۶ سوال از مراجع استانداردسازی ملی

۶ سوال زیر مربوط به کاربرد قالب ECMA/MS-OOXML می‌باشد که قرار است به عنوان استاندارد IEC/ISO پذیرفته شود. یک مرجع استاندارد سازی ملی باید به کلیه این پرسشها پاسخ بدهد.
۱) استقلال در کاربرد؟
▪ هیچ استانداردی نباید حتی به سیستم عامل, محیط یا برنامه‌ای خاص وابستگی داشته باشد. استقلال از پیاده‌سازی و برنامه‌های کاربردی یکی از مهمترین ویژگیهای استانداردها می‌باشد.
آیا ویژگیهای MS-OOXML مستقل از هر مرجع یا محصول خاصی که مرتبط با یک فروشنده است می‌باشد و آیا خصوصیات رفتاری استاندارد گویای این مسئله است؟
۲) پشتیبانی از استانداردهای باز موجود؟
▪ استانداردها در هر زمانی که مقدور و میسر باشد, باید بر اساس تلاشهای انجام گرفته قبلی در حوزه استانداردها ایجاد شوند و به استانداردهای اختصاصی و فناوریهای مربوط به فروشندگان خاص وابسته نباشند.
MS-OOXML برخی استانداردها همچون MathML و SVG را در نظر نگرفته است, در حالیکه W۳Cبر روی این استانداردها تأکید بسیاری کرده است. در عوض MS-OOXML قالب مختص به فروشندگان خاص خود را به کار می‌برد. این کار فشاری ذاتی را بر کلیه فروشندگان تحمیل می‌کند تا در زیرساخت اختصاصی خود از مایکروسافت تبعیت کرده و آن را مطابق با ۲۰ سال گذشته بسازد تا MS-OOXML را به طور کامل پیاده نماید. این سوال مطرح می‌شود که چطور یک شخص ثالث می‌تواند آنهارا به طور شایسته و قابل قبولی پیاده‌سازی کند.
فایده پذیرش و به کارگیری چنین قالب وابسته به فروشنده‌ای چیست؟ سایر فروشندگان در چه حوزه‌ای پیاده‌سازیهای کامل, سازگار و رقابتی را برای کلیه بسترها (Platform) انجام دهند تا از سرمایه‌گذاریهای بزرگ سودجویانه جلوگیری نمایند؟
۳) سازگاری با نمونه‌های قبل برای کلیه فروشندگان؟
▪ یکی از برتریهای عمده MS-OOXML قابلیت این استاندارد در زمینه سازگاری با انواع قبلی است. در خبرهای منتشره بین‌المللی ECMA به این موضوع اشاره شده است.
برای هر استانداردی این مسئله ضروی است که هر شخص ثالثی بدون نیاز به همکاری و مشارکت شرکتی دیگر بتواند آن را پیاده کند, اطلاعات محدودی به آن بیافزاید یا در مورد پرداخت غرامت و خسارت و توافقهای حقوقی اعمال نظر نماید. همچنین لزومی به وجود شرکت یا هر رقیب دیگری برای تعاملات بینابینی نباید وجود داشته باشد.
در زمینه وجود خصوصیات MS-OOXML آیا هر شخص ثالثی می‌تواند بدون توجه به مدل تجاری, بدون دسترسی به اطلاعات اضافی و بدون همکاری و مداخله مایکروسافت استاندارد MS-OOXML را با شرط سازگاری کامل با گونه‌های قبلی بر روی مستندی پیاده نماید؟
۴) الحاقات اختصاصی
▪ الحاقات خاص‌منظوره و اختصاصی یکی از تکنیکهای شناخته شده خاص مایکروسافت است تا بتواند از انحصار رومیزی خود در بازارهای همسایه سوء استفاده کرده و موقعیت خود را حفظ کند. اتحادیه اروپا در سال ۲۰۰۴ تصمیماتی علیه مایکروسافت اتخاذ کرد و مایکروسافت تاکنون بر تصمیم خود مبنی بر عدم انتشار اطلاعات بینابینی ضروری, پافشاری نموده است.
