انکار کشنده: مسلمانان و ایدز

لورا ام. كلی یكی دیگر از نویسندگان این مقاله از محققان برجسته پروژه تحقیقاتی "شورای‌ملی اطلاعات امریكا" در سال ۲۰۰۲ می‌باشد كه موضوع این پروژه "موج دیگر HIV/ ایدز در نیجریه، اتیوپی، روسیه و هندوچین" است.
"از خدا می‌خواهم كه قبل از بروز عوارض بیشتر مرا از دنیا ببرد. نمی‌خواهم خانواده‌ام را به دردسر بیندازم."
اینها صحبت‌های یك نوجوان مصری است كه پیش از ابتلا به بیماری ایدز، تصور می‌كرد این بیماری تنها گریبانگیر خارجی‌ها می‌شود. وی هیچ‌گاه تصور نمی‌كرد این بیماری همه‌گیر جهانی به محل زندگی او نیز راه پیدا كند. حالا كه او نیز مبتلا به ایدز است ترجیح می‌دهد قبل از این‌كه خودش ـ و خانواده‌اش ـ از طرف همسایگان و آشنایان طرد شوند، دست به خودكشی بزند. از نظر آنها بیماری ایدز نماد گناه و شرمساری است.
اما از نظر مردم امریكا، خودكشی واكنشی غیرعقلانی به بیماری ایدز(HIV) است هرچند كه با گسترش این بیماری در كشورهای اسلامی پدیده خودكشی پس از آن بسیار رایج شده است. در شهرهای مختلف ایران، ۶۰% افراد مبتلا یك سال پس از آگاهی از بیماری خود اقدام به خودكشی می‌كنند. در كرمان، واقع در جنوب ایران، پدری كه از ابتلای فرزند خود به ویروس ایدز بسیار خشمگین بود، با ضربات تبر فرزند ۲۳ ساله خود را تكه‌تكه كرد. تنها به این جرم كه این بیماری را به خانه راه داده بود.
با گذشت چندین سال از شیوع این بیماری در جهان، هنوز امكان توجیه و توضیح صحیح عوارض و مشكلات اساسی ناشی از آن در كشورهای اسلامی مقدور نیست. طبق آمار "برنامه مشترك سازمان ملل درخصوص ویروسHIV و یبماری ایدز"، ۶۱۰۰۰ نفر در ایران، ۱۸۰۰۰۰ نفر در اندونزی و ۱۵۰۰۰۰ نفر در پاكستان به ویروس ایدز مبتلا هستند. در كشورهای آفریقایی مسلمان، این آمار از این ارقام نیز فراتر می‌رود: در مالی به‌تنهایی ۴۲۰۰۰۰ مبتلا وجود دارد. اما اطلاعات آماری سازمان ملل در این مورد هنوز كامل نیست ـ تعداد بسیاری مبتلا وجود دارند كه در آمار ثبت نشده‌اند و عدم اطلاع در این زمینه همواره به‌منزله نبود افراد مبتلا به این بیماری تفسیر شده است.
دلیل شیوع ویروسHIV كاملاً واضح است: ویروس ایدز با سرعتی بالا در حال گسترش است و عدم‌وجود راه‌حل مناسبی جهت پیشگیری و درمان آن موجب می‌شود تا هر روزه تعداد بسیاری از جمعیت كشورهای مسلمان مبتلا شده و جان خود را از دست بدهند.
بیماری ایدز برای جهان اسلام پدیده جدیدی نیست؛ اولین مورد ابتلا به این بیماری در اواسط دهه ۱۹۸۰ گزارش داده شد. اما كشورهای اندكی برنامه‌های نظارتی جهت كنترل آن تدوین كرده‌اند و حتی تنها تعداد معدودی اقدامات درمانی و پیشگیرانه در این خصوص انجام می‌دهند. از دلایل اصلی عدم اتخاذ چنین اقدامات اساسی، عقیده این كشورها بر این باور مضحك است كه ملت آنها هیچ‌گاه مرتكب اعمالی نظیر روابط نامشروع پیش از ازدواج، فساد جنسی، همجنس بازی یا تزریق موادمخدر نمی‌شوند و یا این‌كه آنها معتقدند درصد ارتكاب چنین اعمالی آنقدر پایین است كه احتمال ابتلا به ویروس ایدز از طریق آنها بسیار كم است.
