شانزدهمین دوره جام جهانی فوتبال (۱۹۹۸ فرانسه)

فرانسه پس از مکزیک و ایتالیا سومین کشوری بود که برای دومین بار میزبان جام جهانی می شد.این کشور نخستین بار در سال ۱۹۳۸ میزبان این رویداد مهم بود. رقابت های مقدماتی این دوره از مارس ۱۹۹۶ با حضور ۱۷۱ کشور آغاز شد و در ۲۹ نوامبر ۱۹۹۷ با صعود ایران به عنوان سی و دومین تیم به جام جهانی پایان یافت. با توجه به گسترش فوتبال در نقاط مختلف جهان، فیفا تعداد تیم های حاضر در جام جهانی را از ۲۴ تیم به ۳۲ تیم افزایش داد.قاره اروپا ۱۴ سهمیه، آمریکای جنوبی ۴ سهمیه، کونکاکاف ۳ سهمیه، آفریقا ۵ سهمیه و آسیا-اقیانوسیه ۴ سهمیه در دور نهایی داشتند.فرانسه به عنوان میزبان جام و برزیل قهرمان دوره قبل از انجام دیدارهای مقدماتی معاف بودند. در مرحله مقدماتی ۶۴۲ دیدار برگزار شد و ۱۹۲۲ گل به ثمر رسید و بیش از ۱۵ میلیون نفر این مسابقه ها را از نزدیک مشاهده کردند.
تیم ملی ایران پس از بیست سال بار دیگر به جام جهانی راه یافت و چند رکورد جالب توجه هم در رقابت های مقدماتی به ثبت رساند، به ثمر رساندن ۱۷ گل در یک دیدار(ایران - مالدیو)، حضور ۱۲۰ هزار تماشاگر در دیدار خانگی (ایران - عربستان) و ثبت ۱۹ گل توسط یک بازیکن(کریم باقری).
فرانسه شرایط مناسبی را برای برگزاری باشکوه آخرین جام جهانی در قرن بیستم فراهم نمود.ساخت استادیوم مجهز سنت دنیس در نزدیکی پاریس از جمله اقدامات مهم میزبان بود.شانزدهمین دوره جام جهانی فوتبال در روز دهم ژوئن ۱۹۹۸ با دیدار دو تیم برزیل و اسکاتلند در استادیوم استادوفرانس آغاز شد.طبق برنامه فیفا تیم ها در هشت گروه چهار تیمی با هم رقابت می کردند و تیم های اول و دوم هر گروه به مرحله یک هشتم نهایی راه یافته و از این مرحله به صورت حذفی بازی می کردند تا چهار تیم دور نهایی مشخص شوند. برزیل، فرانسه، اسپانیا، هلند، آلمان، رومانی، آرژانتین و ایتالیا به عنوان سرگروه های هشت گانه انتخاب شدند.
در گروه اول تیم برزیل که با هدایت ماریو زاگالوی باتجربه پای به رقابت ها نهاده بود موفق به کسب پیروزی (۲-۱) در دیدار افتتاحیه برابر اسکاتلند شد.نروژ و مراکش دیگر تیم های حاضر در این گروه به تساوی (۲-۲) رسیدند تا پس از تساوی نروژ و اسکاتلند و پیروزی قاطع برزیل برابر مراکش تکلیف تیم دوم صعود کننده از این گروه به روز آخر کشیده شود.تیم قدرتمند نروژ موفق شد در دیداری تاریخی برزیل را (۲-۱) مغلوب کند تا علی رغم پیروزی مراکش بر اسکاتلند (۳-صفر) به دور بعد صعود نماید.
در گروه دوم، ایتالیا که پس از پیروزی بر روسیه در مرحله پلی اف به سختی به جام جهانی صعود نموده بود، با درخشش باجو توانست از شکست برابر شیلی بگریزد و با کسب پیروزی بسیار خوب (۳-صفر) بر کامرون و (۳-۱) برابر اتریش به مرحله یک هشتم نهایی راه یابد.شیلی با زوج سالاس و زامورانو در خط حمله موفق شد با پیروزی بر اتریش و تساوی مقابل کامرون دومین تیم صعود کننده از این گروه باشد.
فرانسه میزبان این رقابت ها با کسب سه پیروزی برابر آفریقای جنوبی، دانمارک و عربستان با اقتدار تیم اول گروه سوم شد و دانمارک هم به عنوان تیم دوم این گروه به مرحله بعد راه یافت.