به این دلیل, پر واضح است که استانداردهای باز نباید امکان افزودن این الحاقات اختصاصی را داده و این استانداردها نباید امکان اعمال تکنیکهای تحریف و نفوذ منفی در بازار را به واسطه خود فراهم آورند.
آیا MS-OOXML امکان الحاقات اختصاصی را می‌دهد؟ آیا پیاده‌سازیهای مایکروسافت از OOXML معتبر است؟ آیا در برابر سوء استفاده‌ها و رفتارهای سودجویانه تمهیداتی اندیشیده شده است؟
۵) استانداردهای دوگانه؟
▪ از آنجا که استانداردهای چندگانه غالباً مانعی برای رقابت ایجاد می‌کنند, هدف کلیه استانداردها همواره این بوده است که به یک استاندارد واحد تبدیل شوند. به نظر می‌رسد که رقابت در حوزه استانداردها یک معیار راهبردی است تا کنترل بهتری بر روی بخشهای ویژه‌ای از بازار به دست آوریم. چنانکه نمونه‌های گذشته گواهی بر این موضوع می‌باشند.
در حال حاضر یک استاندارد باز برای مستندات آفیس, با نام قالب مستند باز (ODF) وجود دارد (ISO/IEC ۲۶۳۰۰:۲۰۰۶). هر دو استاندارد MS-OOXML و ODF بر مبنای فناوری XML ساخته شده‌اند, بنابراین اساس به کارگیری فناوری در آن دو یکسان بوده و همچنین قابلیتهای این دو استاندارد, در تئوری یکسان است. مایکروسافت, خود, یکی از اعضای OASIS (سازمانی که استاندارد ODF در آن توسعه یافت و نگهداری می‌شود) است. مایکروسافت از فرآیندهای این سازمان استانداردسازی آگاه بوده و به مشارکت در آنها نیز دعوت شده است.
چرا مایکروسافت از مشارکت در تلاشهای فعلی در حوزه استانداردسازی سر باز زده و همچنان خودداری می‌ورزد؟
چرا طرحهای فنی خود را برای ورود به ODF ارائه نمی‌کند؟
۶) امنیت از نظر حقوقی؟
▪ اعطای آزادی به کلیه رقبا در برابر پیگردهای قانونی در مورد پیاده‌سازی یک استاندارد ضروری می‌باشد. چنین امکانی باید شفاف و مطمئن بوده و کلیه فعالیتهای لازم جهت نیل به تعاملات بینابینی را پوشش دهد و شرایط رقابت سالم را برای مشارکت کنندگان فراهم آورد.
در ضمیمه MS-OOXML یک محدودیت و پیچیدگی غیرمعمول با عنوان «پیمان عدم تعقیب قانونی» به جای اعطای معمولی حق اختراع وجود دارد. به علت وجود چنین پیچیدگی‌ای چندان شفاف نیست که چه میزان حفاظت در برابر پیگردهای قانونی در رقابتها وجود دارد.
با یک بررسی اجمالی درمی‌یابیم که چنین پیمانی همه ویژگیهای اختیاری و قالبهای اختصاصی را برای پیاده‌سازی کامل MS-OOXML پوشش نمی‌دهد. از این رو آزادی پیاده‌سازی توسط همه رقبا در صورت به کارگیری قالب MS-OOXML تضمین نمی‌شود.
آیا مرجع استانداردسازی ملی شما تحلیلهای حقوقی مستقل و خاص خود را درباره طبیعت اعطا کردن دارد تا تایید کند که آیا این طبیعت طیف کاملی از کلیه پیاده‌سازیهای MS-OOXML ممکن را پوشش می‌دهد یا خیر؟
▪ به همه این سوالات باید توسط مراجع استانداردسازی ملی, با کمک گرفتن از کارشناسان و مشاورانی بیطرف پاسخ داده شود, و مایکروسافت نیز نباید جزء این پاسخ‌دهندگان باشد.
اگر هیچ گونه پاسخ مناسبی برای هر کدام از سؤالات فوق وجود نداشته باشد, مرجع ملی باید به ISO/IEC رأی منفی بدهد.

منبع:
http://fsfeurope.org/documents/msooxml-questions
ترجمه: زهرا احمدی

منبع : طرح ملی نرم‌افزارهای آزاد