سه شنبه, ۲۹ اسفند, ۱۴۰۲ / 19 March, 2024
مجله ویستا

ایدهای جدید تبلیغاتی


ایدهای جدید تبلیغاتی
بحث الکترونیکی کردن امور به خصوص تجارت، یکی از مقولات بسیار مهم و اساسی است که باید از زوایای گوناگون مورد توجه و تامل قرار گیرد.
بحث الکترونیکی کردن امور به خصوص تجارت، یکی از مقولات بسیار مهم و اساسی است که باید از زوایای گوناگون مورد توجه و تامل قرار گیرد. وقتی که موقعیت خودمان را در اقتصاد بین الملل مرور می کنیم و عدم تحقق اهداف را تحلیل می کنیم، یکی از گلوگاه های اساسی، توانایی اندک در استفاده از فرصت هایی است که می تواند در کشور تحولات مثبت ایجاد کند.وقتی که در عرصه جهانی دو انقلاب بزرگ، یعنی انقلاب فناوری اطلاعات و ارتباطات و انقلاب جهانی شدن را مرور می کنیم، به این می اندیشیم که برای بیشینه کردن یا حتی برای دستیابی به حد قابل قبول در زمینه حضور در اقتصاد بین الملل، باید از همه فرصت ها استفاده کنیم. به عبارتی همت خودمان را معطوف کنیم که باید با بهره گیری از این فرصت ها، تبعات منفی را به حداقل ممکن کاهش دهیم و نیز از تبدیل فرصت ها به تهدیدها نیز جلوگیری کنیم و بتوانیم جایگاه شایسته خودمان را پیدا کنیم. وقتی شاخص ها را مقایسه می کنیم، می بینیم که در برخی از شاخص ها سهم کوچکی داریم. مثلاً سهم ما در جمعیت جهان حدود یک درصد است. یا مثلاً از نظر مساحت یک درصد است به همین تناسب هم از نظر حضورمان در اقتصاد جهانی دوست داریم حداقل این سهم را داشته باشیم. نکته دوم که نگرانی ما را بیشتر می کند، این است که سهم ما در یک روند نزولی طی دو دهه کاهش پیدا کرده است. این که سهم ما اکنون در حداقل هم نیست یک دغدغه و نگرانی است، اما این که با گذشت دو دهه کاهش پیدا کرده، نگرانی جدی تری ایجاد می کند. اکنون زمان آن است که از خود بپرسیم چرا؟ ما در پیدایی علل وقوع این موقعیت ممکن است دلایل زیادی را برشماریم و فهرست کنیم. اما از آنجا که قرار است راجع به حضورمان در بازار بین المللی بحث کنیم، نیازمند این هستیم که عوامل موثر در ایجاد این تعامل را نگاه کنیم. ما با مجموعه ای مواجه هستیم که دارای سلایق مختلف و با سرعت بسیار بالا در حال تحول است. با مجموعه ای که از فناوری ای بهره مند هستند که با روند نمایی در حال رشد است. با جوامعی روبه رو هستیم که به واسطه تحولات و نوآوری های خودشان، به شدت دارند هزینه های تولید کالا و خدمت را کاهش می دهند و هم به خاطر بهره مندی از بازار مصرف و منابع کشورهایی مانند ما، چه منابع طبیعی و فیزیکی و چه منابع انسانی، دارند استفاده می کنند و از این منابع مزیت نسبی خودشان را تبدیل به مزیت رقابتی می کنند. با گذشت زمان نیز فاصله را کاهش و حضور خودشان را افزایش می دهند. در مواجهه با این شرایط اگر ما هوشیاری لازم را به خرج ندهیم، همان طور که طی دو دهه قبل، سهم ما از ۴۹ صدم درصد به کمتر از ۴۳ صدم درصد کاهش یافته، باز هم این روند ادامه خواهد یافت. بدین روی باید به شدت به دنبال استفاده حداکثری از فرصت های خلق شده در عرصه دانش و فناوری دنیای پیرامون باشیم.
