کشاورزی زیستی ـ بخش دوم

● بررسی آبزی‌پروری زیستی در جهان
از دهه‌ی ۱۹۷۰ تولیدات آبزی پروری به‌طور متوسط سالانه ۹ درصد افزایش داشته که این رقم با رشد ۳/۱ درصدی صید و ۹/۲ درصدی تولید گوشت جانوران خشکی‌زی اختلاف قابل ملاحظه‌ای دارد. اما رشد آبزی پروری زیستی از نظر میزان تولید و سطح در مقایسه با سایر بخش‌های کشاورزی بسیار ناچیزاست.
در سال ۲۰۰۰ میلادی میزان تولیدات آبزی پروری زیستی تنها حدود ۵ هزار تن و معادل ۰۱/۰ درصد کل محصولات آبزی‌پروری بوده که در اروپا تولید شده است. ( Scialabba and Hattam, ۲۰۰۲)
تعداد آبزیان پرورشی تا سال ۲۰۰۰ میلادی، ۲۰۶ گونه بوده است که در مقایسه با دامپروری از تنوع قابل توجهی برخوردار است؛ نیازهای اکولوژیکی و شرایط پرورشی این گونه‌ها نیز اغلب متفاوت هستند.
● جایگاه محصولات زراعی و باغی زیستی در ایران
شرایط آب و هوایی خشک همانند کشورمان برای کشاورزی زیستی بسیار مساعد است، گفتنی‌ست تأثیر نهاده‌های مورد مصرف در کشاورزی مدرن برای نمونه کود و سم در این اراضی کمتر بوده و هم‌چنین مصرف کودهای آلی منجر به افزایش سریع حاصل‌خیزی خاک و نفوذ پذیری آن نسبت به آب می‌شود. براساس آمار سال ۱۳۸۰ بیش از ۲۳۹ هزار هکتار از مزارع و باغات کشور از پوشش مصرف سموم و کودهای شیمیایی خارج شده‌اند و در بیش از ۸۰۸ هزار هکتار از سموم استفاده نشده است(از کود استفاده شده است).
برای پایه گذاری سازوکار کشاورزی زیستی در کشور، هم‌زمان با توسعه‌ی تولید این محصولات، باید در ارتباط با ایجاد زمینه‌های فروش و بازار عرضه‌ی این محصولات تدابیری اندیشید، باتوجه به آن‌که سعی می‌شود در تولید محصولات ارگانیک از نهاده‌های شیمیایی استفاده نشود اما به‌دلیل نبود استانداردهای تولید، توزیع و سایر موارد مرتبط با محصول ارگانیک در کشور با مشکلاتی در این‌باره مواجه شده‌ایم.
● وضعیت آبزی‌پروری زیستی در ایران
دانش آبزی‌پروری در کشورما دارای سابقه‌ی نسبتاً کوتاهی بوده و بخش عمده‌ی توسعه‌ی فعالیت‌های تکثیر و پرورش ماهی در سال‌های پس از پیروزی انقلاب اسلامی تحقق یافته است. بنابراین به‌دلیل سابقه و تجربه‌ی نسبتاً اندک پرورش آبزیان و نبود تحقیقات کاربردی در زمینه‌ی آبزی پروری امکان ایجاد شرایط پرورش آبزیان بر اساس استانداردهای آبزی پروری زیستی بسیار مشکل است.
بخش عمده‌ی آبزیان پرورشی ایران (به‌جز میگو) به بازارهای داخلی عرضه می‌شود؛ با رشد فرهنگ عموم مصرف کنندگان به‌خصوص آن‌هایی که از نظر درآمد در طبقه‌ی بالای جامعه قرار دارند، زمینه‌ی عرضه‌ی داخلی محصولات زیستی همانند آبزیان فراهم خواهد شد.
شبه سنتی بودن و استفاده از فن آوری نسبتاً ساده درآبزی پروری کشور این فرصت را بوجود می آورد که با انجام پاره‌ای تغییرات در شیوه‌ی مدیریت مزارع، تولید آبزیان زیستی و اجرای سامانه‌ی آبزی پروری زیستی در مزارع قابل دسترسی باشد.