گروه چهارم شاهد اتفاقات عجیبی بود.نیجریه با هدایت بورا میلوتینوویچ باتجربه در دیدار اول موفق شد اسپانیا را (۳-۲) شکست دهد.پاراگوئه و بلغارستان دیگر تیم های حاضر در این گروه به تساوی بدون گل دست یافتند.بازیکنان اسپانیا علی رغم تلاش فراوان موفق نشدند دروازه چیلاورت دروازه بان پاراگوئه را باز کنند تا دیدار دو تیم با تساوی بدون گل به پایان برسد.در روز آخر، پاراگوئه تیم نیجریه را که صعودش به عنوان تیم اول گروه قطعی شده بود شکست داد تا اسپانیا حتی با پیروزی (۶-۱) برابر بلغارستان هم نتواند به مرحله بعد راه یابد.
در گروه پنجم، رقابت هلند، بلژیک، مکزیک و کره جنوبی، نماینده باتجربه آسیا در جام جهانی با صعود هلند و مکزیک خاتمه یافت.از نتایج جالب این گروه پیروزی ۵-صفر هلند برابر کره جنوبی بود.تیم بلژیک با کسب سه مساوی علی رغم شایستگی حذف شد.
تیم ایران که با کش و قوس فراوان جواز حضور در جام جهانی را به دست آورده بود در گروه ششم در کنار آلمان، یوگسلاوی و ایالات متحده قرار گرفت.دیدار ایران-ایالات متحده مهمترین رقابت دور مقدماتی بود که زیر فشار روانی ناشی از روابط سیاسی دو کشور برگزار شد.تیم ایران با ارائه یک بازی دیدنی با گل های حمید استیلی و مهدی مهدوی کیا به یک پیروزی ارزشمند دست یافت تا مردم ایران تا صبح روز بعد از فرط خوشحالی در خیابانها مشغول جشن و سرور باشند.آلمان قهرمان یورو ۹۶ و یوگسلاوی با پیروزی بر ایران کم تجربه (که شایستگی کسب امتیاز برابر هر دو تیم را داشت) و ایالات متحده به دور به دور بعد راه یافتند.
در گروه هفتم، رومانی و انگلیس با کسب نتایج لازم برابر کلمبیا و تونس به دور بعد صعود کردند.تیم رومانی که هنوز از ستارگان قدیمی خود سود می برد موفق شد تیم انگلیس را (۲-۱) شکست دهد تا از رویارویی با آرژانتین تیم اول گروه هشتم در مرحله بعد بگریزد.در گروه هشتم تیم آرژانتین مانند یک مدعی قهرمانی ظاهر شد و با کسب سه پیروزی برابر ژاپن، کرواسی و جامائیکا بدون دریافت حتی یک گل به مرحله بعد راه یافت.
در مرحله یک هشتم پایانی، برزیل به مصاف شیلی رفت و با چهار گل این تیم را در هم کوبید.زوج رونالدو و به به تو در خط حمله غیبت روماریوی مغرور را به یاد هواداران برزیل نیاورد.ایتالیا با تک گل کریستین ویری بر نروژ غلبه کرد.ویری پنجمین گل خود در چهارمین دیدار ایتالیا را به ثمر رساند.فرانسه بدون زیدان تیمی ناهماهنگ بود که ۱۱۵ دقیقه زجر کشید تا با تک گل لوران بلان مدافع کهنه کار خود تیم پاراگوئه را حذف کند.آلمان در دیداری که تجربه تعیین کننده بود مکزیک را از پیش رو برداشت.جنجالی ترین دیدار این مرحله، بازی دو کشور متخاصم آرژانتین و انگلیس بود که با اخراج دیوید بکام جوان روی یک اشتباه کودکانه به تساوی ۲-۲ انجامید و انگلیسی ها علی رغم شایستگی در ضربات پنالتی مغلوب شدند و به خانه بازگشتند.
دانمارک در دیداری یک طرفه ۴-۱ نیجریه را خرد کرد.نماینده قدرتمند قاره آفریقا که دو سال قبل به مدال طلای المپیک دست یافته بود به علت مشکلات درون تیمی با جام خداحافظی تلخی داشت.کرواسی در دیداری خسته کننده رومانی را (۱-صفر) شکست دادند تا در اولین حضور خود در جام جهانی به مرحله یک چهارم نهایی صعود کنند.هلند با ارائه بازی ای دیدنی (۲-۱) یوگسلاوی را از پیش رو برداشت.
