دندانپزشکی کودکان

یک تخصص دندانپزشکی است که محدوده آن را سن فرد تعیین می کند. پیشگیری ودرمان بیماریهای دهان و دندان از دوران نوزادی و کودکی تا بلوغ به عهده متخصص این رشته است. کودکان نیازمند مراقبتهای ویژه سلامتی نیز توسط متخصص این رشته درمان می شوند.
● عادت مکیدن انگشت و پستانک
▪ چرا کودکان انگشت، پستانک و سایر اشیاء را می مکند؟
یک نوع از مکیدن کاملاً در مورد نوزادان و کودکان طبیعی می باشد و برای آنها ایجاد امنیت و اطمینان می کند و راهی است برای ایجاد ارتباط کودک همراه با فراگیری با جهان پیرامون خود و در واقع نوزادان قبل از اینکه بدنیا بیاینداین عمل را در کیسه جنینی تجربه می کنند.
▪ آیا همه این عادات برای دندانها و فکین مضر می باشند؟
بیشتر کودکان مکیدن انگشت و پستانک و دیگر اشیاء را خود بخود در سنین ۲تا ۴ سالگی ترک می کنند و همین باعث می شود که دندانها و فکین دچار آسیب نشوند ولی بعضی از آنها این عادات را بمدت طولانی تکرار کرده که ممکن است باعث بی نظمی در قوسهای دندانی شده و ضمناً دندانهای جلو بیرون زده شده و بهم نیایند.
● روابط ناصحیح دندانها در اثر مکیدن انگشت
▪ چه زمانی باید نگران عدم ترک عادات مکیدنی شد؟
درتمام اوقات این عادات را مد نظر داشته باشید. در مورد بیشتر کودکان مادامی که تغییری از نظر بیرون زدگی دندانهای قدامی بالا بوجود نیامده باشد، جای نگرانی ندارد. دندانپزشک کودک شما با دقت راهی را برای رویش صحیح دندانها و روند رشد و تکامل طبیعی فکین پیدا خواهد کرد.
▪ چگونه می توان این عادات را متوقف کرد؟
برخی از کودکان خودبخود این عادات را کنار می نهند ولی برخی از آنان نیاز به کمک والدین و یا دندانپزشک اطفال دارند. وقتی کودک شما از نظر سنی، آماده فهم و درک اثرات ناشی از عادات مکیدن گردید دندانپزشک اطفال با روشن کردن موضوع و بیان اینکه چه اتفاقی ممکن است برای دندانها بیفتد، فرزند شما را می تواند ترغیب نماید که این عادات را ترک کند.
این توصیه ها همراه با پشتیبانی و تقویت و تشویق از سوی والدین بیشتر موثر بوده و اگر کارآیی داشت دندانپزشک کودکان از وسایلی استفاده می کند که مؤثر واقع شود.
● Habit Breaker یا عادت شکن جهت جلوگیری از مکیدن انگشت
▪ آیا عادت مکیدن پستانک گول زن بی خطرتر از مکیدن انگشت می باشد؟
خیر، مکیدن انگشت شست و پستانک دارای اثراتی مشابه برروی دندانها می باشند.
● سیلانت(مواد مسدود کننده شیارهای دندان)
▪ سیلانت چیست؟
سیلانت ها از مواد پلاستیکی بی رنگ و یا به رنگ سفید ساخته شده اند و برای محافظت سطوح دندانهایی که دارای شیارهای عمیق و منافذ می باشند، بخصوص برای سطح جونده دندانهای خلفی که بیشترین پوسیدگیها در آنها یافت می شوند، بکار می روند. بعبارت دیگر سیلانت ها از پوسیدگی دندان جلوگیری می کنند.