با توجه به بالا بودن تقاضای محصول میگو در بازارهای جهانی (آمریکا ، اروپا و ژاپن ) و هم‌چنین منطبق بودن مدیریت مزارع و مراکز تکثیر میگو با ضوابط بین المللی، امید است با انجام اصلاحاتی در برخی از مراحل فرآیند تولید، عرضه‌ی میگوی ایران به بازارهای جهانی با نشان" زیستی " انجام شود که این امر مزایای زیادی برای تولید کنندگان ایرانی به‌همراه خواهد داشت و قدرت رقابت آنها را در بازارهای بین المللی افزایش می‌دهد.
تولید میگوی زیستی رویکردی است که با توجه به افزایش تولید کشورهای پرورش دهنده‌ی میگو با هدف افزایش قدرت رقابت در بازارهای مصرف، مورد توجه تولیدکنندگان قرارگرفته است. استقبال مصرف کنندگان اروپایی از میگوی زیستی بیانگر موفقیت نسبی این رویکرد است (شکوری،۱۳۸۳).
● قوانین و استانداردهای آبزی پروری زیستی
▪ اصول و قوانین آبزی‌پروری زیستی:
همان‌طور که اشاره شد آبزی پروری زیستی همانند سایر بخش‌های کشاورزی بیانگر فرایندی‌ست که ضمن رعایت اصول و مبانی آبزی پروری، بر افزایش بهره‌وری نهاده‌ها و سلامت تمامی اجزا، نظارت و تاکید می‌کند. گفتنی‌ست تاکنون تعدادی از مراجع بین المللی و ملی نسبت به تهیه‌ی دستورالعمل‌های اجرایی آبزی پروری زیستی اقدام کرده‌اند که دربرخی از موارد با هم اختلاف دارند اما ماهیت این دستورالعمل‌ها یکسان است.
مبانی آبزی پروری زیستی به شرح زیر است: (بر گرفته از استانداردهای پیشنهادی (NOSB (National Ocean Science Bowl آمریکا و (IFOAM (International Federation of Organic Agriculture Movements
▪ نیازمندی‌های کلی:
۱) جاندار آبزی باید در شرایطی پرورش یابد که نیازمندی‌های اساسی فیزیولوژیکی و رفتاری آن تامین شود.
۲) شیوه مدیریت تولید باید به‌شیوه‌ای باشد که سلامت آبزی را حفظ و آسایش آن را تامین کند.
۳) به منظور پرهیز از فرار آبزیان پرورشی به طبیعت یا ورود آبزیان وحشی به محیط‌های پرورشی باید چاره اندیشی‌های لازم انجام شود و از اقدام‌های مخاطره آمیز پرهیز شود.
۴) پرورش آبزی در قفس و محیط‌های محصور ممنوع است.
۵) در صورت معرفی آبزیان غیربومی اعمال مراقبت‌های ویژه به منظور جلوگیری از وارد آمدن آسیب‌های دائمی به اکوسیستم الزامی است.
▪ غذا:
۱) مواد غذایی باید بر اساس استانداردهای تولید خوراک زیستی دام تولید شود.
۲) مواد اولیه‌ی گیاهی باید از سیستم‌های زیستی کشاورزی تامین شود.
۳) در تولید غذا برای مصرف در آبزی پروری حداکثر ۲۰ درصد آرد ماهی باید به‌کار رود.
۴) استفاده از آرد ماهی در جیره‌ی غذایی آبزیانی که ماهی‌خوار نیستند، ممنوع است.
۵) آرد ماهی و روغن ماهی باید از ضایعات کارخانجات و یا صید ضمنی ماهیان دریایی ویا ماهیان پرورشی در سیستم زیستی تولید شده باشد.
۶) استفاده از آرد ماهی و روغن ماهی حاصل از صید مستقیم ماهی برای تولید آرد ممنوع است.
۷) استفاده از رنگ‌ها، هم بندها و آستاگزانتین مصنوعی در تولید خوراک ممنوع است.
۸) استفاده از آنتی بیوتیک‌ها، محرک‌های رشد، ترکیبات اشتها آور و آنتی اکسیدان در تولید خوراک ممنوع است.
۹) افزودن مواد مکمل در ساخت غذا به جز مواد معدنی، ویتامین‌ها، مخمرها و آنزیم‌های با منشا گیاهی غیرمجاز است.
