ناتوانی را با محرومیت پاسخ ندهیم

در حالی كه شاهدیم جامعه به اندازه كافی در موضوعاتی چون دختران فراری، اعتیاد، كارتن خوابها حساسیت نشان می دهد، در مقوله دردسرهای تمام نشدنی كودكان استثنایی و وضعیت زجرآور آنها كمتر رسانه ای با تیزبینی و موشكافی مسائل آنها را دنبال می كند.
به باور بیشتر كارشناسان اجتماعی، پدیده فقر و معضلات مرتبط با آن به عنوان یكی از عوامل تأثیرگذار بر شدت و حدت زندگی اجتماعی مطرح می باشد.
كودكان استثنایی هم از این قاعده مستثنی نیستند. بیشتر این كودكان در خانواده های محرومی زندگی می كنند كه فقدان اطلاعات اولیه برای اداره یك زندگی مهمترین مشخصه آن است. والدین این كودكان نگاه واقع بینانه ای به زندگی خانوادگی ندارند و فقدان این نگاه باورپذیر بعضاً موجب محدود شدن روابط اجتماعی سالم در كودكان استثنایی می گردد.
دكتر رنج بخشی، عضو هیأت علمی دانشگاه و متخصص كودكان استثنایی با اشاره به اهمیت نقش دولت، آموزش و پرورش و مهمتر از همه والدین این كودكان اظهار می دارد: با توجه به شرایط ویژه ای كه این بچه ها دارند می بایست مجموعه امكانات خاصی توسط دولت و خانواده های این بچه ها فراهم شده و كمی از بار مشكلات آنها كاسته شود. وی با تأكید بر مشكلات فرهنگی افراد جامعه و نحوه برخورد نامناسب اطرافیان با این بچه ها خاطرنشان كرد: آنچه كه در رابطه با بچه های استثنایی در اولویت برنامه ها قرار می گیرد ،مسأله بالا بردن سطح فرهنگ افراد جامعه است ؛چرا كه بعضاً دیده شده است كه بسیاری از بزرگسالان در هنگام روبه رو شدن با این بچه ها خود و فرزندانشان را از آنها دور می كنند و یا به دیده حقارت به آنها می نگرند.
به راستی چه بسیاری از افراد به دید یك بیمار مسری به این بچه ها نگاه می كنند و یا فكر می كنند كه این بچه ها به آنها آسیبی خواهند زد.
واقعیت امر آن است كه استثنایی بودن بیماری نیست بلكه یك حالت و ویژگی است، به عبارتی بعضی ها پایین تر و یا بالاتر از خط نرمال جامعه قراردارند و این نمی تواند دلیلی برای نقض وجود این افراد باشد.
دكتر رنج بخش در رابطه با علت وابستگی شدید و اظهار محبت زیاد این بچه ها در هنگام رویارویی با افراد غریبه و كسانی كه به آنها توجه می كنند اظهار می دارد: واقعیت امر آن است كه یك بچه طبیعی از هزاران منبع محبت دریافت می كند؛ به طوری كه وقتی با یك بچه سالم و زیبا روبه رو می شویم آن را در آغوش می گیریم و به آن محبت می كنیم اما این بچه ها حداقل محبت و توجه را دریافت كرده اند و تشنه توجه و محبت هستند.
به گفته وی، بسیاری از این بچه ها به دلیل همین كمبود سریعاً در دام بسیاری از مشكلات افتاده و به خیلی از مسائل آسیب زا دچار می شوند.
امیررضا پرحلم -كارشناس و آسیب شناس اجتماعی آستانه تحمل و مدارا را در خانواده های این كودكان پایین دانسته و می گوید: علاوه بر فقر فرهنگی كه جامعه با آن مواجه است خانواده های این كودكان نیز آستانه تحمل بسیار پایینی دارند و متأسفانه از تنبیه به عنوان بهترین روش برای آرام نگه داشتن این كودكان استفاده می كنند.