در مرحله یک چهارم نهایی برزیل به مصاف دانمارک رفت و در حالیکه می رفت در پای نیمه نهایی با جام جهانی خداحافظی کند با درخشش ریوالدو موفق به شکست حریف سرسخت خود شد.ایتالیا پس از آنکه ۱۲۰ دقیقه دروازه خود را مقابل حملات ستارگان فرانسه بسته نگه داشت همانند جام های ۹۰ و ۹۴ بار دیگر در ضربات پنالتی مغلوب شد تا این بار حتی به نیمه نهایی هم راه نیابد.پس از این بازی امه ژاکه مربی موفق تیم میزبان اعلام کرد که فرانسه قهرمان خواهد شد.کرواسی که با ترکیبی از ستارگان گذشته فوتبال یوگسلاوی و جوانان پرقدرت پا به جام نهاده بود در یک جدال تماشایی پیرمردهای آلمان را (۳-صفر) مغلوب کرد.هلند با گل های پاتریک کلایورت و دنیس برگ کمپ موفق به حذف آرژانتین مدعی شد تا حریف برزیل در نیمه نهایی شود.
هلند که با ارائه دیدارهای تماشایی و نمایش فوتبالی شناور به مرحله نیمه نهایی رسیده بود در برابر مدافع عنوان قهرمانی قرار گرفت که همه چیز برای فتح پنجمین بار جام جهانی داشت.دیدار دو تیم پس از ۱۲۰ دقیقه تلاش به تساوی رسید تا در ضربات پنالتی تافارل دروازه بان باتجربه برزیل با مهار دو ضربه هواداران فوتبال را خوشحال نماید و موجب حضور زردپوشان سرزمین قهوه در فینال شود.دردیگر دیدار نیمه نهایی تیم فرانسه با خط دفاعی و میانی فوق العاده قدرتمندش تشنه حضور در دیدار پایانی و شکستن طلسمی کهنه بود.آنها پیش از این سه بار در سال های ۱۹۵۸، ۱۹۸۲ و ۱۹۸۶ به نیمه نهایی رسیده بودند ولی هر سه بار از حضور در فینال باز ماندند.اما این بار لیلیان تورام مدافع قدرتمند این تیم با دو گلی که به ثمر رساند باعث شد یاران داور شوکر که میروسلاو بلازویچ را بر نیمکت خود می دیدند به دیدار رده بندی بروند.
تیم کرواسی با ارائه بازی ای هماهنگ توانست هلند را که فوق العاده بی انگیزه بود (۲-۱) شکست دهد و به عنوان سوم جهان دست یابد.
دیدار پایانی در یازدهم جولای ۱۹۹۸ در استادیوم سنت دنیس پاریس و در حضور ۹۰۰۰۰ تماشاگر برگزار شد.تیم فرانسه که برای نخستین بار به دیدار نهایی این رقابت ها راه یافته بود بازی را فقط با انطگیزه کسب جام آغاز کرد.زین الدین زیدان چهره درخشان جام با دو گلی که در نیمه اول و با ضربه سر به ثمررساند، برزیلی ها را خیلی زود وادار به تسلیم شدن کرد و در شبی که رونالدو مانند همیشه نبود امانوئل پتی با گل دقیقه آخر خود جام را در دست سزاوارترین تیم رقابت ها قرار داد.
زیدان ژنرال مسلمان فرانسوی ها اسطوره جدید فوتبال این کشور بود که از دید مفسران فوتبال به عنوان برترین بازیکنان جام انتخاب شد.
● تابلوی افتخار
▪ تعداد تیم‌های شرکت‌کننده : ۳۲ تیم
▪ رده‌بندی نهایی : ۱- فرانسه ۲- برزیل ۳- کرواسی ۴- هلند
▪ تعداد مسابقات : ۶۴ مسابقه
▪ تعداد گل : ۱۷۱ گل
▪ بهترین خط حمله : فرانسه (۱۵ گل)
▪ بهترین خط دفاع : فرانسه (۲ گل)
▪ آقای گل : داوور شوکر (کرواسی) ۶ گل
▪ بهترین بازیکن : رونالدو (برزیل)
▪ مجموع تماشاگران : ۴۰۰۷۷۵۲ نفر
▪ دیدار فینال‌ـ ورزشگاه سنت دنیس (۱۲ جولای ۱۹۹۸ - پاریس)
فرانسه ۳ - برزیل ۰
▪ گل‌ها : زین‌الدین زیدان (۲۷، ۴۵)، امانوئل پتی (۹۲)
▪ داور : اس. بلگولا (مراکش)
▪ تماشاگر : ۸۰۰۰۰ نفر
▪ فرانسه : بارتز، دسایی، لیزارازو، لبوف، تورام، ژورکائف (ویرا)، دشامپ، زیدان، پتی، کارمبئو، ( بوغوسیان)، گیوارش (دوگاری)
▪ برزیل : تافارل، کافو، آلدائیر، بایانو، کارلوس، سامپایو (ادموندو)، دونگا، ریوالدو، لئوناردو (دنیلسون)، به بتو، رونالدو

منبع : سایت پارس اسپورت