ما اگر بخواهیم در عرصه اقتصاد و تجارت از مزیت رقابتی بهره مند شویم و در اقتصاد بین الملل حضور یابیم و سهم مان را افزایش بدهیم، باید هزینه تمام شده تولید کالا و خدمت را کاهش بدهیم. باید ضریب انتشار اطلاعات مربوط به کالا و خدمت و مزایای تولیداتمان اعم از کالا و خدمت را افزایش دهیم. باید فرصت هایی که امکان عرضه تولیداتمان در دنیای بیرون را افزایش می دهد، مورد استفاده قرار دهیم. برای این که به بهترین وجه در بازار بین الملل خودمان را نشان بدهیم، باید از چند مقوله ای که امروز در عرصه اقتصاد تجاری بین الملل به شدت مورد استفاده است و با روند نمایی در حال افزایش است، استفاده کنیم. باید روی پدیده تجارت الکترونیکی تمرکز کنیم. منظور از تجارت الکترونیکی کلیه امور مربوط به تجارت، اعم از جست وجو، مذاکره، انعقاد قرارداد و پرداخت در محیط الکترونیکی اعم از شبکه های اینترنتی و رایانه ای است. در این تعریف، از یک زاویه تجارت الکترونیکی یک مکعبی است که از تجارت سنتی تا تجارت خالص الکترونیکی در دو ضلع این مکعب باید حرکت کنند. از کالاها و خدمات فیزیکی گرفته تا دیجیتال. این یک زاویه تفکیک و تعمق است. یک زاویه دیگر درون بنگاه ها است که باید کسب و کار را نیز الکترونیکی کنیم. اینجا دادوستد الکترونیکی یکی از اجزای این کسب و کار است، اما وقتی محیط را ما می بینیم از کسب و کار الکترونیکی فراتر می رویم. چرا که تجارت الکترونیکی می تواند در سطح بین بنگاه های اقتصادی با مشتری، بین بنگاه های اقتصادی با هم، بین بنگاه های اقتصادی با دولت و بین دولت ها با یکدیگر باشد. یک سری الزامات دیگری نیز داریم که اساساً در قالب کسب و کار قابل محدود کردن نیست. لذا باید مجموعه ای از الزامات مترتب بر تجارت الکترونیکی را سازمان بدهیم.
وقتی که امروز بدبینانه ترین برآورد به ما می گوید که تجارت الکترونیکی به طور متوسط در دوره زمانی سال های ۲۰۰۲ تا ۲۰۰۶ سالانه ۵۴ درصد رشد دارد، وقتی که آمارها برای برخی از کشورها بالای ۱۰۰ درصد رشد قائل می شوند، وقتی که می بینیم خیلی از خرید و فروش ها در محیط الکترونیکی دارد صورت می گیرد و اگر ما نتوانیم خودمان را در این عرصه وارد و از این محیط استفاده کنیم، فرصت های زیادی را از دست می دهیم، پس بدین معناست که باید لوازم این حلقه بزرگ تجارت الکترونیکی را سازمان بدهیم. لوازم تجارت الکترونیکی در چند بخش تفکیک می شود. بخشی برمی گردد به زیرساخت ها اعم از فنی، نیروی انسانی، حقوقی و قضایی. بخشی برمی گردد به لجستیک که در این بحث گمرک، حمل ونقل و بانکداری را می بینیم. اما در این میان بانکداری الکترونیکی دارای نقش خاصی است. چرا که اساساً خلق پول برای تجارت بوده است. کافی است ما مروری سریع داشته باشیم به سیر تحول تجارت. می بینیم منهای دوره اول زندگی بشری که آن دوره اساساً مالکیت عمومی بوده، هنوز تفکیک حریم ها صورت نگرفته و مالکیت ها تفکیک نشده که داد و ستد موضوعیت پیدا کند، از آن پس می بینیم تامین نیازها با مبادلات صورت می گیرد.
در مراحل آغازین داد و ستد و معامله به صورت پایاپای صورت می گیرد، اما مشکلات فراوانی مبادلات پایاپای بشر را به سمت ایجاد یک معیار واحد ارزش هدایت می کند. به این ترتیب بشر به پول کالایی می رسد. اما در گام بعدی بشر متوجه می شود که این کالا به عنوان وسیله مبادله عیوب زیادی دارد. با سرعت پول کالایی تبدیل به پول فلزی می شود. البته همه این کارها برای تسهیل تجارت است. بعد تبدیل به پول کاغذی می شود تا به امروز که تبدیل به پول الکترونیکی می گردد.
حالا در ایران اگر ما خواستار توسعه تجارت الکترونیکی هستیم، باید روی بانکداری الکترونیکی بیشتر تمرکز کنیم و آن را مورد توجه قرار بدهیم. به دو دلیل روی بانکداری الکترونیکی تاکید داریم. یکی این که می خواهیم در این محیط در امور بانک ها گام های سریع تر و بلندتری برداریم. دوم این که این نظام بانکی ما متاسفانه گاه گاهی به خاطر غیررقابتی بودن کل سیستم، نیازمند دستورات مرجع بالاتر است. البته خوشبختانه در شورای عالی بانک ها و مجمع عمومی بانک ها و حتی در دولت هم به شدت روی این مقوله تاکید می شود. اما در ایران ما بیشتر نیاز داریم که بتوانیم این کار را انجام دهیم. پس ما باید این امر را با سرعت بیشتر انجام دهیم تا کار را به یک جای مناسب برسانیم. چون پول الکترونیکی یک حلقه ای است در یک زنجیره بزرگ که اگر به این مهم دست پیدا کنیم، به تدریج به بقیه حلقه های مرتبط با آن نیز دست پیدا می کنیم. اما اگر چنین نباشد، نمی توانیم از این الزامات استفاده بکنیم.در سال ۲۰۰۴ برآورد می شود که هر کاربر اینترنت به طور متوسط ۵۸۵ دلار پرداخت خود را به صورت برخط انجام بدهد. پیش بینی می شود این رقم در سال ۲۰۰۸ به ۷۸۰ دلار، یعنی ۵/۱ برابر برسد. وقتی که ما پول را وسیله مبادله، وسیله ارزش گذاری و وسیله ذخیره می دانیم، این تعریف برای انواع پول ها صادق است. از جمله کارت اعتباری، کارت بدهی، کیف پول الکترونیکی و سایر کارت ها. انتشار پول الکترونیکی یکی از مقولات جدی است. وقتی پول غیرالکترونیکی مطرح می شود، ناشر این پول یک مرجع است.
