دود سیگار؛ زمینه‌ساز بیماری‌های خطرناک

منظور از دود دست دوم سیگار كه به آن سیگار كشیدن غیرفعال می‌گویند مجاورت با فضایی است كه از دود افراد سیگاری آلوده می شود. دود سیگار هرچند توسط فرد استعمال كننده تاحدی تصفیه می‌شود و به طور مثال ۵۴ درصد مونوكسیدكربن و ۹۰ درصد ذرات جامد آن گرفته می شود ولی دودی كه از سر سیگار روشن و از انتهای سیگار خارج می‌شود آلودگی‌های جانبی آن را دارد. دود سیگار متجاوز از چهار هزار نوع ماده سمی دارد كه از این تعداد ۴۰ نوع ماده سمی برای بدن زیانبار و ۴۰ نوع سرطان زا می باشد. این دود اگر توسط افرادی كه در یك فضای بسته در كنار سیگاری ها قرار دارند استنشاق شود خطرات بالقوه ای آنها را تهدید می كند. متاسفانه كودكان قربانیان اصلی این استنشاق تحمیلی هستند كه معمولاً از طریق والدین سیگاری آنها دود می شود.
دود سیگار عامل درگیری تمام اعضای بدن
عامل دود سیگار در همه بیماری های خطرناك دیده شده است. افزون بر این دود سیگار باعث تشدید بیماری های دیگر می شود. از این رو سازمان جهانی بهداشت WHO آن را قاتل شماره یك انسان اعلام كرده است. گفته شده است كه در حال حاضر ۷۰۰ میلیون كودك در جهان به طور غیرفعال دود سیگار استنشاق می كنند. دود سیگار تمام اعضای بدن را درگیر خود می سازد و هیچ یك از اعضای بدن از عوارض دود سیگار در امان نیست. چشم پزشكان اخطار كرده اند كه دود سیگار با خطر جداشدگی شبكیه چشم همراه بوده حتی ممكن است منجر به نابینایی شود. متخصصان قلب و عروق معتقدند در افرادی كه در تماس با دود تحمیلی سیگار می باشند خطر مرگ ناشی از بیماری های قلبی ۲۴ تا ۱۳۰ درصد بیشتر است. دود سیگار سبب افزایش سریع و درازمدت فشار خون و ضربان قلب می شود كه نهایتاً به افزایش كار قلب و كاهش بازده قلب و جریان خون عروق كرونر و اكسیژن رسانی بافت های مغز می شود.خس خس سینه، آبریزش از بینی و چشم، عفونت گوش میانی و عفونت های مكرر ریوی در كودكانی كه والدین آنها سیگار دود می كنند ۴۰ درصد بیشتر از كودكانی است كه والدین آنها سیگار نمی كشند. به نظر می رسد كه دود سیگار حركات مژكی سلول های شیپور اوستاش را كه موجب تخلیه ترشحات مخاطی می شود، دچار اختلال می كند.
تاثیر دود غیرفعال سیگار در كودكان
مطالعات انجام شده ازسوی دانشگاه سلطنتی لندن در سال ۱۹۹۴ بر روی كودكانی كه والدین آنها سیگاری بودند نشان می دهد كه كودكان ۴۵ درصد بیش از كودكان هم سن خود دچار عفونت گوش میانی می شوند. در صورت ابتلا، بهبود آنها ۳ تا ۶ هفته دیرتر از كودكانی می باشد كه در معرض دود سیگار نبوده اند. مطالعات مكرر نشان می دهد كه دود غیرفعال سیگار در كودكان استعداد ابتلا به اوتیت میانی همراه با تراوش مایع و اوتیت حاد راجعه را افزایش می دهد. مطالعه ای كه توسط محققان گوش و حلق و بینی در كلینیك دانشكده پزشكی استانبول بر روی ۱۴۴ كودك با عفونت گوش میانی انجام شد در مقایسه با ۴۰ كودك هم سن آنها كه عفونت گوش نداشتند، ۷۴ درصد كودكان مبتلا به عفونت گوش درجاتی از كوتی نین (یك فرآورده نیكوتین) را داشتند كه بیانگر تماس با دود دست دوم سیگار بوده است كه در مقایسه با ۵۵ درصد كودكانی كه بدون عفونت بودند سطح كوتی نین در آنها بالاتر بود و این اختلافات از نظر آماری معنی دار و بارز تلقی می شود. این یافته ها همچنین نشان می دهد كه تماس با دود سیگار دست دوم خطر عفونت گوش را افزایش می دهد. مطالعات زیادی نشان داده اند كه كودكانی كه والدین آنها سیگار می كشند در معرض خطر ابتلا به بیماری مزمن تنفسی ازجمله آسم آلرژیك می باشند. مطالعه ای ازسوی دكتر فوكنس (W.J.Fokkens) از بخش گوش، حلق و بینی دانشكده پزشكی اراسموس در كشور هلند نشان می دهد كه تغییرات سلولی وابسته به دود در آدنوئید كودكان به وجود می آورد كه والدین آنها سیگار دود می كنند. ۵۸ كودك كه دچار آدنوئید بوده اند در بیمارستان كودكان سوفیا تحت عمل جراحی قرار گرفته و بیوپسی بینی در همهِ آنها انجام پذیرفت. از این كودكان ۱۴ نفر دارای والدینی بودند كه بیش از ۲۰ سیگار در روز در حضور آنها می كشیدند. ۱۴ كودك با والدینی كه كمتر از ۲۰ سیگار می كشیدند و ۲۸ كودك كه والدین آنها سیگار نمی كشیدند.
زنان و تحمل دود دست دوم سیگار
تاثیر دود دست دوم سیگار بر روی صدا و ساختار حنجره نیز بررسی شده است. در مطالعه ای كه بر روی ۲۰ زن كه در معرض دود سیگار بوده اند انجام شده برای ارزیابی از روش های استروبوسكوپی و آنالیز آئرودینامیك و آكوستیك استفاده شده بود افرادی كه در معرض دود سیگار تحمیلی بودند درجاتی از پرخونی خیز طناب های صوتی مشاهده شد كه منجر به تغییرات كاركردی در تولید آوا شده بود. گزارش هایی مبنی بر ابتلای سرطان حنجره در بانوانی كه شوهرانشان سیگاری بوده اند نیز مشاهده شده است. استنشاق دود تحمیلی در این قبیل زنان آنها را به سمت سرطان سوق داده بود. آخرین مطالعات نشان داده است كه همسران غیرسیگاری افراد سیگاری بیشتر در معرض خطر سرطان ریه می باشند. در مطالعه آماری انجمن سرطان آمریكا مشخص شده است زنانی كه همسران آنها در منزل روزانه ۲۰ عدد یا بیشتر سیگار می كشند دو برابر بیشتر از زنانی كه همسران غیرسیگاری دارند مبتلا به سرطان ریه می شوند.
سیگاری ها پیرتر به نظر می رسند
درهر حال به اعتقاد دكتر روزنفلد دود سیگار برای پوست انسان زیانبار است. مواد موجود در دود سیگار پس از ورود به بدن باعث آزاد شدن آنزیمی می شود كه این آنزیم پوست را نازك و درنتیجه شكننده می كند و از قابلیت انعطاف آن می كاهد. با این واكنش رنگ پوست تیره می شود. بدین سان سیگاری ها و كسانی كه همكار یا همنشین افراد سیگاری هستند، پیرتر به نظر می رسند.
نویسنده: دكتر عبدالحمید حسین نیا (متخصص و جراح گوش و گلو و بینی و حنجره عضو رسمی كالج بین المللی جراحان آمریكا)

منبع : هفته نامه آتیه