سیمای فاطمه(س) در روز قیامت

●كیفیت‏برانگیخته شدن
برانگیخته شدن و رستاخیز از لحظات بسیار سخت و وحشتناك آینده بشر است; زمانی كه معصومان علیهم السلام همواره بدان می‏اندیشند و گاه از خوف آن بیهوش می‏شدند. فاطمه(س) نیز چنین بود و بیشتر بدین زمان می‏اندیشید. فكر زنده شدن، عریان بودن انسانها در قیامت، عرضه شدن به محضر عدل الهی و... او را در اندوه فرو می‏برد. امیرمؤمنان علی(ع) می‏فرماید:
«روزی پیامبرخدا(ص) بر فاطمه(س) وارد شد و او را اندوهناك یافت. فرمود: دخترم! چرا اندوهگینی؟
فاطمه پاسخ داد: پدرجان! یاد قیامت و برهنه محشور شدن مردم در آن روز رنجم می‏دهد.
پیامبر فرمود: آری دخترم! آن روز، روز بزرگی است; اما جبرئیل از سوی خداوند برایم خبر آورد من اولین كسی هستم كه برانگیخته می‏شوم; سپس ابراهیم و آنگاه همسرت علی‏بن ابی‏طالب(ع). پس از آن، خداوند جبرئیل را همراه هفتاد هزار فرشته به سوی تو می‏فرستد. وی هفت گنبد از نور بر فراز آرامگاهت‏برقرار می‏سازد. آنگاه اسرافیل لباسهای بهشتی برایت می‏آورد و تو آنها را می‏پوشی. فرشته دیگری به نام زوقائیل مركبی از نور برایت می‏آورد كه مهارش از مروارید درخشان و جهازش از طلاست. تو بر آن مركب سوار می‏شوی و زوقائیل آن را هدایت می‏كند. در این حال هفتاد هزار فرشته با پرچمهای تسبیح پیشاپیش تو راه می‏سپارند. اندكی كه رفتی، هفتاد هزار حورالعین در حالی كه شادمانند و دیدارت را به یكدیگر بشارت می‏دهند، به استقبالت می‏شتابند. به دست هریك از حوریان منقلی از نور است كه بوی عود از آن بر می‏خیزد... آنها در طرف راستت قرار گرفته، همراهت‏حركت می‏كنند. هنگامی كه به همان اندازه از آرامگاهت دور شدی، مریم دختر عمران همراه هفتاد هزار حورالعین به استقبال می‏آید و برتو سلام می‏گوید. آنها سمت چپت قرار می‏گیرند و همراهت‏حركت می‏كنند. آنگاه مادرت خدیجه، اولین زنی كه به خدا و رسول او ایمان آورد، همراه هفتاد هزار فرشته كه پرچمهای تكبیر در دست دارند، به استقبالت می‏آیند. وقتی به جمع انسانها نزدیك شدی، حواء با هفتاد هزار حورالعین به همراه آسیه دختر مزاحم نزدت می‏آید و با تو رهسپار می‏شود.
●حضور فاطمه در میان مردم
فاطمه جان، هنگامی‏كه به وسط جمعیت‏حاضر در قیامت می‏رسی، كسی از زیر عرش پروردگار به گونه‏ای كه تمام مردم صدایش را بشنوند، فریاد می‏زند: چشمها را فرو پوشانید و نظرها را پایین افكنید تا صدیقه فاطمه، دخت پیامبر(ص) و همراهانش عبور كنند.
