روش مصرف کود در زراعت یونجه

● روش مصرف كود :
تمام كود فسفر ، پتاسه و ازته قبل از كاشت به وسیله كودپاش سانتریفوژ یا دست پاش و یا به صورت نواری در عمق مناسب( ۲۰ تا ۲۵ سانتی متر)توزیع و به زیر خاك برده شود. كود آلی در صورتی كه پوسیده باشد قبل از كشت توزیع و با خاك مخلوط گردد. امّا در حالتی كه كاملا پوسیده نباشد بهتر است در پاییز سال قبل از كشت ، مصرف شده و با خاك مخلوط گردد. درصورت نیاز به كود پتاسه درخاكهای سبك و یا در هرخاكی كه غلظت پتاسیم قابل استفاده كمتر از ۳۰۰ میلی گرم در كیلوگرم خاك باشد ، بهتر است آن را در دو نوبت بعد از چین اوّل و همچنین در اواسط مرداد ماه بعد از برداشت ، مصرف كرد.
● تناوب یونجه :
یونجه طی چندین سال عمر خود ، مقدار زییادی مواد آلی و ازت در خاك باقی می گذارد. ازت تثبیت شده در گره های موجود در ریشه به صورت آلی بوده ، با افزایش سن گیاه بتدریج این گره ها از ریشه جدا شده و در خاك قرار گرفته و تجزیه می شود و ازت آن به فرم معدنی و قابل استفاده برای گیاه بعدی در می آید. از هر هكتار مزرعه یونجه ، بسته به شرایط رشد ، سالانه حدود ۷۰ تا ۱۲۰ كیلو گرم ازت به خاك اضافه می شود. بنابراین گیاه بعدی باید نیاز ازتی بالایی داشته و از طرف دیگر نسبت به ازت زیاد خاك مقاوم بوده و ورس نكند.
از جمله گیاهانی كه چنین خصوصیّتی را دارند می توان ذرت ، چغندرقند ، پنبه ، سیب زمینی را نام برد. از آنجائی كه زیادی ازت خاك باعث ورس در گندم می شود لذا این گیاه را نبایستی بلافاصله بعد از یونجه در تناوب قرار داد و معمولا یك گیاه وجینی با نیاز ازتی بالا مابین یونجه و گندم قرار می گیرد. واگر بخواهیم در تناوب ، گندم را بعد از یونجه قرار دهیم بایستی از ارقامی كه كود پذیری بالایی دارند و نسبت به ورس مقاوم می باشند استفاده كرد. در مقایسه با گندم ، جو حسّاسیّت بیشتری به ورس دارد. برای آشنایی چندین نمونه تناوب یونجه را می آوریم :
● در مناطق سرد سیر :
▪ یونجه (چند سال) - چغندر قند یا سیب زمینی - گندم یا جو.
▪ چنانچه در منطقه ای هدف ، تولید علوفه باشد می توان از تناوب زیر استفاده كرد :
▪ یونجه (چند سال) - ذرت علوفه ای - گندم یا جو
یك تناوب دیگر نیز توصیه می گردد كه این تناوب را می توان برای واحد های زراعی كشاورزان عمده كار پیشنهاد نمود.
▪ یونجه - سیب زمینی - گندم - جو
علّت انتخاب این تناوب كه قابل اجرا در تمام مناطق استان می باشد ، به شرح زیر بیان می گردد.
گندم و جو به علّت های زیر انتخاب شده اند :
۱) استراتژیك بودن آن ها.
۲) تعداد كمتری كارگر نیاز دارند .
۳) در ازای تحویل این محصولات به دولت كشاورزان می توانند از امكاناتی نظیر كود ، سم ، ادوات دنباله بند و تسهیلات بانكی استفاده نمایند .
۴) باعث می شود در تمام طول سال تقریباً زمین زیر كشت باشد .
۵) كاشت ، داشت و برداشت آن ها آسان است.
۶) در دامداری از جو استفاده می كنند .
