بررسی علل فروپاشی و ایجادتنش و خشونت در خانواده های آمریکایی از دیدگاه پروفسور حمید مولانا

آخرین مطالعه در زمینه خشونت و آزار و اذیت حاکی از آن است که آزار جسمی و جنسی و بهره کشی از زنان و کودکان و نادیده گرفتن آنها در تمامی جوامع دنیا وجود دارد. این خشونت به ویژه اگر در کانون امن و گرم خانواده، جایی که بایستی افراد با عشق و مهربانی مراقبت شوند رخ دهد بسیار باعث نگرانی خواهد بود. متاسفانه پرخاشگری به ویژه در جوامع امروزی بسیار شایع شده به گونه ای که بنابه گفته پنمن دیگ والیری در سال ۱۹۹۴، حدود یک سوم افراد متاهل در آمریکا نسبت به یکدیگر انواع پرخاشگری همچون اعمال زور، تهدید با اسلحه و کتک زدن را داشته اند.
بنا به گزارش وزارت دادگستری آمریکا در سال ۱۹۹۷ آدم کشی بعد از تصادف و خودکشی در جایگاه سوم حوادث قرار دارد.
با کمال تاسف بایستی اذعان داشت که اغلب روزنامه ها و مجلات خبری در آمریکا مملو از پرخاشگری وحشیانه است که نوع و تعداد آنها روز به روز در حال گسترش و افزایش است.
استفاده از سلاح های کشتار جمعی و هسته ای در جوامع مختلف هر انسانی را که احساسات و عواطف بشری در او نمرده باشد متاثر کرده و به تفکر و اندیشه وا می دارد که به راستی چه چیزی انسان، این اشرف مخلوقات که خداوند از روح خویش در او دمیده و وی را جانشین خویش بر روی زمین قرار داده، به چنین اعمال حیوانی وا می دارد و او را چنان از خود بی خود می کند که حتی در برخی موارد به نزدیکان و افراد خانواده خود نیز رحم نمی کند و چنین بی رحمانه آنها را به خاک و خون می کشد؟
در همین زمینه پروفسور حمید مولانا یکی از اساتید برجسته و صاحب نام علوم ارتباطات که قریب نیم قرن به تحصیل و تدریس دردانشگاه های معتبر آمریکا اشتغال داشته، در برنامه تصویر زندگی در شبکه دوم سیما «۸۷/۳/۹» به بررسی نهاد خانواده و عوامل موثر در تلاشی و ایجاد خشونت در جامعه آمریکا پرداخت که با توجه به بیان شیوای ایشان توجه شما را به مهمترین مباحث وعناوین این گفت وگو جلب می کنیم. ایشان در این بحث ابتدا به نهاد خانواده در غرب و به ویژه آمریکا و نقش و تاثیر عوامل گوناگون در خانواده اشاره کرد و افزود: از جمله مسائل بسیار مهم در خانواده های آمریکایی وجود مذاهب و ملیت های گوناگون در این کشور است. امروزه بیست درصد جمعیت آمریکا را اروپائیانی تشکیل می دهند که از اروپا مهاجرت کرده و در نتیجه فرهنگ اروپایی از طریق این افراد به جامعه آمریکا رسوخ کرده است. به علاوه سرخ پوستان و سیاه پوستان گروهی دیگر از اقوام و ملیت هایی هستند که در کنار سایرین به زندگی پرداخته اند.
البته سرخ پوستان را می توان بومیان جامعه آمریکا محسوب کرد که همچون ایلات و عشایر در ایران، زندگی ایلاتی داشته و در مکان های خود مشغول کار و فعالیت هستند.
اما سیاه پوستان آمریکا، اغلب به صورت برده، طی سالیان گذشته از کشورهای آفریقایی به آمریکا آورده شده ودر آنجا مستقر شده اند. بنابراین با این تنوع قومی در جامعه آمریکا، می توان چنین عنوان کرد که آمریکایی ها، تنها با یک فرهنگ زندگی نمی کنند و تنوع و تعدد اقوام و ملیت ها دراین کشور بسیار به چشم می خورد و همین امر، یکی از عوامل تاثیرگذار بر زندگی خانوادگی در آمریکاست.
