قانون‌شکنی تایپی

● چگونه قانون‌های تایپی را بشکنیم
شکستن قانون‌های تایپی و نوشتاری در یک متن به نوآوری‌ها و جذابیت‌های آن منجر می‌شود، اما برای انجام موفقیت‌آمیز این‌کار باید به اصولی توجه داشت. نخستین اصل این است که برخی از قانون‌ها را نمی‌توان شکست! قانونی هست که بنا بر آن نویسنده نباید از واژه‌های مبتذل در متن خود استفاده کند، اما متأسفانه سال‌های سال است که شاهد شکسته شدن این قانون‌ها هستیم، در حالی‌که نویسنده هم درست مانند طراحان دیگر باید در مقابل این قانون‌شکنی‌ها بایستد. قوانین، استانداردها و پیمان‌ها در دنیای ما جایگاه ویژه خود را دارند. قانون مقصدی است که روی چگونگی پیمایش مسیر یا رفتارها تأثیر می‌گذارد و آنها را راهنمائی می‌کند. ما در یک خیابان از سمت راست رانندگی می‌کنیم. وقتی‌که یک بزرگ‌تر وارد مجلسی می‌شود همه جلوی پایش بلند می‌شوند. قهرمانانی که از مواد نیروزا استفاده کنند سلب صلاحیت می‌شوند. گاهی قوانین تغییر می‌کنند. برای مثال برخی از قوانین نهی مذهبی حذف شده است. از طرفی با این‌که قوانین مربوط به منع قهرمانان از مصرف مواد نیروزا هم‌چنان وجود دارد، اما قوانین ورزشی روز‌به‌روز عوض می‌شوند.
در دنیای طراحی نیز قانون‌هائی وجود دارند که به‌نظر می‌رسد بیشتر آنها با چگونگی حروفچینی و حروف‌نگاری سر و کار دارند. قانون نخست: در یک چاپ تبلیغات هرگز از چند فونت گوناگون استفاده نکنید. به‌ندریت از تایپ مرکزی استفاده کنید. برای افزایش توانائی خواندن به‌صورت دیداری از تایپ حروف بازایده در کنار حروف بی‌زایده استفاده کنید. در طول یک متن تنها از حروف بزرگ استفاده نکنید. طراحان ماهر امروزی می‌توانند با توجه به نکاتی خاص تغییرات در روال عادی کار ایجاد کنند.
● ارتباط نوع رسانه و نوع پیام
در هر شرایطی که از تایپ استفاده می‌کنیم، تکنیک به‌کار رفته باید مناسب با هدف و آنچه که می‌خواهیم، باشد. تیتری که در یک مجله مؤثر است، در پوستر کارآئی نخواهد داشت. از آنجائی‌که یک کتاب را در فاصله و زاویه خاصی نگه‌می‌داریم، می‌توان فاصله میان حروف را کمتر کرد، چرا که در این حالت هم واژه‌ها قابل خواندن هستند، کمی کوچک یا بزرگ شود یا در مکان نامناسبی نصب شوند. در این‌صورت باید انتظار پیامدهای ناگواری را داشت.
فاکتورهای بسیاری روی گزینش یک فونت یا فن‌آوری تأثیر می‌گذارند. از کیفیت جوهر زیر لایه گرفته تا اندازه قطعه کامل شده، هر یک می‌توانند به‌نوبه خود تأثیرگذار باشند. طراحی‌هائی که از نمایشگر کامپیوتر دریافت می‌شوند هم ویژگی‌های خود را دارند. طبیعت انعطاف‌پذیر صفحات وب ـ صفحاتی که در پلاتفرم‌های کامپیوتری گوناگون و صفحه نمایش‌هائی با اندازه‌های گوناگون کار می‌کنند ـ امکان تصحیح یا تغییر را میسر می‌سازند. در چنین شرایطی اگر کسی در مورد ناخوانابودن خط شکایتی داشته باشد، می‌توان مشکل را در کم‌ترین زمان و با کم‌ترین هزینه حل کرد.
گزینش فونت و چگونگی به‌کارگیری آن معرف ”نخستین و سریع‌ترین تأثیر“ روی خواننده خواهد بود. در بیشتر مواقع اگر نوع حروف همان حروف معمول و متداول باشد، خواننده متوجه شکل حروف هم نمی‌شود. برای مثال، اگر یک دعوتنامه معمولی را به‌صورت کلاسیک تایپ کنید، خواننده به سرعت متوجه می‌شود که مراسم به‌صورت رسمی برگزار خواهد شد. اما اگر همان متن با یک فونت فانتزی تایپ شود، حس بیننده نسبت به میهمانی تغییر خواهد کرد. رسمی بودن یا غیررسمی بودن هم درجه‌های مختلفی دارد که فاکتورهای گوناگونی هم‌چون کیفیت یا نیاز روی آن تأثیرگذارند.
