فاکتورهای رشد ثانوی

بدون در نظر گرفتن میزان تحریک منجر به رشد ایجاد شده، به لحاظ نتیجه حاصله، مقدار کمی به‌دست خواهد آمد مگر اینکه نیازهای چندین فاکتور دیگر نیز قبلاً برآورده شده باشد.
اساساً این فاکتورها را می‌توان به شرح ذیل برشمرد:
۱. تغذیه
۲. استراحت کافی
۳. اجتناب از کار کشیدن زیاد از عضلات (تمرین بیش از حد)
۴. جنبه روانی
هر کدام از فاکتورهای فوق به‌صورت مجزا در مطالب قبلی به‌گونه‌ای عمل شده‌اند ولی ما در این مطلب قصد نداریم ماده و یا دستگاه خارق‌العاده‌ای را جهت نتیجه‌گیری بهتر تبلیغ کنیم.
هزاران بدنساز تمام تمرکز خودشان را بر روی دریافت پروتئین کافی و از نوع خالص آن متمرکز ساخته‌اند و گروه دیگری از این بدنسازها هم خودشان را از انجام هرگونه فعالیت بدنی (جنبی) برای دست‌یابی به فیزیک بدنی قوی‌تر ممنوع کرده‌اند. و یک‌سری دیگر هم برای دست‌یابی به نتیجه سریع‌تر سراغ داروهای هورمونی و افزایش رشد عضلانی رفته‌اند. هیچ‌کدام از این موارد در کمترین درجه آن توجیه‌پذیر نیست. ماکزیمم رشد عضلانی (حجم) ممکن در صورت اجراء هر نوع تمرینی در کنار یک زندگی کاملاً نرمال هم دست‌یافتنی می‌باشد. در حقیقت شواهد بسیار زیادی نیز دال بر این واقعیت وجود دارد که بیشترین رشد در کنار یک روند زندگی نرمال حاصل گردیده. یک شخص که در حال پیروی از یک برنامه سنگین می‌باشد به‌طور حتم به کالری بیشتری جهت تأمین انرژی مورد نیاز برای اجراء تمرین نیازمند می‌باشد و یا حداقل جهت حفظ فیزیک بدنی و وزن فعلی‌اش به این کالری نیاز دارد.
حال اگر قصد داشته باشد بر وزن بدنش بیفزاید آن‌موقع است که به کالری و فاکتورهای غذائی بیشتری نیازمند می‌باشد. اما آیا یک‌چنین نیازی با پیروی از یک رژیم غذائی نرمال میسر می‌شود. به‌طور حتم یک چنین رژیم‌غذائی می‌بایست کاملاً حساب شده و به لحاظ موارد تشکیل‌دهند آن بالانس باشد و علی‌الخصوص به ارزش و میزان پروتئین موجود در آن توجه خاصی مبذول گردیده باشد. و یقیناً هیچ چیز دیگری در خصوص یک رژیم‌غذائی مخصوص مورد نیاز نمی‌باشد. شواهدی که دال بر مکمل کردن ویتامین‌ها باشد در صورتی‌که رژیم‌غذائی به‌لحاظ ویتامین‌های موجود در آن بالانس باشد یا خیلی کم و یا اصلاً وجود ندارد.
در حقیقت شواهد زیادی که در دسترس است حاکی از این مسئله است که دریافت یک‌چنین ویتامین‌هائی (مکمل‌های ویتامینی) بی‌ارزش و تهی از هرگونه تأثیر برای فرد بوده.
برای یک بدنساز که قصد افزایش حجم سریع را در سر دارد تأمین پروتئین مازاد خیلی آسان و ارزان قابل دستیابی است. تخم‌مرغ، شیرخشک کم‌چرب، پودرسویا منابع پروتئینی ارزان‌قیمتی هستند که به منظور افزایش وزن (حجم) می‌توان از آنها در رژیم غذای روزانه بهره گرفت. مصرف دو تا سه دفعه از محلول‌های پروتئینی که از مواد فوق تشکیل شده است به‌راحتی در کنار یک رژیم غذائی مناسب، پروتئین مورد نیاز برای یک بدنساز با وزن ۱۱۰ کیلو را برآورده می‌سازد.
