جمعه, ۷ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 26 April, 2024
مجله ویستا


جنجال‌ «مونیخ‌» علیه‌استیون‌ اسپیلبرگ‌


استیون‌ اسپیلبرگ‌، كارگردان‌ و تهیه‌كننده‌ امریكایی‌، با تازه‌ترین‌ فیلم‌ خود به‌ نام‌ «مونیخ‌» جنجال‌ بزرگی‌ به‌ راه‌ انداخته‌ است‌. او كه‌ با فیلم‌های‌ خود احترام‌ همگان‌ را در سرتاسر جهان‌ برانگیخته‌ بود و یادآوری‌ فجایع‌ نازی‌ها و كشتار یهودیان‌ را در اردوگاههای‌ مرگ‌ آلمان‌، حتی‌، از وظایف‌ شخصی‌ خود می‌شمارد، اكنون‌ با خشم‌ بسیاری‌ از منتقدین‌ روبرو شده‌ است‌، چنانچه‌ یكی‌ از آنها او را فرزند گمشده‌ هالیوود نامید.
«مونیخ‌» فیلمی‌است‌ درباره‌ انتقام‌ اسراییلی‌ها از تروریست‌های‌ فلسطینی‌ وابسته‌ به‌ سازمان‌ «سپتامبر سیاه‌» كه‌ در هنگام‌ بازیهای‌ المپیك‌ سال‌ ۱۹۷۲ در مونیخ‌ ورزشكاران‌ اسراییلی‌ را به‌ گروگان‌ گرفتند. در جریان‌ درگیری‌ تروریست‌ها با پلیس‌ آلمان‌ همه‌ ورزشكاران‌ و نیز، شماری‌ از تروریست‌ها كشته‌ شدند. سه‌تن‌ از آنها كه‌ دستگیر شده‌ بودند، پس‌ از ربوده‌ شدن‌ یك‌ هواپیمای‌ لوفت‌ هانزا از زندان‌ آلمان‌ آزاد شدند. اسپیلبرگ‌ بیشتر به‌ ماجراهای‌ پس‌ از گروگانگیری‌ و كشته‌ شدن‌ ورزشكاران‌ پرداخته‌ است‌ كه‌ به‌ دنبال‌ این‌ رویداد خونین‌ گلد امایر نخست‌ وزیر آن‌ دوره‌ در اسراییل‌ گروهی‌ از زبده‌ترین‌ افراد موساد را مامور می‌كند تا تروریست‌های‌ فراری‌ و نیز، طراحان‌ و برنامه‌ریزان‌ را بیابند و سربه‌ نیست‌ كنند.
خشونت‌ در برابر خشونت‌ انگیزه‌یی‌است‌ برای‌ خشونت‌ تازه‌تر. و اسپیلبرگ‌ درست‌ انگشت‌ بر روی‌ همین‌ خشونت‌ در برابر خشونت‌ گذارده‌ است‌، با این‌ پیام‌ كه‌ هركس‌ آدمكشی‌ را با آدمكشی‌ پاسخ‌ دهد، هیولایی‌ خون‌آشام‌ می‌شود. سازمان‌ فلسطینی‌ «سپتامبر سیاه‌» در سال‌ ۱۹۷۰ پس‌ از آنكه‌ ملك‌ حسین‌، پادشاده‌ اردن‌، فلسطینی‌ها را از خاك‌ كشورش‌ بیرون‌ كرد با یاری‌ یاسر عرفات‌ پدید آمد. اما هنگامی‌ كه‌ سپتامبر سیاه‌ ابتكار عمل‌ را به‌ دست‌ گرفت‌ و برآن‌ بود تا خود را به‌ گونه‌یی‌ از سازمان‌ «الفتح‌» جدا كند، عرفات‌ موقعیت‌ خود را در خطر دید و كوشید تا سپتامبر سیاه‌ را ضعیف‌ كند، چنانچه‌ رفته‌ رفته‌ این‌ سازمان‌ از هم‌ پاشیده‌ شد. «محمد داود عوده‌» معروف‌ به‌ «ابوداود»، یكی‌ از طراحان‌ برنامه‌ حمله‌ به‌ دهكده‌ المپیك‌ در مونیخ‌، ادعا می‌كرد كه‌ مخارج‌ حمله‌ را «محمود عباس‌» تامین‌ كرده‌ بود. فیلمنامه‌ فیلم‌ «مونیخ‌» را «تونی‌ كوشنر» نوشته‌ است‌ كه‌ خود یك‌ یهودی‌است‌ و سیاست‌ اسراییل‌ را در پیوند با فلسطین‌ محكوم‌ می‌كند.