به عنوان مثال در گذشته خانواده های سیاه پوست آمریکا، برای حفاظت خود در برابر هجوم و تعرض سفید پوستان همواره سعی می کردند تا نهاد خانواده را هر چه مستحکم تر حفظ کنند، فرهنگ استثماری و استعماری در آمریکا سبب شد تا آنها مخترع موزیک جاز باشند و بدین وسیله در کنار یکدیگر جمع شده و حرفشان را با زبان موسیقی بیان کنند اما متاسفانه به علت غفلت دولت امروزه خانواده های سیاه پوست آمریکا در حال متلاشی شدن و فرزندان تنها دارای یک نفر از والدین خود هستند یعنی یا با پدر یا با مادر خود زندگی می کنند و عامل اصلی این فروپاشی مسائل و معضلات اقتصادی است.
تا سی سال گذشته، سیاهان فاقد حقوق مدنی بودند و تبعیض نژادی و اوضاع اقتصادی و اجتماعی به گونه ای بود که آنها به صورت کارگر مشغول کار بودند اما، نکته جالب توجه در خانواده های سیاه پوست، علاقه فراوان والدین به فرزندانشان است، به عبارتی آنها بسیار عاطفی هستند.
معضلات خانواده ها در آمریکا، علاوه بر ملیت با مذهب نیز سر و کار دارد. در آمریکا مذاهب مختلف مسیحی، یهودی، مسلمان و... وجود دارد و هر یک از این مذاهب خود شامل چندین فرقه گوناگون هستند، بنابراین می توان گفت که مذهب نیز نقش و تاثیر زیادی در تشکل خانواده دارد. به عنوان مثال کاتولیک ها، به خانواده علاقه بیشتری دارند و گسیختگی در این خانواده ها کمتر است. همچنین یهودیان نیز چون به ملیت و مذهب خود علاقه فراوانی دارند بنابراین به شدت از گروه و قوم خود محافظت می کنند. اخیرا جمعیت هندی و پاکستانی در آمریکا بسیار افزایش یافته است. خانواده های هندی به شدت مراقب فرزندان خود هستند و سعی می کنند تا فرزندانشان از بهترین مدارس، دانشگاه ها و مراکز آموزشی بهره گیرند و بسیار نزدیک به هم هستند.
بنابراین ملیت ها و مذاهب گوناگون نقش و تاثیر بسیار زیادی بر زندگی خانواده ها در آمریکا داشته و همین امر سبب شده تا بافت آمریکا تغییر کند.
● خشونت در خانواده های آمریکایی:
خشونت در خانواده یک ناهنجاری بزرگ در آمریکاست و به حد بسیار بالا یی رسیده است. تجدد و مدرنیته یکی از دلا یل بروز خشونت در خانواده هاست که متاسفانه از غرب به شرق نیز نفوذ کرده است در جامعه آمریکا هنگامی که مدرن و صنعتی می شوید، وقتی فردگرایی دارید، مدرنیته می گوید که اخلا ق چندان اهمیتی ندارد و بحث بر سر قانون مدنی است در این جاست که می بینیم مدرنیته و تجدد و صنعتی شدن در کنار برکات دارای آفات فراوانی نیز هست.
مسائل اخلا قی و مذهبی در خانواده های آمریکایی رنگ باخته و زندگی ماشینی و فردگرایی به گونه ای است که هر فردی تنها به خود و منافع خویش می اندیشد و همین امر سبب بروز اختلا فات زیادی در خانواده می شود. وقتی فردگرایی گسترش یافت، هیچ کس در برابر دیگری گذشت نمی کند و همین امر باعث بروز خشونت می شود.
میزان طلا ق در خانواده های آمریکایی پس از کشورهای اسکاندیناوی بسیار بالا ست و یکی از دلا یل آن پراکندگی اعضای خانواده است.