۷) گندم دارای اعتبار معنوی و اقتصادی خاصّی است .
▪ یونجه به خاطر این كه :
۱) استراتژیك است .
۲) با كیفیّت است .
۳) درآمد آن زیاد است .
۴) دامداری در منطقه وجود دارد .
۵) خاك را اصلاح می كند .
۶) در صورت نیاز با پیش فروش آن می توان به درآمد رسید .
۷) كارگر كمتر احتیاج دارد .
۸) از ماشین آلات می توان در قسمت های دیگر مزرعه در طول ۵ ـ ۴ سال استفاده كرد .
▪ سیب زمینی به خاطر این كه :
۱) به عنوان موادّ غذایی مهمّی مطرح است .
۲) جامعه با بحرانی از آن روبرو است .
۳) پتانسیل تولید آن در محل زیاد است .
۴) كشت آن در منطقه عملاً و در سطح زیادی مرسوم است .
۵) مقدار تولید در هكتار آن زیاد است .
۶) درآمد زیادی از فروش آن حاصل می گردد .
۷)چون یك گیاه وجینی است زمین از نظر محصول بعدی كم علف خواهد شد.
▪ ارقام یونجه :
از میان ارقام متعدّد یونجه ، در این استان در حال حاضر از یونجه رقم همدانی استفاده می شود كه این رقم مناسب مناطق سردسیر و مناطق معتدل و منطقه طارم می باشد و توصیه می گردد هیچ رقم دیگری بدون مشورت وارد استان نگردد تا تولید بذر كه از سال ۸۱ به طور اصولی آغاز گردیده دچار مشكل نشود.
● تاریخ و چگونگی كاشت :
یونجه را در مناطق سرد و معتدل در بهار و نیمه اوّل شهریور باید كاشت. در منطقه طارم می توان در اوایل پاییز و اواخر زمستان (اسفند ماه) كاشت. در مناطقی كه زمستان های سخت دارند بهتر است یونجه را در بهار كاشت. حداقل درجه حرارت برای شروع جوانه زنی یونجه یك درجه سانتیگراد و درجه حرارت مناسب برای كاشت حداقل ده درجه سانتیگراد می باشد.
به دلیل دوام چندین ساله یونجه ، و به واسطه این كه در طول عمر آن فقط یك بار عمل كاشت انجام می شود ، بایستی زمین آن را به خوبی آماده نمود. یك شخم عمیق برای كاشت پاییزه در بهار همان سال و برای كاشت بهاره در پاییز سال قبل لازم است.
با انجام این شخم بقایای علف های هرز چندین ساله به خصوص ریشه ها در معرض آفتاب قرار گرفته و خشك شده و از بین میروند. ضمن این كه نزولات آسمانی بهتر در خاك ذخیره شده و بقایای محصول قبلی تا زمان كاشت یونجه ، به خوبی می پوسند.
د موقع كاشت یك شخم سطحی تر برای آماده شدن بهتر زمین زده می شود. برای خرد شدن كلوخه ها زمین را دو بار عمود بر هم دیسك می زنیم. در صورت وجود بقایای محصول قبلی و ریشه های علف های هرز در سطح خاك ، از هرس یا دندانه برای جمع آوری آنها استفاده می كنیم. پس از آن زمین را توسّط تسطیح كن (لولر) تسطیح می كنیم. تسطیح بهتر زمین در آبیاری یكنواخت زمین ، سبز شدن یكنواخت بوته ها و همچنین در كیفیّت بهتر كار ماشین های برداشت مؤثر است.
انتخاب طول كرت بر اساس شیب زمین و نوع خاك انجام می گردد. هر چقدر شیب زمین بیشتر و بافت خاك سبك تر باشد ، طول كرت كمتر است. پس از تسطیح می توان توسط كودپاش سانتریفوژ اقدام به كودپاشی كرد. توسط بعضی از بذركارها عمل كودپاشی و بذركاری میتواند همزمان انجام می شود.
