مرجان‌ها هم حق زندگی دارند

جزیره کیش در دورهای گوناگون تاریخی نقش راهبردی داشته است. چه در زمان هخامنشیان که مرکز عمده صید مروارید در مسیر خط تجاری بین‌النهرین و هندوستان بود و همچون پلی میان اروپا و خاوردور عمل می‌کرد و چه حالا که کمتر خانواده‌ای پیدا می‌شود با شنیدن نام کیش، قند در دلش آب نشود و خاطرات خوشی را در ذهن مرور نکند.
سواحل نقره‌فام مرجانی، آفتاب فراوان، محیطی آرام برای کار و تفریح، شبکه بسیار خوب حمل و نقل و متفاوت از آنچه که این روزها در سرزمین اصلی می‌بینیم و زجر می‌کشیم، همواره این احساس را به مسافران کیش داده است که با سفر به جزیره به راستی از رفتارهای نابهنجار مرسوم دور می‌شوند و چند روزی در آرامش، اکسیژنی به ریه‌های خود فرو می‌دهند.
کیش زیباست و این روزها با شلوغی گردشگران و سرمایه‌گذاران متعددی روبرو است که خوش دارند در این جزیره مرجانی اتراق کنند.
کسانی که برای نخستین بار پا به این جزیره بگذارند با گشتی در اطراف، مشاهده شهر باستانی حریره و مطالعه اجمالی موقعیت جغرافیایی آن متوجه می‌شوند که این جزیره می‌توانسته در گذشته برای تاجران و بازرگانان منطقه‌ای، نقش انبار و صادرات مجدد کالاهای خاوردور را ایفا کند.
بندر شهر تاریخی حریره یک شهر یکپارچه و متمرکز با معماری خاص بود و از معماری دفاعی و درون‌گرای دیگر شهرهای تاریخی ایران در آن نشانی نیست به طوریکه مطالعات باستانشناسان، گویای آبادانی این شهر بوده است.
باستانشناسان در حفاریهای خود اتاقی را از خاک بیرون آوردند که "بارعام" یا به زبان امروزی اتاق روابط عمومی برای دیدار با شرکای تجاری بود.
دادو ستدهای تجاری حریره در دوره سلجوقیان و ایلخانی به اوج خود رسید. سعدی هم در کتاب گلستان از ملاقات با یکی از بازرگانان ساکن شهر قدیم کیش یاد کرده و در داستانش از رونق کیش گفته است.
نخستین بندرگاه مجهز را تورانشاه سلجوقی به کمک حکام محلی بنیاد نهاد تا کالاهای هندی و چینی در این جزیره انبار شوند.
تجار اروپایی، خاورمیانه و شمال اروپا در این جزیره معاملات خود را با طرف‌های چینی انجام می‌دادند تا دیگر نیازی نباشد در حسرت ابریشم و ادویه چینی رنج سفری طولانی را متحمل گردند. در مقاطعی در دوران اتابکان فارس این جزیره محل استقرار والی خلیج فارس نیز بود تا از کشتی‌ها و شناورهای وارده عوارض بگیرد.
در قرن ۱۵ میلادی کیش از آزمندی‌های پرتغالی‌ها بی‌نصیب نماند و "آلبوکرک" دریاسالار پرتغالی با ۷ کشتی این جزیره را به توپ بست و سپس تصرفش کرد. شاه عباس صفوی پس از پایان جنگ با دولت عثمانی این بخت را داشت تا کیش، هرمز و بحرین را از پرتغالی‌‌ها بازستاند.
در دوره قاجار درک موقعیت و ویژگی‌های کیش از دیدگاه حکام قاجار طبق معمول همچون سایر نقاط این سرزمین پنهان ماند و ناصرالدین‌شاه ترجیح داد آن را به صورت درازمدت به میرزاقوام‌الملک، ایل سالار فارس اجاره دهد و او نیز سرانجام با ۲۵ هزار تومان این جزیره را به محمدرضا خان سطوت الممالک فروخت. این وضعیت ادامه داشت تا نیمه دوم دوران پهلوی که به تدریج این جزیره راهبردی برای مقامات و دربار وقت جایگاهی ویژه یافت....

همایون ذرقانی

منبع : ماهنامه سفر