پس در آن هنگام هیچ كس جز ابراهیم خلیل‏الرحمان و علی‏بن ابی‏طالب(ع) و... به تو نگاه نمی‏كنند. (۱)
جابربن عبدالله انصاری نیز در حدیثی از پیامبرخدا(ص) این حضور را چنین توصیف می‏كند:
روز قیامت دخترم فاطمه بر مركبی از مركبهای بهشت وارد عرصه محشر می‏شود. مهار آن مركب از مروارید درخشان، چهار پایش از زمرد سبز، دنباله‏اش از مشك بهشتی و چشمانش از یاقوت سرخ است و بر آن گنبدی از نور قرار دارد كه بیرون آن از درونش و درون آن از بیرونش نمایان است. فضای داخل آن گنبد انوار عفو الهی و خارج آن پرتو رحمت‏خدایی است. بر فرازش تاجی از نور دیده می‏شود كه هفتاد پایه از در و یاقوت دارد كه همانند ستارگان درخشان نور می‏افشانند.
در هریك از دو سمت راست و چپ آن مركب هفتاد هزار فرشته به چشم می‏خورد.
جبرئیل مهار آن را در دست دارد و با صدای بلند ندا می‏كند: نگاه خود فراسوی خویش گیرید و نظرها پایین افكنید. این فاطمه دختر محمد است كه عبور می‏كند.
در این هنگام، حتی پیامبران و انبیا و صدیقین و شهدا همگی از ادب دیده فرو می‏گیرند تا فاطمه(س) عبور می‏كند و در مقابل عرش پروردگارش قرار می‏گیرد. (۲)
●منبری از نور برای فاطمه(س)
در ادامه گفتگوی پیامبر با دختر گرامی‏اش درباره چگونگی حضور وی در عرصه قیامت، چنین می‏خوانیم: سپس منبری از نور برایت‏برقرار می‏سازند كه هفت پله دارد و بین هر پله‏ای تا پله دیگر صفهایی از فرشتگان قرار گرفته‏اند كه در دستشان پرچمهای نور است. همچنین در طرف چپ و راست منبر حورالعین صف می‏كشند... آنگاه كه بر بالای منبرقرار می‏گیری، جبرئیل می‏آید و می‏گوید: ای فاطمه! آنچه مایلی از خدا بخواه... (۳)
●شكایت در دادگاه عدل الهی
اولین در خواست فاطمه در روز قیامت، پس از عبور از برابر خلق، شكایت از ستمگران است.
جابرابن عبدالله انصاری از پیامبر(ص) چنین نقل می‏كند: هنگامی‏كه فاطمه در مقابل عرش پروردگار قرار می‏گیرد، خود را از مركب به زیر انداخته، اظهار می‏دارد: الهی و سیدی، میان من و كسی كه مرا آزرده و بر من ستم روا داشته، داوری كن. خدایا! بین من و قاتل فرزندم، حكم كن... (۴)
براساس روایتی دیگر، پیامبر اكرم(ص) فرمود: دخترم فاطمه در حالی كه پیراهنهای خونین در دست دارد، وارد محشر می‏شود; پایه‏ای از پایه‏های عرش را در دست می‏گیرد و می‏گوید:
«یا عدل یا جبار احكم بینی و بین قاتل ولدی‏»
ای خدای عادل و غالب، بین من و قاتل فرزندم داوری كن.
قال:«فیحكم لابنتی و رب الكعبهٔ‏»
به خدای كعبه سوگند، به شكایت دخترم رسیدگی می‏شود و حكم الهی صادر می‏گردد. (۵)
●دیدار حسن و حسین علیهما السلام
دومین خواسته فاطمه در روز قیامت از خداوند چنین است: خدایا! حسن و حسین را به من بنمایان.
در این لحظه، امام حسن و امام حسین علیهما السلام به سوی فاطمه می‏روند، در حالی‏كه از رگهای بریده حسین خون فوران می‏كند. (۶)
پیامبر خدا(ص) می‏فرماید: هنگامی‏كه به فاطمه گفته می‏شود وارد بهشت‏شو، می‏گوید: هرگز وارد نمی‏شوم تا بدانم پس از من با فرزندانم چه كردند؟
به وی گفته می‏شود: به وسط قیامت نگاه كن.