▪ بذرپاشی به دوصورت :
یابه وسیله دست و یا توسط دستگاه های بذرافشان انجام می گیرد. درصورت عدم دسترسی به ماشینهای بذرافشان می توان بذر یونجه راتوسط كارگر با تجربه درسطح خاك پاشیده و سپس توسط دندانه یا دیسك سبك ویا از طریق كشیدن سرشاخه های درختان ( درسطوح كوچك ) بر روی زمین بذر هارا در عمق كمی از خاك قرار داد.روش دیگراستفاده ازماشین های بذرافشان است.
ماشین های بذر افشان دارای مخاذن بذر و كود هستند و كاشت بذر و اضافه كردن كود به زمین را توأماً انجام می دهند. این دستگاه هادارای دوغلطك هستند كه بذ ر به صورت آزاد ازمخزن بذر بین دو غلطك به طور یكدست پاشیده می شود. غلطك جلو باعث به هم فشردن بستر بذر و غلطك عقب باعث دفن كردن بذر وبه هم فشردن خاك می شود.
▪ مقدار بذر :
مقدار بذر لازم برای كاشت یونجه به عوامل متعدّدی از جمله نوع زراعت (آبی یا دیم) و قوّه ی نامیّه ی بذر ، شرایط آب و هوایی ، كیفیّت آماده كردن زمین ، روش كاشت و غیره بستگی دارد.
در شرایط زیر مقدار بیشتری بذر بایستی بكار برده شود :
۱) در حالتی كه زمین به خوبی آماده نشده و شرایت سخت تری برای استقرار گیاه حاكم است.
۲) بذر دارای قوّه نامیّه كم تری است.
۳) علف های هرز به میزان بیش تری شیوع داشته و تراكم بالا تری از گیاه برای غلبه بر علف های هرز لازم است.
۴) در زراعت های آبی نسبت به دیم و در روش كاشت با دست نسبت به كاشت با بذر كار.
در زراعت های سنّتی در مناطق مختلف بین ۳۰ تا ۵۰ كیلوگرم در هكتار بذر مصرف می شود. در زراعت های مكانیزه مقدار مصرف بذر بین ۲۵ - ۱۵ كیلوگرم در هكتار است. مزارعی كه برای بذر گیری اختصاص می یابند برای نفوذ بهتر نور به داخل پوشش ، بایستی یونجه را با تراكم كمتر كاشت. لذا در این حالت بذر مصرفی كمتر و حدود ۱۵ كیلوگرم در هكتار است.
▪ نیاز آ بی :
به طور كلّی نیاز آبی یونجه بالا و راندمان مصرف آب دراین گیاه پایین است.در یونجه قبل از كاشت برای اینكه خاك تا عمق یك متری مرطوب شود ،یك آبیاری سنگین لازم است. واگر ضروری باشد برای جوانه زدن بذر، یك آبیاری سبك بعد از كاشت انجام می شود.به فاصله كمی پس از آن برای جلوگیری از سله بستن خاك یك آبیاری سبك صورت می گیرد.بعد ازخروج گیاه ازخاك میتوان آبیاری رابرای حدود ۳ هفته در مناطق معتدله(در مناطق گرم این زمان كوتاه تر است) به تا خیرانداخت.و پس از ان تازمان اولین برداشت ،یك ابیاری كافی است.
دریونجه استقرار یافته ، میزان مصرف آب وفاصله بین دو آبیاری بستگی به شرایط آب و هوایی دارد. درمناطق سرد سیر كمتر از ۱۵ هزارمتر مكعب آب برای یك دوره رشدونمو یك ساله نیاز است. همچنین فاصله هر دور آبیاری به درجه حرارت هوا و نوع خاك(سبك یا سنگین)بستگی دارد. برای مثال میتوان گفت درمناطق معتدل در بهار حدوداً هر ۱۲ روز یكبار ودر تابستان هر۸ روز یكبار بایستی یونجه را آبیاری كرد.

منبع : کشاورز تنها