▪ نحوه عمل کردن سیلانت چیست؟
فرزند شما، حتی اگر بسیار با دقت مسواک زده و به دندانها نخ بکشد مشکل بتواند عمق شیارها و منافذ دندانی را کاملاً تمیز نماید. در این شیارها مانده های غذا تخمیر شده و میکروبها تکثیر می یابند و ایجاد پوسیدگی می کنند. سیلانت ها شیارها و منافذ سطوح دندانها را مهر و موم نموده و ریسک و استعداد ایجاد پوسیدگی را کاهش می دهند. این عمل را می توان به دوغاب نمودن موزائیک و کاشی ها توسط بناها بمنظور پر کردن فاصله بین آنها تشبیه نمود.
▪ سیلانت ها چه مدتی در دهان دوام می آورند؟
تحقیقات نشان داده که سیلانتها می توانند سالیان متمادی دوام بیاورند، بنابراین کودک شما سالهای زیادی از پوسیدگی دندانی محافظت می گردد. اگر فرزند شما بهداشت دهان خوبی داشته باشد و از نظر جویدن نیز مشکل خاصی نداشته باشد، سیلانتها دوام زیادی خواهند داشت. دندانپزشک با معاینات منظم آنهایی را که از بین رفته و یا به آنها آسیب وارد شده ، مجدداً ترمیم می نماید.
▪ نحوة درمان چگونه است؟
کاربرد عملی سیلانتها بسیار سریع و راحت بوده و در یک جلسه انجام می شود. دندانپزشک در ابتدا دندانها را تمیز، و با موادی آماده نموده و سپس خشک می کند. و نهایتاً به آنها سیلانت زده و با نور سخت می کند.
▪ هزینه سیلانت تراپی چقدر است؟
طرز درمان طوری است که خیلی راحت می توان از عهدة آن برآمد. باید توجه داشت که اینکار از پوسیدگی دندان و بالتبع از هزینه زیاد پرکردن آنها جلوگیری کرده و در قیاس با پرکردن دندانهای پوسیده، هزینه آن بسیار کمتر است.
▪ به کدام دندانها باید سیلانت زده شود؟
دندانهایی که بیشترین ریسک پوسیدگی را دارند باید سیلانت زده شود. بنابراین، دندانهای آسیای بزرگ اول دائمی که در سن ۶ سالگی به دهان رویش می یابند و دندانهای آسیای بزرگ دوم که در ۱۲ سالگی در دهان ظاهر می گردند باید سیلانت زده شوند. علاوه بر اینها دندانهایی که دارای شیارها و حفرات عمیق و زیاد بوده به سودشان می باشد که سیلانت زده شوند.
آیا کودکی که سیلانت تراپی شده است، باز هم نیاز به استفاده از مسواک و نخ دندان دارد؟
بله. سیلانتها جزئی از یک طرح و نقشه در جهت مبارزه با پوسیدگی دندان می باشند. بنابراین، استفاده از نخ و مسواک و معاینات منظم دندانپزشکی هنوز برای داشتن لبخندی سالم، زیبا و پر نشاط یک اصل بشمار می آید.
● فضا نگهدار
▪ چگونه ممکن است کودکی دندانهای شیری را زودتر از دست بدهد؟
یک دندان شیری معمولاً تا زمانی در جای خود می‌ماند که دندان دائمی جانشین آن شروع به رویش نموده و آن را به طرف خارج هل داده و جایش را بگیرد. متأسفانه برخی از کودکان به دلائلی چون ضربه، شکستگی و پوسیدگی دندانهایشان را زود از دست می دهند.
در این مواقع کاربرد وسایلی بنام فضا نگهدار بجای آن توصیه می‌گردد تا از دست دادن فضا برای رویش دندانهای دائمی واقع در زیر آنها و نهایتاً مشکلات ارتودنسی در آینده جلوگیری شود. توصیه می‌گردد دندانهای شیری تا حدامکان ترمیم و نگهداری شوند.
▪ چرا؟ دندانهای شیری که نهایتاً خودشان می‌افتند؟!
برای حفظ سلامتی کودکان در حال و آینده، وجود دندانهای شیری بسیاراهمیت دارد. آنها در تکامل طبیعی فک و عضلات نقش دارند. علاوه بر جویدن و صحبت کردن، فضا را برای رویش دندانهای زیرین حفظ نموده و آنها را به جایگاه اصلی شان هدایت می‌کنند. از یاد نبرید برخی از دندانهای شیری نباید تا سن ۱۳-۱۱ سالگی بیفتند.