این رفتارشناس معتقد است كه نگاه بیشتر افراد به واقعیت زندگی كودكان استثنایی نگاهی شیطنت بار و مزاحم است و به همین دلیل بعضاً در مواجهه با این افراد در نهایت شدت عمل رفتار می شود.
طبق بررسی های به عمل آمده در رابطه با وضعیت آموزشی این بچه ها در كشورمان باید گفت، متأسفانه این بچه ها بویژه در مناطق محروم در شرایط نامطلوبی به سر می برند به طوری كه علاوه بر فراهم نبودن شرایط مناسب آموزشی، مسأله تربیت و مهارت آموزی این بچه ها نیز مورد توجه قرار نگرفته است و در اغلب موارد به آموزش كتب درسی برای آنها اكتفا می كنند. وقتی از چند تن از مربیان این بچه ها سؤال شد كه مهمترین مشكل شما چیست عنوان كردند:
با توجه به شرایط و سختی كار و عدم تناسب میزان فعالیت مان با دستمزدهایی كه دریافت می كنیم انگیزه زیادی برای ادامه فعالیت نداریم و این در حالی است كه به دلیل مشاهده نكردن نتیجه كارمان رنجشی برای تلاش بیشتر نداریم و همواره با احساسی توأم با ناامیدی و افسردگی به كار خود ادامه می دهیم.گفتنی است، یكی از بحث هایی كه این روزها در اغلب كشورهای پیشرفته دنیا مطرح است مسأله «جریان قالب» است، به موجب این طرح بچه های استثنایی در مدارس عادی آموزش می بینند و فقط كلاس جداگانه ای دارند.هدف از اجرای این طرح افزایش روابط اجتماعی این بچه ها با سایر بچه های عادی است؛ چرا كه در شرایط كنونی به دلیل عدم دسترسی این بچه ها به محیط اجتماعی طبیعی دچار عقب ماندگی های اجتماعی شده اند.
آنچه كه این روزها ذهن بسیاری از متخصصین و كارشناسان را به خود مشغول داشته است افزایش آمار بچه های استثنایی است؛ چرا كه علیر غم پیشرفت علم پزشكی آمار این بچه ها روبه افزایش است.
دكتر رنج بخش در رابطه با دلایل افزایش آمار بچه های استثنایی و عقب مانده ذهنی علی رغم پیشرفت تكنولوژی روز پزشكی اظهار می دارد: در بررسی های به عمل آمده معلوم شده است یكی از عمده دلایل افزایش آمار این بچه ها پیشگیری های به عمل آمده جهت كاهش مرگ و میر نوزادان بوده است. وی در این باره تصریح كرد: درصد بالایی از بچه های استثنایی یا درانكی باتور بوده اند و یا فرزندان ناخواسته ای بوده اند كه مادرهایشان در هنگام بارداری دارو مصرف كرده اند.
این كارشناس روانشناسی از بالاتر رفتن آمار بچه های اوتیسمی خبر داد و گفت: علی رغم پیشرفت علم پزشكی شاهد آن هستیم كه به دلایل مختلفی چون استفاده از انكی باتور، استفاده از داروهای سقط جنین، استفاده از بكیوم برای تولد نوزاد، انجام زایمان های سخت در مناطق روستایی دور افتاده، مبتلا بودن مادران به دیابت و فشار خون بالا و همچنین در معرض اشعه ایكس قرار گرفتن مادر تعداد این بچه ها روبه افزایش است.
در پایان باید گفت بهترین راه، پیشگیری از تولد این بچه ها است كه می توان با آموزش والدین قبل از بارداری و انجام آزمایشهای ژنتیك برای تمام افراد و آموزشهای حین بارداری از تولد بچه های استثنایی جلوگیری كرد و درنهایت نیز نیازمند یك فرهنگ سازی غنی در سطح اجتماع برای نحوه برخورد با این كودكان هستیم.
ایمانی پارسا

منبع : روزنامه ایران