۱۰) استفاده از مواد اولیه با منشاء حیوانات خشکی‌زی ممنوع است.
۱۱) غذادهی باید به‌نحوی انجام پذیرد که با رفتارهای طبیعی جانور منطبق باشد و غذای تهیه شده نیازمندی‌های غذایی جانور برای رشد را فراهم آورد.
▪ محیط زیست:
۱) مزرعه باید به شیوه‌ای مدیریت شود که حداکثر استفاده از مواد غذایی به‌عمل آید و کمترین ضایعات باقی بماند، این اصل با پرورش توام آبزیان و سیستم‌های گردش آب قابل دسترس است .
۲) جانوران شکارچی بدون استفاده از روش‌های مرگ آور بایدکنترل شوند.
۳) تمامی تاسیسات آب‌رسانی و در تماس مستقیم با آب باید عاری از سرب، مواد عقیم کننده و مضر برای ماهی، انسان و محیط زیست باشد.
▪ تکثیر و منشا مولدین:
۱) استفاده از مولدینی که دست‌کاری ژنتیکی شده‌اند و یا تحت تاثیر هورمون قرار گرفته‌اند ممنوع است.
۲) نوزاد آبزی باید از مزارع زیستی که دارای مجوز هستند تهیه شود، اگر مزارع زیستی وجود نداشته باشد از مزارع در حال گذار باید تامین شوند به شرط آن‌که دو سوم از عمر مولدین در شرایط زیستی سپری شده باشد.
۳) تولید مثل باید در شرایط طبیعی انجام شود، القای تولید مثلی مانند قطع پایه چشمی در تکثیر میگو، غیر مجاز است.
▪ مراقبت‌های بهداشتی:
۱) اصل اول در آبزی پروری زیستی پیشگیری است، رعایت نکات بهداشتی و ایمنی زیستی برای جلوگیری از انتقال بیماری به مزرعه و یا از مزرعه به محیط الزامی است.
۲) استفاده از مواد شیمیایی ، هورمون‌ها و آنتی بیوتیک‌ها ممنوع است، چنان‌چه در مواقع ضروری استفاده شود، محصول نمی‌تواند به‌عنوان زیستی به بازار عرضه شود.
۳) استفاده از محرک‌های طبیعی رشد و واکسن‌های طبیعی مجاز است.
۴) برای کنترل عوامل انگلی استفاده از پر اکسید هیدروژن، کلرید سدیم، آهک و پرمنگنات پتاسیم آزاد است.
▪ برداشت محصول:
۱) شستن آبزی باید تا حد ممکن بدون وارد آمدن استرس به جانور باشد.
۲) استفاده از شوک الکتریکی، دی اکسید کربن و... در صورت نیاز بدون اشکال است.
۳) قبل از کشتن جانور دمای آب به ۴ درجه سانتیگراد کاهش یابد.
۴) مراکز فرآوری آبزیان زیستی باید دارای استانداردهای بین‌المللی باشند.
● تبدیل مزارع پرورشی موجود از حالت موجود به زیستی (گذار):
مزارع موجود برای تبدیل شدن به مراکز آبزی پروری زیستی باید مرحله‌ای را پشت سر گذارند که به آن گذار گفته می شود. طول مدت این مرحله در آمریکا ۳ سال پیش بینی شده است.
● آیین نامه‌های اجرایی بین المللی آبزیان زیستی:
اگرچه برخی سازمان‌های بین المللی مانندFAO,WHO,IFOAM آبزی پروری زیستی را منتشر کرده‌اند اما هنوز اختلاف نظرهای اساسی در کاربردی بودن این دستورالعمل‌ها وجود دارد. کشورهای گوناگونی همانند آمریکا، نیوزیلند و نیز کشورهای حوزه‌ی‌ اروپا تهیه‌ی دستورالعمل‌های ملی را بر اساس آیین نامه‌های بین المللی در دستورکار خود قرارداده اند اما هنوزکمبودهای محسوسی در این آیین نامه‌ها مشاهده می‌شود؛ برای نمونه در آمریکا تا سال۲۰۰۱میلادی چندین استاندارد ملی پیشنهاد شد که هیچ‌یک از آنها نهایی و به عنوان استاندارد ملی پذیرفته نشده است، در نیوزیلند ضوابط آبزی پروری زیستی از سال ۲۰۰۱ مورد عمل قرار گرفته است.
