زیزو، عزیز فرانسوی‌ها

چگونه توانست این‌کار را بکند؟ زین‌الدین زیدان، کاپیتان تیم فوتبال فرانسه کسی‌که بهترین بازیکن نسل خود بوده در دیداری که آخرین بازی دوران درخشان بازیگری‌اش قلمداد می‌شد، چگونه توانست با سر به سینه حریفش بکوبد و قهرمانی را به تیم ایتالیا - که برای رسیدن به پنالتی بازی می‌کرد - تقدیم کند؟
● یکی دیگر چنین اظهارنظر کرد:
”ماتراتزی حرف بدی زد. اما مسئله هر چه بود، کار زیدان از لحاظ ورزشی توجیهی ندارد“.
اما حرفی که مارکو ماتراتزی زد برای زیدان بسیار سنگین بود. گمانه‌زنی‌ها حاکی از آن است که ماتراتزی شاید به خانواده زیدان حرف ناشایستی زده یا به وی تهمتی نژادپرستانه زده است، اگر گمانه‌زنی دوم صحت داشته باشد، یک شوک سنگین خواهد بود. نژادپرستی در فوتبال، تاریخی طولانی دارد و با وجود مبارزه‌هائی نظیر Kick it Out، هنوز به‌عنوان لکه‌ای ننگ بر بازی زیبا باقی است.
لوئیس آراگونز مربی تیم فوتبال اسپانیا، تیه‌ری آنری را ”کثافت سیاه“ نامید، اکنون به صداهای میمون که برای بازیکنان انگلیسی حاضر در لیگ اسپانیا درمی‌آورند، توجه کنید. سلام فاشیستی پائولو دی‌کانیو را در ایتالیا به یاد بیاورید؛ یا در انگلستان، طعنه نژادپرستانه ”ران اتکینسون“ به مارسل دزائی را مورد توجه قرار دهید.
مسئله این نیست که چه چیزی زیدان را بر آن داشت تا فصل پایانی دوره بازیگری را دور بیندازد؛ بلکه سؤال این است که چرا وی به چهره‌ای نمادین در سراسر دنیا و به‌ویژه در کشور محل تولدش مبدل شده است. نژادپرستی و نیز فوتبال سیاست‌زده در فرانسه منعکس‌کننده جامعه فرانسوی است. برجستگی چهره‌های برآمده از آفریقا در تیم ملی فرانسه و عملکردهای نامطلوب این تیم در ابتدای جام جهانی ۲۰۰۶، ژان ماری لوپن، رهبر جبهه ملی فرانسه را به انتقاد از ریموند دومه‌نش، مربی تیم ملی برانگیخت و از انتخاب مبالغه‌آمیز این مربی در دعوت بازیکنان رنگین‌پوست به تیم انتقاداتی وارد ساخت. لوپن مدعی شد که این بازیکنان به‌هنگام خوانده شدن سرود ملی فرانسه شور و غرور کافی از خود نشان نمی‌دهند.
آنچه که بر الام لوپن می‌افزاید، این است که فرانک ریبری تنها ستاره سفید‌پوست فرانسه که در جام جهانی درخشید، به دین اسلام گرویده است. با وجود فرافکنی‌های بیگانه ستیزانه لوپ، اکثریت قریب به اتفاق جمعیت فرانسه پشتیبان تیم بودند. غلبه بر برزیل، شادمانی مردم سراسر کشور به‌ویژه جوانان سیاه‌پوست ”گتو“ها را در پی داشت. پس از مرحله نیمه‌نهائی، بیش از نیم میلیون نفر در خیابان شانزه‌لیزه در پاریس جمع شدند و در کنار پرچم ۳ رنگ فرانسه، پرچم‌های الجزایر و سایر کشورهای فرانسوی را تکان دادند. این اتفاق یادآور استقبال فرانسوی‌ها پس از قهرمانی تیمشان در جام جهانی ۱۹۹۸ بود که در آن زمان مفسران، سیاستمداران و اندیشمندان به ناگاه برای ”فرانسه چندملیتی“ جشن گرفتند.
با این حال میلیون‌ها نفری که از تیم فعلی و نسبتاً سیاه‌پوست فرانسه حمایت کردند و زیدان را قهرمان می‌دانند، در انتخابات آینده ریاست جمهوری فرانسه مشکلی برای رأی دادن به ”تیکولا سارکوزی“ سیاستمدار راستگرا - که نوامبر گذشته جوانان حومه‌نشین را ”نقاله“ خوانده بود - و یا حتی لوپن ندارند. این بازیکنان، گلچینی از افراد منتخب از میان ”آفریقائی‌های خوبی“ هستند که در جامعه فرانسه ادغام شده‌اند و به‌ندرت از سیاست حرفی می‌زنند. آنها به‌جای آتش زدن اتومبیل‌ها یا دامن زدن به آشوب‌ها، راه درست را انتخاب کرده‌اند.
در سال‌ ۱۹۹۸، یک سازمان ضدنژادپرستی که به جناح سوسیالیست فرانسه نزدیک بود یک مبارزه تبلیغاتی را آغاز کرد و در یکی از برنامه‌های خود چنین القاء کرد که زیدان یک شهروند فرانسوی نیست. به همین جهت کاملاً قابل فهم است که چرا زیدان در میان مردمان سیاه و اهالی شمال آفریقا که مقیم فرانسه هستند، از چنین احترام و اعتبار فراوانی برخوردار است. او پسر یکی از کارگرهای مهاجری است که در سال ۱۹۶۰ از الجزایر به فرانسه مهاجرت کرد. زیدان در حومه فقیرنشین بندر مارسی بزرگ شد و به تبع آن و به خاطر شرمی که دارد، برای وی قرار گرفتن در کانون توجه رسانه‌ها بسیار دشوار است.
طی ۳ هفته گذشته، ”نقاله“ (آنچه که سارکوی گفته بود) یعنی جوانان مناطق و حومه‌های فقیرنشین فرانسه، برای نبوغ فردی که از میان خود آنها برخاسته است، جشن گرفتند. ”بوزیان“ یک کارگر خدماتی اهل شهر تولوز به من گفت: ”در برد با باخت، نگرش و احساس ما نسبت به فرانسه یکسان می‌ماند اما زیزو برای همیشه یکی از ما خواهد بود“.

منبع : روزنامه ابرار ورزشی