استیون‌ اسپیلبرگ‌ با آنكه‌ هنگام‌ فیلمبرداری‌ راه‌ را به‌ روی‌ رسانه‌ها بسته‌ بود و اجازه‌ نمی‌داد تا گزارشگران‌ سر صحنه‌ حاضر شوند، پس‌ از پایان‌ یافتن‌ فیلم‌ «مونیخ‌» در گفت‌وگویی‌ كه‌ در میانه‌ ماه‌ دسامبر انجام‌ داد برآن‌ بود كه‌ كوشیده‌ است‌ تا كسی‌ را اهریمنی‌ نشان‌ ندهد. در واقع‌ این‌ گلدا مایر، نخست‌ وزیر اسراییل‌ است‌ كه‌ فرمان‌ انتقام‌ و كشتار شركت‌ كنندگان‌ «سپتامبر سیاه‌» را صادر می‌كند و آنگاه‌، سرپرست‌ گروه‌ ضربت‌ «موساد» برای‌ به‌ دام‌ انداختن‌ تروریست‌هاست‌ كه‌ در فیلم‌ از دیدگاه‌ جمعیت‌ شناسی‌ پیشگویی‌ می‌كند كه‌ سرانجام‌ پیروزی‌ با عربها خواهد بود.
اسپیلبرگ‌ فیلم‌ خود را با شناخت‌ از ماموریت‌ «موساد» كه‌ زبده‌ترین‌ افرادش‌ را برای‌ شكار تروریست‌ها به‌ بیرون‌ از مرزهای‌ اسراییل‌ فرستاده‌ بود و هر وسیله‌یی‌ را نیز، مجاز می‌دانست‌، ساخته‌ است‌. اما بر آن‌ است‌ كه‌ هر قتل‌ با هر هدفی‌ كه‌ انجام‌ پذیرد باز هم‌ یك‌ قتل‌ است‌. اگرچه‌ یكی‌ از منتقدین‌ می‌نویسد كه‌ اسپیلبرگ‌ در این‌ فیلم‌ از یك‌ ایده‌آلیسم‌ كودكانه‌ پیروی‌ كرده‌ و واقعیت‌های‌ سیاسی‌ را نمی‌شناسد، اسپیلبرگ‌ خود برآن‌ است‌ كه‌ بگوید ترور را با ضدترور پاسخ‌ دادن‌ منتهی‌ به‌ مردابی‌ می‌شود كه‌ راه‌ به‌ هیچ‌ كجا نمی‌برد. تنها با گفت‌وگو با یكدیگر می‌توان‌ راه‌ حل‌ مناسبی‌ برای‌ مشكل‌ پیدا كرد.
فیلم‌ «مونیخ‌» را یك‌ تصویر كوچك‌ پلید نامیده‌اند كه‌ پیش‌ از آنكه‌ پاسخی‌ برای‌ پرسش‌ بیابد، سردرگمی‌ بیشتری‌ می‌آفریند. «دیوید بروكس‌» در نیویورك‌ تایمز بر آن‌ است‌ كه‌ خشونتی‌ كه‌ اسراییل‌ به‌ كار می‌بندد قانونی‌ است‌ و آنگاه‌ از مقایسه‌ خشونت‌ قانونی‌ و خشونت‌ جنایت‌كارانه‌ برآشفته‌ می‌شود و اسپیلبرگ‌ را سرزنش‌ می‌كند كه‌ انواع‌ خشونت‌ها را در یك‌ سطح‌ گذارده‌ است‌. و «جك‌ اینگلهارت‌» می‌نویسد كه‌ ما اسپیلبرگ‌ را از دست‌ داده‌ایم‌. اسپیلبرگ‌ دوست‌ اسراییل‌ نیست‌. اسپیلبرگ‌ دوست‌ حقیقت‌ نیست‌. و دیوید بروكس‌ می‌نویسد: «در خاور نزدیك‌ اسپیلبرگ‌ تنها راه‌ به‌ سوی‌ صلح‌ در این‌ است‌ كه‌ دست‌ از خشونت‌ كشیده‌ شود. در خاور نزدیك‌ واقعی‌ اما تنها راه‌ به‌ سوی‌ صلح‌، پیروزی‌ نظامی‌ بر بنیادگرایی‌ و عقب‌ماندگی‌ فكری‌ و سازش‌ میان‌ نمایندگان‌ خردگرایی‌ در هر دو اردوگاه‌ است‌..» !

پرویز حمزوی‌
منبع : روزنامه اعتماد


همچنین مشاهده کنید