بودو کاراته Budo Karate

ماهیت و جوهره بودوکاراته Bodo karate، در چند پاراگراف قابل شرح و توضیح نیست؛ بودو را باید تجربه کرد. به هرحال، می‌توان با نگاهی به مبدأ و منشأ هنرهای رزمی و ارتباطش با فلاسفه شرق و نیز آزمودن و بررسی کلمات کاراته و بودو، به یک دید اجمالی از معنای آن دست یافت.
خاستگاه کیوکوشین کاراته هم‌چون اکثر هنرهای رزمی، احتمالاً به بودهیدهارما دارما Bodhidharma Daruma در ژاپن برمی‌گردد. بودهیدهارما، شاهزاده‌ای هندی و یک راهب بودائی بود که در اوایل قرن ۱۶ به معبد شائولین در چین سفر کرد و چان Chan یا ”شهود باطنی“ را در مکتب بودیسم ماهایانا Mahayana Buddhism توسعه داد.
رسیدن به روشن‌بینی، تحت فلسفه چان و از طریق مدیتیشن، بسیار مؤثرتر از پرداختن به تمرینات و تشریفات مذهبی و یا مطالعه متون دینی بود. در افسانه‌ها آمده است:
بودهیدهارما به مدت ۹ سال مقابل دیوار معبد شائولین به مراقبه نشست تا به روشن‌بینی دست یافت. (طبق دیگر افسانه‌ها او به مدت ۹ سال در جلوی دیوار غاری، به مراقبه نشست). وی هم‌چنین هنرهای رزمی را به شکل پرهیز جسمانی، توأم با پرورش ذهنی مدیتیشن، گسترش داد. در طی قرون اخیر فلسفه چان (یا ذن Zen ژاپنی)، در اوکیناوا و سپس در ژاپن توسعه یافت و با هنرهای رزمی همراه شد. پس از آن ذن و هنرهای رزمی همراه شد. پس از آن ذن و هنرهای رزمی با هم درآمیخت و عمیقاً در جامعهٔ ژاپنی رسوخ کرد.
واژه ”کاراته“، از کلمات کارا Kara به معنای ”خالی“ و ته Te، به معنای ”دست“، مشتق شده است. کارا Kara هم‌چنین ”چینی“ معنی می‌دهد و واژه ”کاراته“ در اصل، ”دست چینی“ معنا می‌داد زیرا اصل آن به کمپوی چینی برمی‌گردد. کمپو یک تکنیک قدیم کاراته است. در هر صورت، گی چن فوناکوشی، استاد اوکیناوائی، کسی که کاراته را به ژاپن آورد و شوتوکان کاراته را ایجاد نمود، اعتقاد داشت، بهترین شرح برای معنای لغت ”کاراته“ کلمه ”خالی“ است:
کارا به مفهوم ”خالی“ به‌طور قطع معنای بسیار مناسب‌تری است، زیرا اولاً این حقیقت را آشکار می‌کند که این هنر دفاع شخصی، بدون به‌کارگیری اسلحه و فقط با استفاده از پاها و دست‌های خالی، مورد استفاده قرار می‌گیرد و دیگر این‌که هدف هنرجویان کاراته دو، نه فقط در جهت تکامل هنر برگزیده‌شان، بلکه در رهائی و تهی ساختن ذهن و قلب از تمامی امیال زمینی و غرور و خودبینی است.
با مطالعه کتاب بودا، به چنین جملات و بیاناتی برخورد می‌کنیم، هم‌چون:
شیکی سوکو زکو Shiki Soku ze ku و کو سوکو زشیکی Ku Soku Zeshiki، که در لفظ این معنا را می‌دهند: ”ماده یا جسم، پوچ و تهی است“ و ”همه‌چیز باطل است“. ویژگی کو Ku در دو جمله بالا که ممکن است کارا نیز تلفظ شود، حقیقت درونی خود را نشان می‌دهد. واژه بودو Budo، از کلمات زیر گرفته شده است:
بو Bu به معنای ”جنگی“ یا ”رزمی“ و دو Do به معنای ”راه و روش“ یا ”طریق بودو طریقی رزمی و یک عبارت ژاپنی است برای کاربرد هنرهای رزمی صلح‌جویانه که تکامل فردی، معنا می‌دهد. کلمه دو، از واژه چینی تائو Tao و فلسفه تائوئیسم، گرفته شده است. دو، راه یا مسیر به مفهوم روش آموزش هم‌چون، آموزش تکنیک‌های کاراته، معنا نمی‌دهد؛ بلکه در واقع، بیان‌کننده طریق و مسیری در زندگی است برای رسیدن به حکمت و معرفت. دو و ذن، مکمل هم هستند. ذن، کمال خویش را از طریق راه‌های انفعالی (غیرفعال)، هم‌چون مراقبه مدیتیشن، می‌جوید و دو، کمال خود را به واسطه راه‌هائی فعال، هم‌چون آموزش و تمرین، جستجو می‌کند. در حقیقت، تمرین کاتا Kata، گاهی به دوذن Dozen یا مدیتیشن متحرک و فعال اشاره دارد. آن‌چه از طریق بودو، به‌دست می‌اید، تمام جنبه‌های زندگی را متحول می‌سازد و فراتر از تکنیک‌های صرف و موارد کاربردی هنرهای رزمی است. کاراته و بودو، گاهی اوقات به شکل کاراته دو یا سبک دست خالی درهم تلفیق می‌شوند.