▪ چگونه دندان شیری از دست رفته می‌تواند موجب بروز مشکلات در دندانهای دائمی شود؟
اگر یک یا چند دندان شیری زود از دست داده شوند دندانهای کناری آنها ممکن است خم شده و یا به داخل فضای حاصله حرکت کنند. ضمناً دندانهای موجود در فک مقابل هم ممکن است به سمت آن فضای خالی حرکت نمایند. وقتی که دندانها فضای حاصل از کشیده شدن دندان شیری را پر و اشغال نمودند، دیگر جایی برای رویش دندان دائمی جانشین آن که قرار است چند سال بعد رویش نماید باقی نمی‌ماند و ناچاراً یا نهفته باقی مانده و یا کج درآمده و ردیف دندانها را بهم می‌زند و نیاز به درمان ارتودنسی پیش می‌آید.
▪ فضا نگهدار چیست؟
فضا نگهدارنده‌ها اسباب‌های کوچکی هستند که از فلز یا مواد پلاستیکی ساخته شده و بخوبی با دهان بیمار تطابق می‌یابند. بیشتر کودکان ظرف چند روز اول با آن خود را وفق داده و به آن عادت می‌کنند.
▪ فضا نگهدار چگونه به این کودکان کمک می‌کند؟
فضا نگهدارنده‌ها باعث نگهداری و حفظ فضای حاصل از کشیدن دندانهای شیری، با ممانعت از حرکت دندانهای کناری به داخل آن می‌شوند و نهایتاً دندان دائمی جانشین شونده در سن مناسب و در جای خود رویش می‌کند. استفاده از این دستگاهها به منظور حفظ فضا، برای کودکان بسیار راحت‌تر و قابل قبول‌تر خواهد بود تا اینکه بعداً مجبور باشند با استفاده از دستگاههای ارتودنسی دندانها بجای خود هدایت شوند.
▪ چه مراقبت‌های ویژه‌ای برای فضا نگهدارنده‌ها لازم است؟
دندانپزشکان اطفال چهار توصیه و قانون برای مراقبت از این دستگاهها دارند:
ـ عدم استفاده از شیرینی‌جات چسبنده و کشدار و جویدن آدامس
ـ فشار وارد نکردن و یا عدم تکان دادن آن با انگشت یا زبان
ـ تمیز نگهداشتن آنها با مسواک
ـ معاینات منظم دندانپزشکی
● (ssc)روکش دندان شیری
این روکشهای فولادی زنگ نزن به رنگ فلزی بوده و در موارد خاص با توجه به نظر دندانپزشک تجویز می‌شوند:ترمیم دندانهای شیری یا دائمی جوان با ضایعات پوسیدگی وسیع، ترمیم دندانهای با ناهنجاری ارثی، ترمیم پس از درمان ریشه دندان شیری یا دائمی که خطر شکستگی ساختمان تاج باقیمانده زیاد است، ترمیم دندان شکسته و ترمیم دندانها در افراد ناتوان یا کسانی که بهداشت دهانی فوق‌العاده ضعیفی دارند واحتمال دارد سایر مواد در دهان آنها با شکست روبرو شود.
روکش با مواد سمانی خاص به دندان چسبانده می‌شود و وجود آن هیچ مشکلی در لق شدن دندان شیری و رویش جانشین دائمی آن ایجاد نمی‌کند. در صورتی که روکش لق شده بود، بلافاصله به دندانپزشک مراجعه نمائید تا مجدداً آن را با دندان تطابق داده و سمان کند. لازم به ذکر است که بلع احتمالی روکش بسیار نادر بوده و در صورت وقوع معمولاً بدون هیچ مشکلی در عرض ۱۰-۷ روز دفع می‌گردد.

منبع : سایت پزشک و آزمایشگاه