درس های یک انتخابات

برگزاری انتخابات نسبتاً موفق در عراق پیامی بود كه نشانه های شكل گرفتن جوامع جدیدی را در خاورمیانه آشكار می سازد. یك سال قبل از سقوط رژیم صدام حسین انتخاباتی در این كشور برگزار شد كه براساس بسیاری از معیارهای معمول انتخاباتی سالم و كاملاً عادی بود. در این انتخابات صدام حسین با بیش از ۹۹ درصد آرا مورد استقبال دوباره مردم عراق قرار گرفت و آخرین دوره ریاستش را بر عراق جشن گرفت. كم نبودند عراقی هایی كه با خون خود به صدام حسین رای دادند. همان مردمی كه به لطایف الحیل و با كاربرد روش های توده ابزاری به خط شدند و ۹۹ درصد آرا از آنها كسب شد روز یكشنبه نهادهای نظام سیاسی جدیدی را پی ریختند. درصد شركت كنندگان در انتخابات عراق از پیش بینی های ابتدایی بیشتر بود و همین عاملی است كه اثبات می كند بی اعتباری نظام های سیاسی بسته ای كه با فریب و تحمیق افكار عمومی خواسته های خود را در صندوق آرای مردم می كارند روزی آشكار می شود. با توجه به اینكه بافت سیاسی فكری فرهنگی كشورهای خاورمیانه عربی از جنس نسبتاً همگونی برخوردار است برگزاری انتخابات عراق می تواند سرفصل دوران جدیدی باشد. دوران جدید برای مردم و نظام های سیاسی حاكم كه حداقل در ظاهر با صلح و آرامش در كنار یكدیگر به سر می برند اما وقتی نظام سیاسی جاروب شد هیچ مقاومتی از سوی صاحبان آن ۹۹ درصد آرا صورت نمی گیرد و كمتر كسی بر حاكم برباد رفته مرثیه می خواند. دوسال پس از سقوط رژیم حزب بعث هنوز برخی، درگیری های نظامی عراق را نشانه های وجود یك مقاومت یا مقاومت مردمی علیه اشغالگری یا هر اراده دیگر جانشین نظام سیاسی سابق عراق می دانند. در نقد اعتبار و بحران اخلاقی این مقاومت همین كافی است كه در روز انتخابات یك عامل انتحاری همراه جمعیتی از رای دهندگان سوار مینی بوسی شد كه راهی شهرك هیلا در جنوب عراق بود. به ناگاه انفجار مهیبی پنج نفر از مسافران مینی بوس را به كام مرگ فرستاد و بقیه را به شدت زخمی كرد. از ۹ عامل انتحاری، یك جوان نیز خود را به دبیرستان دخترانه بدركبری بغداد رساند و وقتی با هشدار محافظان امنیتی مواجه شد تا دست خود را از جیب بیرون آورد انفجار مهیب دیگری این عامل انتحاری و پنج نفر از حاضران در حوزه رای گیری را به كام مرگ كشاند. كسانی كه طی دو سال گذشته به عنوان فعالان مقاومت مردمی معرفی شدند با حداكثر توان خود فقط موفق به انجام ۹ عملیات انتحاری و تعدادی حملات خمپاره ای شدند كه حداكثر ۴۴ كشته برجا گذاشت اما نتوانست انتخابات را متوقف كند. ممكن است نتایج انتخابات عراق به سمت و سویی تمایل شود كه نتیجه عملی آن در میان مدت به دوقطبی شدن جامعه متشكل از سنی و شیعه عراق منجر شود، ممكن است ادامه حملات انتحاری و بمب گذاری ها تا مدت زمانی آسایش مردم عراق را زایل كند و نیز ممكن است عراق محكوم به گذراندن دورانی از هرج و مرج شود كه با ظاهر ثبات دیگر كشورهای منطقه متفاوت باشد. با این حال در یك نكته اساسی تردیدی نیست و آن اینكه نظام تك محوری مبتنی بر حاكمیت یك طبقه ویژه بر عموم مردم و نیز نظام زندان و شكنجه و ارعاب در عراق به پایان رسیده است. بسیاری از عراق هایی كه غل و زنجیر و شكنجه زندان های عراق را تجربه كرده اند یا سالیانی از عمر خود را به دور از كشور خود فراری بوده اند ارزش برگزاری یك انتخابات نیم بند حتی در زیر تهدید عوامل انتحاری و حملات خمپاره ای را می دانند. هیچ كس نمی تواند انكار كند كه جامعه سنی و شیعه عراق به شدت مذهبی و مقید به رعایت شرایع دینی است. انتخابات عراق پیامی نیز برای طرد افراطی ترین لایه های مذهبی جامعه عراق بود. پیش از این افراطی ترین لایه شیعه یعنی مقتدی صدر با ناتوانی در ایجاد یك پذیرش مردمی و صدالبته با سركوب نیروهای آمریكایی به حاشیه رانده شد. افراطی ترین لایه های سنی متشكل در چند حزب و سازمان كوچك افراطی پرچمدار جدیدترین پرده های درگیری بودند. مردم عراق بدون توجه به تهدیدهای جناح های افراطی سنی در پای صندوق های حضور یافتند و با رای خود عملاً به جناح های افراطی سنی نیز نه گفتند. از آنجا كه جنس عملكرد افراطیون سیاسی و افراطیون مذهبی همسان و همگون است طرد همه آنها به مفهوم آن است كه احتمالاً جامعه عراق به سمت یك میانه روی عقلانی و یك اعتدال سیاسی و مذهبی پیش می رود. اعتدالی كه ممكن است بتواند بسیاری از قفل های زنگ زده رابطه بین حاكمیت های سیاسی و مردم را ابتدا و اندكی نرم و سپس باز كند.

منبع : باشگاه اندیشه