کلمه دوجو Dojo، یا محل تمرین، در لغت به معنای، محل سبک و نیز نام اتاقی است که برای مدیتیشن در یک معبد بودائی، استفاده می‌شود. یک دوجوی کاراته یک سالن ژیمناستیک یا بوکس نیست، اگرچه دوجوی کیوکوشین، محل تمرینات طاقت‌فرسائی است که عرق شخص را بیرون می‌آورد، اما مکانی است مقدس، جهت یادگیری، آموزش و نیز رفتار محترمانه کاراته‌کا می‌باشد. قبل از وارد و خارج شدن از دوجو، تعظیم می‌کنند. در دوجو با کفش وارد نمی‌شوند نه فقط برای پاکیزگی دوجو، بلکه برای قطع ارتباط با دنیای خارج از دوجو.
موکوسو Mokuso یا مدیتیشن، اغلب مواقع در دوجو انجام می‌شود. قبل از تمرین، برای پاکی و شفافیت ذهن و جدائی از دنیای بیرون و بعد از تمرین، برای پاکیزگی مجدد ذهن جهت بازگشت صحیح به دنیای بیرون.
لباس کاراته، دوگی Dogi نامیده می‌شود (گی Gi، به اختصار) و از لحاظ لغوی، ”لباس سبک“ معنا می‌دهد. دوگی صرفاً یک لباس برای تمرین کردن نیست بلکه لباسی است که یک کاراته‌کا در طول مسیر برای رسیدن به کمال بر تن می‌کند و باید همیشه سالم و تمیز نگه داشته شود. طبق گفته سوسای اویاما تعمیر یک دوگی پاره رسواکننده نیست، بلکه پوشیدن دوگی پاره و کثیف توهین‌آمیز و خفت‌بار است. به هرحال، اُبی Obi (کمربند)، هرگز نباید شسته شود. با گذشت زمان کمربند فرسوده شده و در اثر تمرینات سخت، با خون و عرق عجین می‌شود. یک کمربند قدیمی منعکس‌کننده تجربه تمرینات منحصربه‌فرد کاراته‌کا است که نبایست با شستن از بین برود.
ماس اویاما، کسی بود که ماهیت کیوکوشین را تحت عنوان بودو کاراته یا مسیری به سمت کمال، از میان تمرینات هنرهای رزمی، با تمام وجود درک کرد:
کاراته از میان تمام هنرهای رزمی، بیشترین شباهت را به ذن دارد؛ هنری است که شمشیر را رها کرده است (اسلحه را کنار گذاشته است) بدین معنی که بر اندیشه برد و باخت فائق آمده و آن را به یک طرز فکر و طریق زندگی بر پایه سلوک معنوی و روحانی، برای دیگر مردمان، تبدیل کرده است؛ و به عبارتی به معنای رسیدن به مراحل ژرف و عمیق تفکر بشری است.
من، بارها و بارها تأکید کرده‌ام که کاراته، بودو است و اگر بودو از کاراته گرفته شود، چیزی بیشتر از یک ورزش کاراته، نمایش کاراته و یا حتی کاراته مد روز نخواهد بود و تفکر تمرین صرفاً برای خودنمائی خواهد شد.
کاراته‌ای که بودو را ترک کند، اصالت و هویت ندارد و هیچ نیست مگر، متدها و شیوه‌های وحشیانه جنگی، یا ابزار پیشرفت برای مقاصد و اهداف سودجویانه.

منبع : ماهنامه دنیای کاراته