پس بدان سمت می‏نگرد و فرزندش حسین را می‏بیند كه ایستاده و سر در بدن ندارد. دخت پیامبر(ص) ناله و فریاد سر می‏دهد. فرشتگان نیز (بادیدن این منظره) ناله و فریاد بر می‏آورند. (۷)
امام صادق(ع) می‏فرماید: حسین بن علی(ع) در حالی كه سر مقدسش را در دست دارد، می‏آید. فاطمه با دیدن این منظره ناله‏ای جانسوز سر می‏دهد. در این لحظه، هیچ فرشته مقرب و پیامبر مرسل و بنده مؤمنی نیست مگر آنكه به حال او می‏گرید. (۸)
در این موقعیت، خداوند به خشم آمده، به آتشی به نام «هبهب‏» كه هزار سال در آن دمیده شده تا سیاه گشته و هیچ آسودگی در آن راه نمی‏یابد و هیچ اندوهی از آنجا بیرون نمی‏رود، دستور می‏دهد كشندگان حسین بن‏علی را برگیر و جمع كن... آتش به فرمان پروردگار عمل كرده، همه آنها را بر می‏چیند... (۹)
●شفاعت‏برای دوستان اهل‏بیت علیهم السلام
سومین درخواست فاطمه در روز قیامت از پروردگار، شفاعت از دوستان و پیروان اهل‏بیت علیهم السلام است كه مورد قبول حق قرار می‏گیرد و دوستان و پیروانش را مورد شفاعت قرار می‏دهد.
امام باقر(ع) می‏فرماید: هنگامی‏كه فاطمه به در بهشت می‏رسد، به پشت‏سرش می‏نگرد. ندا می‏رسد: ای دختر حبیب! اینك كه دستور داده‏ام به
فاطمه(س) جواب می‏دهد: ای پروردگار! دوست دارم در چنین روزی با پذیرش شفاعتم، مقام و منزلتم معلوم شود.
ندا می‏رسد: ای دختر حبیبم! برگرد و در مردم بنگر و هر كه در قلبش دوستی تو یا یكی از فرزندانت نهفته است داخل بهشت گردان. (۱۰)
امام باقر(ع) در روایتی دیگر می‏فرماید: در روز قیامت‏بر پیشانی هر فردی، مؤمن یا كافر نوشته شده است. پس به یكی از محبان اهل‏بیت علیهم السلام كه گناهانش زیاد است دستور داده می‏شود به جهنم برده شود. در آن هنگام، فاطمه(س) میان دو چشمش را می‏خواند كه نوشته شده است: دوستدار اهل‏بیت. پس به خدا عرضه می‏دارد:
الهی و سیدی! تو مرا فاطمه نامیدی و دوستان و فرزندانم را به وسیله من از آتش دور ساختی و وعده تو حق است و هرگز وعده‏ات را زیر پا نمی‏نهی.
ندا می‏رسد: فاطمه! راست گفتی; من تو را فاطمه نامیدم و به وسیله تو، دوستان و پیروانت و دوستان فرزندانت و پیروانشان را از آتش دور گردانیدم. وعده من حق است و هرگز تخلف نمی‏كنم.
اینكه می‏بینی دستور دادم بنده‏ام را به دوزخ برند، بدین جهت‏بود كه درباره‏اش شفاعت كنی و شفاعتت را بپذیرم تا فرشتگان، پیامبران، رسولان و همه مردم از منزلت و مقامت آگاهی یابند. حال بنگر، دست هركه بر پیشانی‏اش «مؤمن‏» نوشته شده، بگیر و به بهشت‏ببر. (۱۱)
●شفاعت دوستان فاطمه از دیگران
عظمت و مقام حضرت فاطمه در روز قیامت چنان است كه خداوند به خاطر فاطمه به دوستان آن حضرت نیز مقام شفاعت می‏دهد. امام باقر(ع) به جابر فرمود: جابر! به خدا سوگند، فاطمه(س) با شفاعت‏خود در آن روز شیعیان و دوستانش را از میان اهل محشر جدا می‏سازد. چنانكه كبوتر دانه خوب را از دانه بد جدا می‏كند.
