقاومت و حزب الله لبنان و كمكهای ارسالی از پایگاههای نظامی امریكا در خاك این كشورها به اسرائیل ، مؤید آن است .
این ناسیونالیسم عربی جدید ، در پایان مرحله آزمایشی خود ، مشخصاً با رهبری عربستان ، مصر و اردن در پی آن است تا با تدوین طرحی " هفت ماده‌ای " درباره بحران لبنان، تحت عنوان برقراری آتش بس ، در نهایت به خلع سلاح حزب‌الله و انزاوی این جنبش بیانجامد .
بنابر آنچه ذكر شد ، نسخه ۲۰۰۶ ناسونالیسم عربی ، خاص سه دسته فعلی كشورهای عربی خاورمیانه طراحی شده است كه عبارتند از :
۱- رژیمهای به ظاهر دموكراتیك .
۲- رژیمهایی كه ظاهری دموكراتیك ندارند، اما با معیارهای غربی همراهی كرده و غرب هم از آنها حمایت می كند .
۳- رژیمهایی كه نه دارای ساختارهای دموكراتیك هستند و نه دارای ظواهر دموكراتیك اند، بلكه به شیوه " نو سنتی " اداره می شوند .
اما ، چنانچه غرب انفعال حزب الله ؛ موفق به آزمایش و اجرای كامل " نسخه ۲۰۰۶ ناسیونالیسم عربی " در خاورمیانه شود ، آنگاه زمینه های تحقق كامل سیستم عامل " خاورمیانه بزرگ " برای كشورهای منطقه تسهیل شده و در گام بعدی ۳ دسته فوق الذكر ، دستخوش تغییرات اساسی خواهند شد .
آنچه مبرهن است ، رفتار كنونی كشورهای عربی منطقه در قبال حزب الله لبنان به عنوان " جنبشی عربی اسلامی " و همچنین گروهای مقاومت فلسطینی ، هیچگونه تردیدی را برای ایران باقی نخواهد گذاشت كه ، این كشورها در برابر مسائل مربوط به ایران " نظیر مسئله هسته ای " چه سیاستی را در عرصه منطقه و خاورمیانه در پیش خواهند گرفت !! و لذا مصداق آیه ۹۷ سوره توبه را در ذهن متبادر می كند :
" اَلاعَرْابُ اَشدَّ كُفراً وَ نفاقاً وَ اَجْدَرُ اَلاَّ یّعْلَمُوا حُدُودَ ما اَنزَْلَ اللهُ ... " : اعراب در كفر و نفاق از دیگران فزون‌ترند و به نادانی احكام خداوند سزاوارتر !
در این راستا ، بی تردید تمسك به انگاره های منحصر بفرد نسخه انقلابی " جمهوری اسلامی ۱۹۷۹ " همانند سه دهه گذشته ، با ثبات ترین و كارسازترین عامل در تبیین منافع ملی در منطقه و جهان و سیاست خارجی ایران بشمار می آید .
منبع : خبرگزاری آینده روشن


همچنین مشاهده کنید