● هماهنگی با جامعه
زمینه یک دعوتنامه خصوصی متفاوت از یک کار بسته‌بندی برای مشتری است. معیارهائی که در تایپ یک منو تأثیرگذار هستند بدون شک با فونت انتخابی شما برای علائم یک تابلوی بزرگ فرق خواهند داشت. فراموش نکنید تصمیمی که برای فروش یک محصول گرفته می‌شود با تصمیمی که تنها برای سرگرمی گرفته می‌شود، فرق می‌کند. اگر گیرنده پیام تنها یک‌نفر است، می‌توانید تغییراتی در ظاهر آن بدهید، اما اگر پیام به گروهی از افراد فرستاده می‌شود، هرگز قوانین مربوطه را از یاد نبرید و سعی کنید از تکنیک‌ها و فونت‌هائی مناسب محیط استفاده کنید.
● مخاطب را اشتباه نگیرید
آگاهی‌های یک تماشاگر تحت‌تأثیر آمارها، تجربه‌ها و محیط رنگ‌آمیزی می‌شود. برای مثال، شاید یک فونت به یادماندنی قدیمی عجیب و غریب باشد، اما کسانی‌که در سال‌های گذشته به دنیا آمده‌اند فونت شما را بهتر خواهند شناخت. یک طرح آشفته می‌تواند انواع گوناگون حروف‌نگاری را در برگیرد. مشتریان بسیاری دوست دارند پیامی در برگیرنده علایقشان دریافت کنند. در کنار آنها نیز افراد دیگری هم هستند که به سرعت پس از آنکه متوجه شدند پیامی صریح و واضح ارائه نشده از خواندن مطلب صرف‌نظر می‌کنند.
● یک گزارش سالیانه
زمانی‌که متوجه شدید سبک افقی از نسخه لوگوی اصلی شما برای کاربرد گسترده‌اش به وسعت زیادی نیاز دارد، می‌توانید نسخه عمودی‌اش را هم طراحی کند. در سازگاری توده‌ای، به خطوط پیوند و خطوط ربط نیازی نیست، اما می‌توان از آنها برای نمایش شکست‌های موجود در نام استفاده کرد. در چنین شرایطی می‌توانید برای معرفی هویت از هر دو نسخه بهره بگیرید و حتی می‌توانید از فنجان‌های نوشیدنی هم استفاده کنید.
شاید گزینش یک فونت در مقدار فروش تأثیر بگذارد. پروژه‌های خاص، حالت گذرائی دارند. وجود آنها دائمی نیست و طبیعت زودگذرشان بیشتر بدین‌معناست که محدودیت‌ها و بایدها و نبایدهای خاصی مطرح است.
معرفی یک کنسرت یکی از این نمونه‌هاست. در چنین آگهی پیام‌ها بسیار کوتاه و مختصرند و خوانندگان هم تنها عده خاصی هستند. البته پیام‌ها باید بتوانند به سادگی مفهوم خود را به خوانندگان برسانند. چنین روش ارتباطی شاید چندان متداول نشده باشد، اما مطمئن باشید که تأثیرگذار است.
● ارسال یک بالن آزمایشی
اگر خطر یک طراحی را به جان خریده‌اید (به‌ویژه طراحی که به نوع تایپ و خوانا بودن مرتبط است) چه بهتر که آن را آزمایش کنید. از کسی که آگاهی چندانی نسبت به پروژه‌تان ندارد، اما قضاوت‌های او را در بیشتر شرایط قبول دارید بخواهید تا آن را بیازماید. پرسش‌هائی مانند ”می‌توانی آن را بخوانی؟“ یا ”با خواندنش چه احساسی پیدا می‌کنی؟“ را بپرسید. اگر مشغول طراحی منوی غذائی هستید که قرار است در شرایطی با نور کم مورد استفاده قرار بگیرد، نمونه آن را با خود به یک رستوران تاریک برده و خودتان در مورد طراحی‌تان داوری کنید.
● این تصویر چه ایرادی دارد؟
یکی از بزرگ‌ترین مشکلاتی که طراحان با آن روبه‌رو هستند انتخاب فونت و الگوی چاپی به‌صورت هم‌زمان است. انتخاب اندازه‌های کوچک، جوهر کم‌رنگ برای نوشتن بدنه متن و به‌کارگیری فونت‌هائی که جزئیات بسیاری دارند همه و همه جزء اشتباه‌های مرسوم و متداولند. مرتکب اشتباه شدن ایرادی ندارد، مهم آن است که از اشتباه‌های خود و دیگران پند گرفته و هرگز آنها را تکرار نکنید.
● در پایان روز..
مهم‌ترین پرسشی که باید از خودتان بپرسید این است که آیا فن‌آوری حروف‌نگاری (در کنار سایر فاکتورهای طراحی) باعث افزایش یا کاهش تأثیرگذاری پیغام می‌شود یا خیر. برخی از قوانین برپا شده‌اند تا روزی شکسته شوند، از طرفی تنها مقدار کمی پیشرفت در کار کافی است تا شما را از ناامیدی رها کند.

منبع : نشریه تخصصی هنر و رایانه