جان وینسنت آتاناسف - پدر فراموش شده کامپیوتر

دنیا همواره به آدم‌هایی نیاز داشته است كه بتوانند آینده را شكل دهند و John Vincent Atanasoff یكی از همین نوابع با چنین دیدگاهی بود. وی از جمله نخستین توسعه‌دهندگان كامپیوتر دیجیتال الكترونیكی بوده است و در واقع پدیدآمدن رشته محاسبات الكترونیكی مدیون وی است. وی در عین نوآور بودن، فیزیكدان و ریاضیدان نیز بود. اولین كامپیوتر الكترونیكی كه از لامپ‌های خلاء استفاده می‌كرد توسط آتاناسف و كلیفورد بِری در دانشكده ایالتی یوتا ساخته شد. كامپیوتر آن‌ها كه می‌توان لقب نخستین كامپیوتر دیجیتالی را نیز به آن داد، بین سال‌های ۱۹۳۷ و ۱۹۴۲ ساخته شد. این كامپیوتر می‌توانست محاسبات دودویی را انجام دهد، حافظه‌ای پاك‌شونده داشت و مدارات منطقی را شامل می‌شد. البته این كامپیوتر هیچ‌گاه به تولید انبوه نرسید و در حد یك نمونه باقی ماند. جان، به ریاضیات بسیارعلاقه‌مند بود و از سن ده‌سالگی این علاقه خود را با مطالعه كتاب‌های جبر و سروكله‌زدن با ادوات مكانیكی كه كاركرد آن‌ها تابع منطق ریاضی بودند، نشان می‌داد.جان موفق شد دوران دبیرستان را زودتر از موقع یعنی طی دو سال بگذارند. اما با این حال به دلیل نیاز مالی نتوانست به دانشگاه برود و در عوض پی كسب و كار رفت تا درآمدی برای گذراندن زندگی داشته باشد. وی سرانجام در سال ۱۹۲۱ توانست به دانشگاه فلوریدا وارد شود و چهارسال بعد در رشته مهندسی الكترونیك با درجه A فارغ‌التحصیل شود. جان سپس برای ادامه تحصیل وارد كالج ایالتی‌یوتا شد و در همان جا با همسر آینده‌اش Lura Meeks آشنا شد. در سال ۱۹۲۶ یك سال پس از ورود به كالج موفق به دریافت مدرك عالی خود در رشته ریاضیات گردید. اما علاقه او به ریاضیات، فیزیك و مكانیك خاموش نشدنی بود. برای همین منظور، جهت كسب مدرك دكتری به دانشگاه ویكانسین رفت تا در تئوری فیزیك صاحب مدرك PHD شود. پس از تكمیل مدارج تحصیلی، جان به یاد آرزوی دیرینه خود افتاد. آرزوی وی همواره این بود كه راهی بیابد تا انجام محاسبات ریاضی با سرعت بیشتری صورت بگیرند. هر چند كه در آن زمان ماشین‌حساب‌های شركت IBM با نامTabulator و نوع دیگری از ماشین‌حساب با نام Monroe Calculator وجود داشتند، اما این دستگاه‌ها از نظر آتاناسف، هنوز كُند بودند و رضایت وی را ‌حاصل نمی‌كردند. وی اعتقاد داشت كه دستگاه آنالوگ (قیاسی) نمی‌تواند به آن سرعتی برسد كه محاسبات موردنظر وی را در مدت زمان كوتاهی انجام دهد و لذا به فناوری دیجیتالی بسیار علاقمند و معتقد بود.
وی با كمك همكارانش در كالج‌یوتا، چهار اصل را برای ساخت یك كامپیوتر دیجیتالی در نظر گرفت. این اصول عبارت بودند از:
۱- كامپیوتر موردنظر باید الكتریكی یا الكترونیكی باشد.
۲- كامپیوتر موردنظر باید از سیستم دودویی (باینری) استفاده نماید.
۳- حافظه كامپیوتر باید از ظرفیت بالا برخوردار باشد. ضمن آن‌كه حافظه‌ای پاك‌شدنی و احیاشونده باشد و توان مصرفی پایینی نیز داشته باشد.
۴- كامپیوتر باید از عملیات منطقی به‌طور مستقیم استفاده نماید و نباید از روش‌ها یا دستگاه‌های آنالوگ برای انجام محاسبات بهره بگیرد.
وی با درنظرگرفتن این چهار ویژگی، از دانشكده تقاضا كرد كه یكی از دانشجویان تازه فارغ‌التحصیل شده را به وی معرفی نماید و كلیفورد بری به همین منظور به وی معرفی شد. آن‌ها در سال ۱۹۳۹، اولین نمونه از كامپیوترشان را به نام ABC كه سرنام Atanasoff Berry Computer بود آماده كردند كه به خوبی كار می‌كرد. اما جان برای ثبت كامپیوتر خود به عنوان اولین نمونه كامپیوتر دیجیتالی مقداری تعلل كرد كه این نتیجه خوبی در پی نداشت. در سال ۱۹۴۰، دكتر جان ماچلی كه چیزهایی از كامپیوتر ABC شنیده بود، از آتاناسف تقاضا كرد كه كامپیوترش را ببینید و وی پذیرفت. اما این‌كار باعث شد كه ماچلی از ایده ساخت ABC بهره برداری‌های فراوانی كند و بتواند به سرعت كامپیوتر خود به نام انیاك (ENIAC) را آماده كند. در نتیجه انیاك كه با كمك دكتر اكرت ساخته شده بود، با نمایش‌هایی كه به راه انداخت نزد اغلب مردم به عنوان اولین كامپیوتر دیجیتالی شناخته ‌شد. اما طی یك ماجرای حقوقی در سال ۱۹۷۲، قاضی ایالتی عنوان مبدع نخستین كامپیوتر دیجیتالی الكترونیكی را به آتاناسف اعطا كرد و مشخص گردید كه در ساخت انیاك تا حد زیادی از ABC الگوبرداری شده است. وی سپس در سال ۱۹۹۰، مدال ملی تكنولوژی ایالات متحده را به لحاظ همین ابداع دریافت نمود. دكتر جان ونیسنت آتاناسف در سال ۱۹۹۵ و در سن ۹۱ سالگی درگذشت. وی هر چند كه نتوانست حق اختراع ABC را برای خود ثبت نماید اما پس از آن، ۳۲ اختراع مختلف دیگر را به نام خود به ثبت رساند.

منبع : ماهنامه شبکه