به همین دلیل در تئوری های عرضه و تقاضای پول، بحث عرضه را که مطرح می کنند، یک خط عمودی برایش متصور می شوند، چون معتقدند بانک مرکزی سیاستگزار اصلی میزان عرضه پول است، اما وقتی که همین را در محیط پول الکترونیکی بررسی می کنند، به واسطه این که ناشر پول الکترونیکی دیگر فقط مراجع دولتی نیستند، یک تاثیر اساسی در مباحث مربوط به عرضه پول برای آن قائل می شوند. انتشار پول الکترونیکی را نهادهای جدیدی انجام می دهند. علاوه بر بانک ها، موسساتی مثل ویزا و مسترکارت شرکت های ارتباطات راه دور، شرکت های فناوری اطلاعات مثل کیف دیجیتال یاهو و مایکروسافت این وظیفه و کارکرد را به عهده می گیرند. بنابراین یک سری مشکلاتی به وجود می آید که در تجارت مورد توجه قرار می گیرد. مثل این که آیا این نوع پول های منتشر شده در عملیاتی مثل اخذ و وصول مالیات، همان اعتبار را دارد.آیا امنیت و اطمینان لازم را در مقوله مبادلات همان طور که ما برای پول منتشر شده توسط بانک مرکزی داشتیم، اینجا نیز داریم و اگر نه تجارت در مقیاس بزرگ را چگونه باید انجام دهیم؟ کاملاً درست است. آن اطمینان و امنیت را ندارد. اما چون فواید بی شمار دیگری دارد، سعی می کنیم با تعبیه سیستم های امنیتی حاشیه ای نگرانی ها را به حداقل کاهش دهیم تا بتوانیم از فواید آن بیشترین استفاده را بکنیم.پرسش دیگر این است که با این کار آیا نقش بانک مرکزی کاهش پیدا می کند؟ پاسخ منفی است. از یک سو اساساً در کشورهایی مثل ما که موسسات خصوصی انتشار پول الکترونیکی از قوام لازم برخوردار نیستند، اتفاقاً بانک مرکزی با ورود سریع تر به این عرصه و با تجهیز خودش به واسطه اطمینانی که ایجاد می کند و به واسطه امنیتی که پول منتشر شده توسط بانک مرکزی دارد، آن اقتدار خودش را حفظ می کند.
البته مفاهیمی مثل ذخیره قانونی که امروز بانک مرکزی روی آن مانور جدی می کند، دیگر در این عرصه کارکرد خودش را از دست می دهد. لذا همچنان بانک مرکزی به عنوان تولیت شورای عالی بانک ها باید کارکرد خودش را داشته باشد که بتواند این کار را بکند. چون هنوز بحث نرخ بهره در این سیستم باید با حدود و دامنه ای که توسط بانک مرکزی تعیین می شود کارش را انجام بدهد.پرسش دیگر اینجاست که بانک مرکزی در ارتباط با تاثیری که تغییر شکل پول به حالت الکترونیکی روی تقاضای پول دارد، چه کار باید بکند؟ بانک مرکزی به واسطه ویژگی هایی که پول متعارف دارد، مثل امنیت، سهولت، مقبولیت و مسائل قانونی اش، باید تلاش بکند بخش خصوصی متولی نشر این پول باشد. بانک مرکزی نمی تواند این نقش خودش را ایفا کند و حضورش را در عرصه بازار پول حفظ کند. البته بحث هایی مثل کاهش حق ضرب، کاهش هزینه های مترتب بر این کار و کاهش ذخایر قانونی مواردی است که در ترازنامه بانک مرکزی تاثیرش را می گذارد. یک نگرانی که وجود دارد و برخی از مقالات انتقادی که در زمینه مخاطرات پول الکترونیکی ارائه می شود نیز روی آن تاکید دارند، روند الکترونیکی کردن بانک و تولید و تهیه پول الکترونیکی است. این نگرانی هایی که ممکن است نظام پولی ما را به هم بریزد، اساساً نگرانی بی اساسی است. به اعتقاد من یکی از بحث های جدی که ما در بانکداری الکترونیکی باید داشته باشیم، بحث اتاق پایاپای چک است که ما این را به شدت باید دنبال کنیم و این کار را انجام بدهیم. مرکز تسویه چک در بانک مرکزی امروز در ۱۵۰ شعبه کشور وجود دارد. اما یک نگرانی جدی و محوری این است که هیچ کدام مکانیزه و برخط نیستند.
منبع : مرکز توسعه و تبادل دانش فناوری اطلاعات


همچنین مشاهده کنید