هنگامی‏كه شیعیان فاطمه همراه وی به در بهشت می‏رسند، خداوند در دلشان می‏افكند كه به پشت‏سر بنگرند. وقتی چنین كنند، ندا می‏رسد: دوستان من!
اكنون كه شفاعت فاطمه را در حق شما پذیرفتم، نگران چه هستید؟
آنان عرضه می‏دارند: پروردگارا! ما نیز دوست داریم در چنین روزی مقام و منزلت ما برای دیگران آشكار شود.
ندا می‏رسد: دوستانم! بر گردید و بنگرید و هر كه به خاطر دوستی فاطمه شما را دوست داشت و نیز هر كه به خاطر محبت فاطمه به شما غذا، لباس یا آب داده و یا غیبتی را از شما دور گردانیده همراه خود وارد بهشت كنید. (۱۲)
●به سوی بهشت
فاطمه(س)، پس از شفاعت از دوستان خود و فرزندانش و رسیدگی به شكایتش در دادگاه عدل الهی به فرمان خدا، با جلال و شكوه خاصی وارد بهشت می‏شود. پیامبراكرم(ص) می‏فرماید: روز قیامت دخترم فاطمه در حالی كه لباسهای اهدایی خداوند را كه با آب حیات آمیخته شده، پوشیده، محشور می‏شود و همه مردم از مشاهده این كرامت تعجب می‏كنند. آنگاه لباسی از لباسهای بهشت‏بر وی پوشانده می‏شود. بر هزار حله بهشتی برای او با خط سبز چنین نوشته شده است: دختر پیامبر را به بهترین شكل ممكن و كامل‏ترین هیبت و تمامترین كرامت و بیشترین بهره وارد هشت‏سازید. پس، فاطمه(س) را به فرمان پروردگار در كمال عظمت و شكوه، در حالی‏كه پیرامونش هفتاد هزار كنیز قرار گرفته، به بهشت می‏برند. (۱۳)
●استقبال حوریان بهشتی
رسول خدا(ص) به فاطمه(س) فرمود: هنگامی‏كه به در بهشت می‏رسی، دوازده هزار حوریه، كه تاكنون به ملاقات كسی نرفته و نخواهند رفت در حالی‏كه مشعل‏های نورانی به دست دارند و بر شترانی از نور كه جهازهایشان از طلای زرد و یاقوت سرخ و مهارهایشان از لؤلؤ و مروارید درخشان است‏سوارند، به استقبالت می‏شتابند. پس وقتی داخل بهشت‏شدی، بهشتیان به یكدیگر ورودت را بشارت خواهند داد و برای شیعیانت‏سفره‏هایی از گوهر، (۱۴) كه بر پایه‏هایی از نور برقرار ساخته‏اند، آماده می‏سازند و در حالی كه هنوز سایر مردم گرفتار حسابرسی‏اند، آنان از غذاهای بهشتی می‏خورند. (۱۵)
● اولین سخن فاطمه در بهشت
سلمان فارسی از پیامبر اسلام(ص) چنین روایت كرده است: هنگامی‏كه فاطمه داخل بهشت می‏شود و آنچه خداوند برایش مهیا كرده می‏بیند، این آیه را تلاوت می‏كند:
(بسم الله الرحمن الرحیم الحمد لله الذی اذهب عناالحزن ان ربنا لغفور شكور الذی احلنا دارالمقامهٔ من فضله لایمسنا فیها نصب و لا یمسنا فیها لغوب) (۱۶)
ستایش و سپاس ویژه خدایی است كه اندوهمان را زدود. بدرستی‏كه پروردگار ما آمرزنده و پاداش دهنده است; پروردگاری كه در سایه بخشش خود ما را به بهشت و اقامتگاه همیشگی‏مان فرود آورد. ما در آن جا با رنج و ملالی رو به رو نمی‏شویم.●نورانی شدن بهشت از نور فاطمه(س)
ابن شهرآشوب می‏نویسد: در بسیاری از كتابها، از جمله كشف ثعلبی و فضائل ابوالسعادات، در معنای این آیه (لایرون فیها شمسا و لازمهریرا) (۱۷)
(ونمی‏بینند در بهشت نه آفتاب و نه سرمایی را.)