آنچه در این بین احتمال شیوع بیماری را بیشتر می‌كند، عدم اتخاذ اقدامات پیشگیرانه و درنتیجه سرایت این ویروس از جمعیت ناقل به جمعیت سالم می‌باشد. به‌عنوان مثال در منطقه تامان‌راست(Tamanrasset) درالجزیره، یك درصد زنانی كه به‌طور دائمی برای انجام معاینات كلی به كلینیك‌های درمانی پیش از زایمان مراجعه می‌كنند، حامل ویروسHIV هستند. این امر نشان می‌دهد كه این بیماری آنقدر در جامعه ریشه دوانیده است كه حتی زنان متأهل را كه هیچ‌گونه سابقه این بیماری را نداشته‌اند، مبتلا كرده است.
امروزه از میان كشورهای اسلامی دو كشور بنگلادش و ایران در زمینه مبارزه با بیماری ایدز/ ویروسHIV به موفقیت‌های اندكی دست یافته‌اند. در بنگلادش بخش اعظم این فعالیت‌ها توسط سازمان‌های غیردولتی هدایت می‌شود، در ایران نیز محمد خاتمی، رئیس‌جمهور پیشین این كشور و دولت وی مبارزه با این بیماری را آغاز كردند. در تهران، برنامه‌هایی در سطح ملی جهت ارتقای سطح آگاهی جوانان در رابطه با راه‌های انتقال و پیشگیری از این بیماری تدوین شده است. همچنین برنامه‌های آزمایشی جهت ارتقای سطح درمان و خرید سرنگ‌های درمانی و دیگر برنامه‌های معاملاتی دوجانبه ترتیب داده شده است.
متأسفانه چنین اقدامات مشابهی در بسیاری از كشورهای اسلامی انجام نمی‌گیرد. اطلاعات چندانی در مورد جمعیت كشورهای بسیاری كه در معرض خطر ابتلا به این ویروس هستند ـ ازجمله افغانستان و عراق ـ موجود نیست. عربستان سعودی و بسیاری دیگر از كشورهای حوزه خلیج‌فارس، مدت‌‌ها كاركنان خارجی و توریست‌ها را عامل اصلی شیوع این بیماری در كشورهایشان می‌دانستند و به‌تازگی نقش عوامل داخلی در ابتلا به این ویروس را پذیرفته‌اند. حكومت‌های نامتعادل نیز علیرغم آمار بالای روابط نامشروع و شمار مبهم همجنس‌بازان و افراد دو جنسه در جوامع خود، تلاش چندانی برای مبارزه با مشكلاتِ مطرح، نمی‌كنند.
كشورهای اسلامی باید برنامه‌های نظارتی گسترده خود را در مورد تمامی اقشار جامعه به اجرا درآورند ـ ازجمله خودفروشان عامل فساد جنسی و معتادان به موادمخدر ـ و برنامه‌های خود را تنها به آن دسته از افرادی كه برای معاینه رجوع می‌كنند و یا افراد ناقل محدود نكنند.
چنانچه ویروس HIV و بیماری ایدز تحت كنترل صحیح قرار نگیرد، همچنان به گسترش و رشد خود در سطح جوامع كشورهای اسلامی ادامه خواهد داد، تا جایی‌كه بنیان خانواده‌ها را ویران می‌كند و موجب هرچه فقیرترشدن این جوامع می‌گردد و درنهایت تمام پایه‌های اساسی زندگی در این جوامع آسیب‌پذیر را از ریشه برمی‌كند. هم‌اكنون، بیماری ایدز دیگر تنها از موضوعات قابل بحث در محافل و انجمن‌های بشری نیست، بلكه این بیماری همه‌گیر به یك مسئله امنیتی جهانی تبدیل شده كه باید مورد توجه تمامی كشورها واقع شود، در غیر این صورت جهان، مغلوب ویروسHIV خواهد بود.

نویسنده: لورا ام. كلی(Laura M.Kelly) و نیكلاس ابرستاد(Nicholas Eberstadt)
منبع: La Time
تاریخ: ۱۲ جولای ۲۰۰۵ (۲۱ تیرماه ۱۳۸۴)