تولید هوای مرطوب با نبولایزر

نبولایزرها یک درمان یا داروی اسپری زا برای بیماران دارای بیماری های تنفسی مشخص فراهم می آورند، این درمان بخصوص در وضعیت هایی مانند برونشیت و آسم شدید بسیار مؤثر هستند .
نبولایزرها هم در منزل و هم در بیمارستان استفاده می شود. اغلب نبولایزرها را پنوماتیک (فعال شده توسط هوای فشرده ) یا اولتراسونیک هستند.
هر دو روش ذرات مرطوب آب را برای نشاندن داروها در ریه ها ایجاد می کنند.
نبولایزر گرمایی،ذرات آب گرم شده برای بیمارانی که به طور ارادی تنفس می کنند ، فراهم می کند .برخی بیماران با تنفس هوای سرد اسپاسم برونشی پیدا می کنند،و لازم است هوا یا اکسیژن تنفسی آنها گرم شود.
گرم کردن هوای تنفسی میزان رطوبت قابل دادن یه بیمار را افزایش داده و جلوگیری از hypothermia کمک می کند.
● اصول عملکرد
نبولایزر گرمایی معمولا شامل :
▪ یک المان حرارتی
▪ یک کمپرسور
▪ یک nebulizer jet
پنوماتیک نبولایزر آب را به ذرات ریز تقسیم می کند. این کار توسط اکسیژن فشرده یا هوای فشرده که توسط یک سیلندر یا مسیر تغذیه گاز بیمارستان تأمین می شود ، صورت می گیرد.
گاز از طریق یک روزنه خارج شده ، که از بالای یک لولة مؤیین حاوی محلول آب عبور می کند.
این گاز آب را به ذرات ریز تبدیل می کند و این ذرات پس از عبور از یک قسمت که برای کاهش اندازه ذرات است به بیمار داده می شود .
نبولایزرهای گرمایی معمولا یک ورودی گاز (برای اکسیژن یا هوای فشرده )دارند ، که به یک فلومتر و ماسک صورت بیمار متصل می شود .
سری نبولایزر طوری ساخته می شود که بتوان آن را به یک مخزن ذخیره آب متصل کرد ، و از آن با سرعت ثابت در بالای لولة مؤیین آب برداشت.
نبولایزرهایی با ظرف های ذخیره چند بار مصرف معمولا در ورودی مایع فیلتر برای جلوگیری از ورود ذرات جامد دارند.
ظرف های ذخیره یک بار مصرف با کاهش سطح آب به زیر سطح ورودی لولة مؤیین دور انداخته می شوند.
نبولایزر اولتراسونیک شامل بخش های:
ـ اسیلاتور الکترونیک
ـ مبدل اولتراسوند (کریستال پیزوالکتریکی)
ـ محفظة کوپلینگ (معمولا پر شده از آب )
ـ یک محفظة نبولایزر (cup هم گفته می شود)
ـ یک فن
برخی سازنده ها قسمت های اضافی برای هماهنگ کردن نبولایزر برای درمان با دارو با اکسیژن یا برای استفاده همرا ه با مدار تنفسی ونتیلاتور فراهم می کنند.
برای شروع nebulization یک ولتاژ الکتریکی فرکانس بالا (۱تا ۲ MHz) به کریستال پیزو الکتریک در مدار نوسان ساز اعمال می شود .
مبدل پیزوالکتریک سیگنال الکتریکی اعمال شده را به نوسانات مکانیکی تبدیل می کند .این نوسانات امواج صوتی با فرکانس ۱ یاMHz ۲ در محفظة کوپلینگ ایجاد می کنند.
ماده کوپلینگ (آب)امواج صوتی را به محلول داخل محفظة نبولایزر هدایت می کند .امواج اولتراسوند ایجاد cavitation (ایجاد خلأ های جزیی در مایع)می کند.که سبب شکل گیری حباب هایی در مایع می شود (وقتی فشار پایین موج کمتر از فشار تبخیر مایع باشد.)
با رسیدن موج به سطح مایع/هوا ، مایع شکل فورانی پیدا می کند و به شکل ذرات در هوا پراکنده می شود .ذرات آب توسط یک ماسک و یا روش های دیگر به بیمار داده می شود .
هنگام درمان با داروها ، مقدار کمی دارو در محفظة نبولایزر ریخته می شود .اندازه ذرات آب توسط فرکانس نوسان تعیین می شود ، هر چه فرکانس بالاتر باشد ، اندازه این ذرات کوچکتر خواهد بود.
در این فسمت آب ریخته می شود. در این قسمت هم آب / دارو ریخته می شود .
سوییچ قطع اتوماتیک برای زمانهایی که آب کافی در محفظة کوپلینگ برای خنک کردن موجود نباشد .
برای اجتناب از نیاز به پر کردن ظرف ذخیره آب برخی نمونه ها مکانیزمی برای حفظ اتوماتیک سطح مایع دارند .
نبولایزرهای نشان داده شده در شکل های صفحة قبل ، که علاوه بر اینکه از آن برای اسپری دارو استفاده می کنند ، از آنها به عنوان دستگاه بخور نیز استفاده می شود.
هر دو نبولایزر اولتراسوند و گرمایی ، ذرات را با یکی از روش های زیر گرم می کنند :
ـ یک هیتر قرار گرفته در داخل ظرف ذخیره
ـ یک هیتر وصل شده به سطح خارجی ظرف ذخیره
ـ یک هیتر در دور سری نبولایزر
ـ یک هیتر در دور لولة مؤیین که مایع از آن عبور می کند.
● مشکلات نبولایزر
مشکلاتی که نبولایزرها معمولا پیدا می کنند ، بیشتر ناشی از عدم آشنایی کاربر با طرز کار دستگاه است.
▪ مشکلاتی نظیر عدم دقت در نصب و تنظیم
▪ استفاده از آب معمولی به جای آب مقطر، که سبب می شود رسوب در محفظه ایجاد شود و در کار دستگاه خلل وارد شود .
▪ رعایت نکردن مسایل بهداشتی : گرم و مرطوب بودن لوله ها ومحفظه نبولایزر ،محیط مناسبی برای رشد میکرو ارگانیسم ها است ، که در صورت توجه نکردن به این امر و استریل یا تعویض نکردن لوله ها در هنگام استفاده از آن برای بیمار دیگر، ممکن است مشکلاتی برای وی ایجاد شود. نبولایزر گرمایی از دهة ۷۰ و نبولایزر اولتراسوند از دهة ۶۰ وجود دارد.

مهندس آزاده صدوقی

منبع : ماهنامه تخصصي مهندسي پزشکي