آورده‏اند كه ابن عباس گفت: چنانكه بهشتیان در بهشت هستند، ناگاه نوری می‏بینند كه باغهای بهشت را نورانی كرد. اهل بهشت اظهار می‏دارند: خدایا! تو در كتابی كه بر پیامبرت فرستادی، فرمودی: (لایرون فیها شمسا) (بهشتیان در بهشت‏خورشیدی نخواهند دید.) ندا می‏رسد: این، نور آفتاب و ماه نیست، بلكه علی و فاطمه از چیزی تعجب كرده و خندیدند و از نور آن دو، بهشت روشن گردید. (۱۸)
●زیارت انبیا از فاطمه در بهشت
آنگاه كه همه انبیا و اولیای خدا وارد بهشت‏شدند، آهنگ دیدار دختر پیامبر خدا می‏كنند. رسول خدا(ص) به فاطمه فرمود: هرگاه اولیای خدا در بهشت مستقر گردیدند، از آدم گرفته تا سایر انبیا همه به دیدارت می‏شتابند. (۱۹)
●عنایات خداوند به فاطمه در بهشت
پروردگار منان به فاطمه زهرا(س) در بهشت عنایاتی ویژه خواهد داشت. بخشی از آن عنایات چنین است:
● خانه‏های بهشتی
پیامبرخدا(ص) فرمود: هنگامی‏كه مرا به معراج بردند و داخل بهشت‏شدم، به قصر فاطمه رسیدم; درون آن هفتاد قصر بود كه تمام در و دیوار و تاقهایش از دانه‏های مروارید سرخ ساخته شده، همه آنها به یك شكل زینت داده شده بود. (۲۰)
●همنشینی با پیامبر(ص)
پیامبر اكرم(ص) به علی(ع) فرمود:
یاعلی! تو و دخترم فاطمه در بهشت در قصر من همنشین من هستید. سپس این آیه را تلاوت فرمود: (برادران بر تختهای بهشتی رو به روی هم می‏نشینند.) (۲۱)
● درجه وسیله
رسول خدا(ص) فرمود: فی‏الجنهٔ درجهٔ تدعی الوسیلهٔ فاذا سالتم الله فاسالوا لی الوسیلهٔ قالوا یا رسول‏الله من یسكن معك فیها؟ قال علی و فاطمهٔ و الحسن و الحسین (۲۲)
در بهشت درجه‏ای به نام «وسیله‏» است. هرگاه خواستید، هنگام دعا، چیزی برایم بخواهید، مقام وسیله را از خداوند خواستار شوید.
گفتند: یا رسول‏الله! چه كسانی دراین درجه (مخصوص) با شما همنشین خواهند بود؟
فرمود: علی، فاطمه، حسن و حسین.
علامه امینی در منقبت‏بیست و ششم می‏نویسد:
از مناقب حضرت زهرا (ص) همراه بودن او با پدر و همسر و فرندانش در درجهٔ الوسیله است. آنجا پایتخت ظمت‏حضرت حق تبارك و تعالی است و جز پنج تن علیهم السلام هیچ یك از انبیا و اولیا و مرسلین و صالحان و فرشتگان مقرب كسی بدان راه نمی‏یابد. (۲۳)
● سكونت در حظیرهٔ القدس
سیوطی در مسند می‏نویسد:
«ان فاطمهٔ و علیا و الحسن و الحسین فی‏حظیرهٔ القدس فی‏قبهٔ بیضاء سقفها عرش الرحمن.» (۲۴)
فاطمه و علی و حسن و حسین در جایگاهی بهشتی به نام «حظیرهٔ‏القدس‏» در زیر گنبدی سفید به سرمی‏برند كه سقف آن عرش پروردگار است.