● مراکز بازرسی و صدور گواهینامه‌ی زیستی:
بیش از ۹۰ درصد آبزیان پرورشی در کشورهای در حال توسعه تولید می‌شود، ۱۰ درصد باقیمانده نیز در سایر مناطق جغرافیایی (آمریکا، اروپا و اقیانوسیه) تولید می‌شود، این درحالی‌ست که تقریباً تمامی مراکز بازرسی و صدورگواهینامه در کشورهای توسعه یافته مستقر هستند . انتظار می رود با توسعه‌ی این مراکز و استقرار آنها درمراکز آبزی پروری روند افزایش مراکز آبزی پروری زیستی سرعت بیشتری پیدا کند. حال در جدول شماره ۱۲ به برخی از این موسسات بازرسی و صدور گواهینامه‌های آبزی پروری زیستی در جهان اشاره می کنیم:
▪ پیش بینی روند توسعه آبزی‌پروری زیستی:
براساس ارزیابی انجام شده توسط FAO میزان تولیدات آبزی پروری از حدود ۴۵ میلیون تن در سال۲۰۰۰ با ۴ برابر افزایش به ۱۹۴ میلیون تن در سال ۲۰۳۰ خواهد رسید. سهم آبزی پروری زیستی نیزتا سال ۲۰۱۰ سالانه ۳۰ درصد و از سال ۲۰۱۱ تا ۲۰۲۰ سالانه ۲۰ درصد و از سال ۲۰۲۱ تا ۲۰۳۰ سالانه ۱۰ درصد افزایش خواهد یافت، به این ترتیب میزان تولید آبزی پروری زیستی با ۲۴۰ برابر افزایش از ۵۰۰۰ تن در سال ۲۰۰۰ به ۴/۱ میلیون تن خواهد رسید که معادل ۶/۰درصد کل محصولات آبزی پروری در سال ۲۰۳۰ است.
این ارزیابی براساس توان کنونی تولید و در نظرگرفتن بازارهای اروپا، آمریکا، استرالیا، ژاپن، نیوزیلند و سنگاپور انجام شده است؛ با پاسخ به سوالات اساسی پیش روی این بخش، تدوین آیین نامه‌های اجرایی و گسترش مراکز بازرسی و صدور گواهینامه و ارتقای فرهنگ مصرف‌کنندگان و استقبال هرچه بیشتر بازار از محصولات زیستی انتظار می‌رود روند آبزی پروری زیستی نیز تسریع شود (شکوری،۱۳۸۳) امروزه در جهان سازمان‌های دولتی و بخش‌های خصوصی بسیاری برای استاندارد کردن محصولات ۳۶۴ هیات در ۵۷ کشور اروپا به وجود آمده‌است که طی آخرین آمار در سال ۲۰۰۴فعال هستند . در جدول شماره ۱۳ آماری از هیأت‌های استاندارد کننده محصولات در سال ۲۰۰۴در اروپا آورده شده است.
● نمونه‌هایی از مهرهای استاندارد محصولات زیستی
▪ استانداردهای محصولات زراعی و باغی زیستی
امروزه با افزایش استانداردهای بهداشتی و تغذیه‌ای در کشورهای توسعه یافته، گرایش روز افزونی برای حذف نهاده‌های شیمیایی در فرآیند تولید محصولات دامی و نباتی بوجود آمده است؛ برای جلوگیری از ورود باقیمانده‌ی مواد شیمیایی در محصولات کشاورزی به بدن انسان‌ها، تولیدکنندگان و محققان درپی تولید محصولات زراعی و باغی زیستی هستند. برای رسیدن به چنین هدفی در طی سال‌های ۹۹-۱۹۹۲ از سوی کشورهای گوناگون استانداردهای بین‌المللی برای ورود کالاهای خوراکی در بخش کشاورزی زیستی به بازار تدوین و تصویب شده‌است.
گفتنی‌ست تعدادی از این استانداردها بین‌المللی و برخی دیگر ملی هستند که برخی از این استانداردهای ملی از دیدگاه بین‌المللی دارای اهمیت ویژه‌ای هستند.