در خانواده های آمریکایی کمتر این فرصت پیش میآید تا اعضا و خویشاوندان دور هم جمع شده و با هم و در کنار هم به سر برند. در آمریکا تنها در روز شکرگزاری است که این فرصت پیش میآید و عمو، عمه، خاله، مادربزگ و... می توانند دور هم جمع شده و با یکدیگر تعامل داشته باشند. مشغله های گوناگون در آمریکا به گونه ای است که حتی افراد ناچارند چای و قهوه خود را در ماشین صرف کنند و فرصت ندارند تا در کنار یکدیگر صبحانه یا حتی قهوه میل کنند. به همین دلیل پارک ها در آمریکا اغلب خالی هستند چون خانواده ها فرصت چندانی برای رفتن به پارک و پیک نیک ندارند و البته نبود امنیت به ویژه در شب بسیار موثر است. در آمریکا حتی زمانی که خانواده ها به پیک نیک می روند معمولا دیده می شود که افراد در سنین مختلف، رابطه مستقیمی با یکدیگر ندارند کودکان از جوان ترها و جوان ترها از افراد مسن فاصله گرفته و جدا هستند، البته تا اندازه ای حرف یکدیگر را می فهمند اما برای فهمیدن مرز و حدودی قائلند و همین امر یکی دیگر از عوامل بروز شورش در خانواده است.
۹۵ درصد از برنامه های رسانه های آمریکا، جنبه بازرگانی و تبلیغاتی دارد بنابراین اخلا ق و آموزش موضوع اصلی آن ها نیست و چون مسائل اخلا قی به صورت آموزشی در رسانه ها و خانواده مطرح نمی شود بنابراین جوانان و نوجوانان به سوی بزهکاری سوق می یابند و این مسائل در محیطی ایجاد می شود که نهاد خانواده گسیختگی یافته است. در برخی ایالا ت آمریکا داشتن اسلحه در خانواده امری عادی است بنابراین هنگامی که در یک خانواده چنین ابزاری وجود داشته باشد، امنیت داخلی خانواده و جامعه و اماکن عمومی نیز مختل می شود.
تا چهل سال گذشته مقام زن در آمریکا با مقام خانواده و اقتصاد خانواده همراه بود اما امروزه وضعیت و مسائل اقتصادی و آزادی زنان تغییر یافته و بهای این امر دوری از خانواده و معاشرت با محیط های دیگر است و همین مساله برای جامعه آمریکا بسیار گران تمام شده است چون سبب بالا رفتن نرخ طلا ق و جدایی شده و فرزندان اغلب در مدارس و شبانه روزی ها و حتی در پرورشگاه به سر برده و نهاد خانواده ضعیف شده و همین امر باعث استفاده احزاب و سیاستمداران شده است. مثلا بوش رییس جمهور آمریکا به این مساله پی برد که خانواده در آمریکا تنزل یافته و با استفاده از این موضوع، عنوان کرد که چنانچه در انتخابات به پیروزی رسد در بهبود وضعیت خانواده ها تلا ش خواهد کرد و به این ترتیب مردم را فریب داد. از هم گسیختگی نهاد خانواده به جامعه آمریکا نیز سرایت کرده به طوری که اکثر اسباب بازی ها و فیلم های هالیوود به موضوع جنگ اختصاص یافته است.
وی در خاتمه در پاسخ به این سوال که: «چه کنیم تا خانواده ها از گزند فرهنگ های بیگانه مصون باشند؟» بر روی دو موضوع تاکید کرد:
۱) خانواده ها آگاهی های واقعی از وضع دیگر فرهنگ ها و به ویژه آمریکا داشته باشند زیرا اغلب تصویر کامل و صحیحی از آمریکا ندارند.
۲) خانواده ها بایستی ارزش فوق العاده ای به ارزش های ملی و اسلا می داده و سعی کنند در خانواده از آفات و برکات تکنولوژی های جدید هم چون ماهواره، اینترنت و... آگاهی کاملی داشته و اعتماد به نفس داشته باشند.
زیرا نهاد خانواده در ایران، بعد از دین و آداب و رسوم، مهمترین نهاد زندگی و جامعه است.

منبع : روزنامه مردم سالاری