۱. چهار عدد تخم‌مرغ خام ۲. نیم لیوان پودرسویا ۳. یک‌ونیم لیوان پودر شیرخشک (بدون چربی) ۴. پودر کاکائو و یک یک پودر طعم‌دهنده دیگر به مقدار مناسب ۵. شیر کافی جهت مخلوط کردن مواد فوق در مخلوط کن.
با مخلوط کردن مواد فوق در یک مخلوط‌کن یک وعده کامل و سرشار از پروتئین و با هزنه‌ای کم به‌دست می‌آید. برای یک بدنساز که قصد دارد در حداقل زمان به حداکثر افزایش حجم دست یابد، نوشیدن سه وعده از این محلول پروتئینی در روز کافی می‌باشد. وعده اول را بیست دقیقه پس از صبحانه، وعده دوم را بعد از کار و یا مدرسه و وعدهٔ سوم هم قبل از رفتن به رختخواب (خواب شب)
در میان مواد تشکیل‌دهنده محلول پروتئینی فوق سویا ارزان‌ترین آنها به شمار می‌آید ولی این ارزانی نمی‌بایست موجبات استفاده بیش از اندازه آن در درست کردن محلول پروتئینی شود و مقدار مصرفی آن حتماً می‌بایست در محدوده معین شده حفظ شود. پروتئین موجود در سویا یک پروتئین ناکامل محسوب می‌شود و به‌همین دلیل بدن توانائی جذب کامل آن‌را به تنهائی ندارد مگر اینکه با پروتئین‌های کامل دیگری همچون شیر و تخم‌مرغ به‌صورت توأم مصرف شود.
پودرسویا ممکن اس برای برخی افراد تولید مشکلات گوارشی بنماید (تولید گاز زیاد داخل معده) بنابراین اگر شما هم جزء این‌دسته از افراد هستید حتماً از ادامه مصرف آن خودداری کنید و به‌عنوان جایگزین نیم‌لیوان شیرخشک به محلول پروتئینی‌تان بیفزائید.نیاز برای استراحت کافی به‌طور معمول چیزی فراتر از همان استراحت همیشگی که به‌صورت عادت مرسوم شده نمی‌باشد. بعضی افراد به خواب بیشتری در قیاس با اشخاص دیگر نیازمند می‌باشند. بنابراین مدت زمان خواب نرمال خود را به‌دست آورید. در صورت عدم توجه به فاکتور استراحت و عادت دادن خود به استراحت کمتر از نیاز واقعی بدن‌تان به‌طور حتم در رسیدن به نتیجه اشکالاتی به‌وجود خواهد آمد. ضمناً استراحت بیش از حد نیاز نیز می‌تواند به‌صورت یک تأخیرانداز در روند پیشرفت عمل نماید. به بیان ساده سعی کنید به مدت زمان استراحت نرمال خود به‌عنوان یک عادت بنگرید و همیشه از آن پیروی کنید.
فعالیت‌های دیگر روزانه می‌بایست کمافی‌السابق اجراء شود. مشخص شده است که بیشترین میزان پیشرفت معمولاً توسط کسانی حاصل شده است که به‌صورت تمام‌وقت (Fulltime) در یک شرکت و یا کارخانه مشغول به‌کار بوده‌اند.
برای خیلی از بدنسازها این موضوع فوق‌سنگین و غیرقابل هضم می‌نمایاند چون تصور این افراد مثل هزاران نفر دیگر بدنسازی اینست که می‌بایست تا حد ممکن فعالیت‌های روزانه را کاهش داده و فعالیت‌های روزانه را تنها به تمرین کردن و خوردن و خوابیدن محدود ساخت. مثل تمام فعالیت‌های ورزشی دیگر فاکتورهای جانبی می‌توانند باعث تأخیر و یا تسریع روند پیشرفت در آن فعالیت شوند. افزایش وزن سریع یک شخص که روزانه چند مایل دویدن را به‌صورت برنامه تمرینی‌اش اجراء می‌کند غیرممکن می‌باشد. حال اگر اجراء این جلسات تمرینی جزء لازمات آن رشته باشد پس به‌طور حتم می‌بایست انجام گیرد.