▪ قوانین و استانداردهای بین المللی
در حال حاضر در زمینه‌ی تولید محصولات کشاورزی زیستی دو استاندارد بین المللی GAG وIFOAM مطرح هستند، که در اینجا سعی شده تا حدودی به آنها پرداخته شود.
▪ مجموعه‌ی قوانین راهنمای غذایی:
بر اساس این قوانین، توسعه و ترویج کشاورزی زیستی وابسته به مراحل تولید، فرآوری، برچسب زنی و بازاریابی تولیدات به شیوه‌ی زیستی است.
از دیدگاه معتقدین این قانون، کشاورزی زیستی به‌عنوان سیستم مدیریتی مطرح می‌شود که به سلامتی اکوسیستم، چرخه‌ی سازوکار و فعالیت‌های بیولوژیکی خاک کمک می‌کند. باتوجه به آن‌که کشاورزی زیستی بر پایه‌ی عدم استفاده از نهاده‌های خارجی همانند کودهای شیمیایی و آفت‌کش‌هاست اما نمی توان آن‌را به‌عنوان راه حلی قطعی برای کاهش آلودگی محیط زیست و تولیدات عاری ازهرگونه پسماندهای مضر معرفی کرد، بلکه می توان بیان کرد که به‌کارگیری این روش تا حدودی آلودگی منابع آب و خاک را کاهش می‌دهد(Willler and yussefi,۲۰۰۴)
در این قانون، به‌منظور یکپارچه کردن مراحل بسته بندی، فرآوری و خرده فروشی برای محصولات باغی و زراعی زیستی برچسب استاندارد تعریف شده‌است(Willler and yussefi,۲۰۰۴).
▪ فدراسیون بین‌المللی جنبش‌های کشاورزی زیستی:
کشورهای عضو فدراسیون بین‌المللی جنبش‌های کشاورزی زیستی عبارتند از: اتحادیه‌ی اروپا و کشورهای غیرعضو اتحادیه (آمریکای شمالی، آمریکای جنوبی، آفریقا، آسیا و استرالیا) که بر اساس قانون فدراسیون بین المللی جنبش‌های کشاورزی زیستی ۲۰۰۲«کشاورزی زیستی برپایه‌ی امنیت غذایی، تغذیه‌ی مناسب، رفاه حیوانات و عدالت اجتماعی پایه گذاری شده است» لازم به توضیح است که کشاورزی زیستی تنها مربوط به محصولات تولید شده دربخش زراعی وباغی نیست بلکه دام و آبزیان نیز در گستره‌ی این تعریف قرار می گیرند(Willler and yussefi,۲۰۰۴)
▪ قوانین و استانداردهای ملی
در سطح ملی نیز برخی قوانین و استانداردها برای محصولات زراعی و باغی زیستی وجود دارد که دقت در تدوین و تنظیم این قوانین در مراحل گرفتن گواهینامه، منجر به آن می‌شود که از این قوانین بتوان در سطح بین المللی نیز استفاده کرد.
▪ قوانین جامعه‌ی اقتصادی اروپا
در اروپا پس از عقد پیمان تشکیل «جامعه‌ی اقتصادی اروپا» و توجهاتی که دولت‌مردان به کشاورزی زیستی می‌کردند و با نظر به این‌که قیمت این‌گونه محصولات در بازار رو به فزونی بود، و به‌دلیل آن‌که در متن سیاست‌های عمومی کشاورزی، این نوع تولید متضمن حفظ تعادل بهتر میان نظام عرضه و تقاضای محصولات کشاورزی بوده و در عین حال به حفظ محیط زیست و حفاظت از عرصه‌های ملی کمک خواهد کرد، در صدد تصویب قوانین و استانداردهایی شدند تا به‌این شیوه علاوه بر حمایت از کشت محصولات زراعی و باغی زیستی، زمینه‌ی رقابت منصفانه را در میان تولیدکنندگان این محصولات فراهم کنند، از سوی دیگر بازارهای موردنظر را توسط ترویج و تشریح صادقانه‌ی تمام مراحل تولید و فرآوری مطمئن ساخته و اعتبار چنین محصولاتی را برای مصرف کنندگان افزایش دهند. از آن‌جاکه شیو ه‌های تولید زیستی دارای صورت‌های گوناگونی‌ست، بنابراین لازم است برروی برچسب استاندارد این محصولات به روش‌های تولید، به‌خصوص ترکیبات به‌کار رفته در آنها، اشاره شود که اجرای آن نیازمند تدابیر نظارتی خاص است.