پیامبرخدا(ص) فرمود: در قیامت، جایگاه من و علی و فاطمه و حسن و حسین سرایی زیر عرش پروردگار است. (۲۵)
نویسنده خصایص فاطمه، ضمن بیانی مفصل درباره حظیرهٔ‏القدس، می‏نویسد: والاترین جایگاه‏ها در هشت‏حظیرهٔ‏القدس است. (۲۶)
● بخشیدن چشمه تسنیم به فاطمه(س)
طبری از همام بن‏ابی‏علی چنین نقل می‏كند: به كعب الحبر گفتم: نظرت درباره شیعیان علی‏بن‏ابی‏طالب چیست؟
گفت: ای همام! من اوصافشان را در كتاب خدا می‏یابم. اینان پیروان خدا و پیامبرش و یاران دین او و پیروان ولی‏اش شمرده می‏شوند. اینان بندگان ویژه خدا و برگزیدگان اویند. خدا آنها را برای دینش برگزید و برای بهشت‏خویش آفرید.
جایگاهشان در فردوس اعلای بهشت است; در خیمه‏ای كه اتاقهایی از مروارید درخشان دارد، زندگی می‏كنند. آنان از مقربین ابرارند و سرانجام از جام «رحیق مختوم‏» می‏نوشند.
رحیق مختوم چشمه‏ای است كه به آن «تسنیم‏» گفته می‏شود و هیچ كس جز آنها از آن چشمه استفاده نخواهدكرد. تسنیم، چشمه‏ای است كه خداوند آن را به فاطمه(س) دختر پیامبر(ص) و همسر علی‏ابن ابی‏طالب(ع) بخشید و از پای ستون خیمه فاطمه جاری می‏شود. آب آن چشمه چنان گواراست كه به سردی كافور و طعم زنجفیل و عطرمشك شباهت دارد... (۲۷)

پی‏نوشتها:
۱ - بحار الانوار، ج‏۴۳، ص ۲۲۵.
۲ - فاطمهٔ الزهراء، علامه امینی، ص ۷۴; امالی صدوق، ص‏۱۶.
۳ - بحارالانوار، ج‏۴۳، ص ۲۲۵.
۴ - امالی صدوق، ص‏۱۶.
۵ - مناقب علی بن ابی‏طالب، ص‏۶۳.
۶ - بحارالانوار، ج‏۴۳، ص ۲۲۰.
۸ -۷ - همان، ص ۲۲۱.
۹ - همان، ص ۲۲۲.
۱۰ - تفسیر فرات كوفی، ص ۱۱۴.
۱۱ - بحارالانوار، ج‏۴۳، ص ۱۵.
۱۲ - تفسیر فرات كوفی، ص ۱۱۴.
۱۳ - ذخائرالعقبی، ص ۴۸.
۱۴ - كنایه از غذاهایی بسیار خوب است.
۱۵ - بحارالانوار، ج‏۴۳، ص‏۲۲۷.
۱۶ - القطره، ص ۱۹۲; سوره فاطر، آیه ۳۴.
۱۷ - انسان، آیه‏۱۳.
۱۸ - مناقب آل‏ابی‏طالب، ج‏۳، ص‏۳۲۹.
۱۹ - بحارالانوار، ج‏۴۳، ص‏۲۲۷.
۲۰ - همان، ص‏۷۶.
۲۲ - ۲۱ - فاطمهٔ الزهراء، ص‏۹۹.
۲۳ - همان، ص‏۱۱۳.
۲۴ - مسندفاطمه،ص ۴۵; كفایهٔ‏الطالب، ص ۳۱۱; بشارهٔ‏المصطفی، ص ۴۸.
۲۵ - فاطمه الزهراء، ص ۱۰۰.
۲۶ - خصایص فاطمه، ص ۳۴۱.
۲۷ - بشارهٔ المصطفی، ص ۵۰.
منبع:ماهنامه كوثر، شماره ۳۰

منبع : خبرگزاری فارس