این قاعده برای تمام فعالیت‌های ورزشی دیگر سنخیت دارد. اجراء تمرینات با وزنه در یک‌چنین شرایطی افزایش آمادگی جسمانی و قدرت را برای فرد به ارمغان خواهد داشت ولی افزایش حجم (وزن) عضلانی معمولاً بسیار کم و در حد ناچیز خواهد بود.
به‌هر حال خیلی از مربیان این اشتباه را مرتکب می‌شوند که می‌خواهند تمام موارد را یک‌جا از یک نفر دریافت کنند و این غیرممکن می‌باشد اگر قرار است یک ورزشکار رشته راگبی ۲۰ کیلو بر وزنش افزوده شود، پس این فرد نمی‌بایست به‌هیچ عنوان جلسات تمرینی سنگین دو را اجراء کند. و دویدن در سطح متوسط آن‌هم به‌صورت دوبار در هفته که تنها استقامت و سرعت ورزشکار را در وضعیت قبلی آن ثابت نگه‌دارد کافی می‌باشد.
در خصوص آنهائی‌که افزایش وزن داشته و وضعیت بدنی‌شان از کنترل خارج شده جلسات دو می‌بایست تا جائی ادامه یابد که فرد تمام چربی اضافه را از دست بدهد. البته می‌بایست از این مسئله آگاه بود که تقریباً تمامی این افراد در ابتدای شروع برنامه تمرینی از استقامت و سطح انرژی پائینی برخوردار می‌باشند و به همین دلیل می‌بایست مراقبت‌های کافی جهت جلوگیری از خستگی عصبی ناشی از تمرین زیاد به‌عمل آید.
رساندن فیزیک بدنی به‌حدی که عضلات کاملاً نمایان و هیچ‌گونه چربی زیرپوستی نیز وجود نداشته باشد نه لازم و نه موردنظر می‌باشد و بلکه بالعکس و تقریباً در تمامی افراد معلوم گردیده که داشتن درصد مناسبی از چربی در نواحی خاصی از بدن در ارتقاء سطح فعالیت بدنی فرد بسیار مؤثر می‌باشد. رهائی و خارج کردن آخرین بافت چربی از بدن کار و زحمت مضاعفی را می‌طلبد و اگر این روند سیرصعودی پیدا کند به احتمال بسیار زیاد به خستگی مفرط عصبی منجر خواهد شد. و به همین خاطر افراد با همدیگر فرق دارند و بنابراین نباید از یک ورزشکار با بدن آماده و با وزن حدود ۲۰۰ پوند و با قد نرمال انتظار داشت که هیچ‌گونه آثار چربی زیرپوستی نداشته باشد.
بازو، سرشانه، سینه و پا می‌بایست سطوحی و درجاتی از عضلانی بودن را داشته باشند اما درصد محدودی از چربی در نواحی دورکمر و باسن نرمال و عادی می‌باشند. اگر شرایط و موارد فوق و تا حد معقول آن در بدن ورزشکار وجود نداشت و عضلانی بودن شدید در تمام سطح بدن هویدا بود، پس به احتمال زیاد فرد در شرایط تمرین بیشتر از حد قرار دارد. از مقدار و تمریناتش می‌بایست تا حدی کاست تا فرد به شرایط نرمال برسد.
فاکتورهای روانی مورد نیاز جهت دستیابی به بهترین نتیجه در تمرینات جزء موارد پیچیده می‌باشد که از حیطه این مطلب خارج می‌باشد.

منبع : مجله دانش ورزش