توجه به این نکته الزامی است که، زمانی قوانین مربوط به تولیدات زراعی تکمیل خواهد شد که قوانین مربوط به تولیدات دامی مرتبط در تولید محصولات زراعی، باغی و زیستی نیز رعایت شود؛ برای نمونه تولید کود آلی مورد نیاز کشاورزی زیستی نیاز به فضولات دامی زیستی‌ست که خود این امر نیز مستلزم رعایت مجموعه‌ای از قوانین مربوط به تولیدات دامی است.
● محصولات در برگیرنده‌ی قوانین اتخاذ شده در جامعه‌ی اروپا:
جامعه‌ی اقتصادی اروپا برای پیشبرد اهداف خود آیین نامه‌ها، مواد و مفادی را وضع کرده‌است که در چارچوب آن، محصولات کشاورزی را می‌توان «زیستی» نامید؛ گفتنی‌ست محصولات زیر از دیدگاه کشورهای عضو اروپا شامل قوانین اتخاذ شده می‌باشند:
الف) محصولات کشاورزی فرآوری نشده، دام‌ها و محصولات عمل‌آوری نشده‌ی دامی.
ب) فرآورده‌های (عمل آوری شده) دامی و نباتی با مصرف انسانی که از یک یا چند ترکیب افزودنی با منشاء گیاهی یا حیوانی تهیه شده‌اند.
ج) خوراکی‌های دامی ساده و مرکب و هرگونه مواد علوفه‌ای؛ به‌منظور تامین نظر این مقررات، یک محصول باید دارای نشانه‌هایی بر اساس استفاده از روش‌های زیستی در تولید آن بوده و روی برچسب یا در متون تبلیغاتی یا اسناد تجاری آن، به محتویات ترکیبی یا موادغذایی زیستی اشاره شده باشد.
خریداران در کشورهای عضو باید مطمئن شوند که محصولات خریداری شده آنان و نیز ترکیبات یا موادغذایی موجود در آن، مطابق مقررات و آیین نامه‌های مشخص تولید شده‌اند.
● مراحل قوانین اتخاذ شده از سوی جامعه‌ی اقتصادی اروپا:
این قوانین بدون نفی سایر تمهیدات و شرایط «جامعه» یا آیین نامه‌های کشوری (ملی) و با هماهنگی قوانین جامعه در مورد محصولات مذکور اعمال می‌شود. این قوانین با شرایط حاکم بر تولید، آماده‌سازی، بازاریابی، برچسب زنی، بازرسی و نیز قانون گذاری در موادغذایی و خوراکی‌های دامی نیز وجود خواهد داشت.
قوانین اتخاذ شده شامل موارد زیر می‌باشد:
ـ قوانین تولید
ـ نظام بازرسی و کنترل
ـ نشانه‌هایی که از سوی دستگاه‌های بازرسی، تأیید و روی برچسب محصول ظاهر می شود
ـ اقدامات جزیی عمومی
ـ واردات از کشور سوم
ـ آزادی عمل در«جامعه»
ـ مقررات و شرایط اداری و اجرایی
ـ نصب برچسب.
● اصول تولید محصولات کشاورزی زیستی
برای تولید محصولات باغی، زراعی و زیستی نیاز به مجموعه‌ی قوانین داریم که عبارتند از:
ـ تعیین مدت زمان لازم جهت انتقال به روش تولید زیستی
ـ براساس قوانین جامعه‌ی اروپا برای انتقال تولید از روش مرسوم به روش زیستی لازم است مدت زمان خاصی، از مصرف هر نوع ماده‌ی شیمیایی در زمین کشاورزی اجتناب کرد که آن‌را دوره‌ی انتقال (گذار) می‌نامند. این مدت برای زمین‌هایی که برای تولید بذر و گیاهان دائمی(بجز گونه‌های مرتعی) به‌کار می‌روند سه سال است.
البته می‌توان در مناطق و محصولات خاص این مدت را کاهش داد که این موضوع نیازمند تأیید مقامات مسوول آن مناطق است.
● قوانین مربوط به دوره‌ی انتقال:
درهنگام کاهش دوره‌ی انتقال باید به نکات زیر توجه داشت
۱) محوطه و کالای مورد نظر، دوره‌ی انتقالی را به پایان رسانده و یا درحال تبدیل و انتقال به آن باشد.
۲) استهلاک و تجزیه‌ی موادمحافظ گیاهی نباید باقیمانده‌ی قابل توجهی در خاک و یا اندام‌های گیاهان به‌جای گذارند.
۳) کشورهای عضوی که قصد استفاده از مواد آفت‌کش یا داروهای شیمیایی را دارند باید تصمیم‌های خود را پیرامون اقدامات و نیز میزان کاهش «دوره‌ی انتقال» را به اطلاع سایر کشورهای عضو برسانند.
۴) محصولات تولیدی در دوره‌ی انتقال را نباید همراه با نشانه‌ها و برچسب‌های مربوط به تولید زیستی در بازار عرضه کرد.
● قوانین مربوط به حاصل‌خیزی و فعالیت‌های بیولوژیکی خاک:
حاصل‌خیزی و فعالیت‌های بیولوژیکی خاک را می‌توان در صورت لزوم به صورت زیر افزایش داد
۱) کشت حبوبات، کودهای سبز، گیاهان با ریشه‌ی عمیق‌تر و برنامه‌ی آیش چند ساله
۲) افزودن موادآلی به ترکیبات خاک شامل کمپوست‌ها و غیره که در واحدهای تولیدی و براساس مجموعه‌ی مقررات محصولات فرآوری شده باشند.
با انتخاب قوانین فنی مشترک پیرامون محصولات دامی زیستی، محصولات دامی هم‌چون کودهای حیوانی را می‌توان از واحدهای رعایت کننده مقررات شناخته شده ملی یا بین‌المللی مورداستفاده قرارداد البته برای فعال ساختن فرآورده‌های کمپوستی، استفاده از ریز موجودات یا ترکیبات با منشاء نباتی یا به اصطلاح ترکیبات «بیو دینامیک» حاصل از صنایع فرآوری، کودهای حیوانی یا نباتی نیز توصیه می شود.
● راه‌های از بین بردن آفات، بیماری‌ها و علف‌ها:
راه‌های ازبین بردن آفات، بیماری‌ها و علف‌ها را می توان با تلفیقی از روش‌های زیر در کشاورزی زیستی نام برد.
۱) انتخاب گونه‌ها و ارقام مناسب
۲) اعمال شیوه‌های مناسب در آیش
۳) اعمال مراحل و شیوه‌های مکانیکی در کشت
۴) حفاظت از دشمنان طبیعی آفات از طریق تامین شرایط مطلوب برای آنها.
لازم به توضیح است، در صورت بروز تهدیدات اضطراری علیه محصولات زراعی، از برخی مواد ترکیبی استفاده می شود.
● استاندارد پارلمان کشاورزی ایالات متحده
یکی از معتبرترین استانداردهای محصولات زیستی، پارلمان کشاورزی ایالات متحده است.
برای دریافت این استاندارد لازم است موارد زیر رعایت شود:
الف) مدت سه سال پیش از دریافت برچسب زیستی، باید از کاربرد مواد ممنوعه شامل کودهای شیمیایی و حشره‌کش‌ها در تولید محصول خودداری کرد.
ب) در زمان دریافت برچسب نیز از مواد ممنوعه و هم‌چنین پرتودهی استفاده نشده و هیچ‌گونه تغییر ژنتیکی در محصول اعمال نشده باشد.
ج) در مورد محصولات دامی از هورمون‌ها و آنتی بیوتیک‌ها در تغذیه‌ی آنها استفاده نشده و تغذیه‌ی دام با مواد ۱۰۰ درصد زیستی باشد.
د) مدیریت زیستی در مورد محصولات کشاورزی در تمام مراحل کاشت، داشت، برداشت، انبارداری و فرآوری و در مورد دام‌ها از زمان تولید یا خروج از تخم اعمال شده باشد.
ه) محصولات زراعی و باغی زیستی در اثر اختلال با محصولات دیگر دچار ناخالصی نشده باشند.

منبع : خبرگزاری ایسنا