گردشگری

● مقدمه:
گردشگری مقوله ای است که بیش از هر چیز در تمام نمایه های بیرونی و ظاهری خود متوجه فرهنگ است و در این راستا اهدافی را به دنبال دارد.هر چند گردشگری در صورت فقدان دستاوردهای اقتصادی به شکست خواهد انجامید، اما جنبه های فرهنگی و توجه کافی به امور فرهنگی تقدم منطقی بر همه اهداف اقتصادی کار است.
شاید هزینه های مورد نیاز برای تامین اهداف فرهنگی در امر گردشگری ظاهراٌ گزاف باشد و در کوتاه مدت بازدهی مستقیم نداشته باشد.لیکن بازدهی اقتصادی آن در بدو امر غیر آشکار بوده و در متنوع ترین اشکال خود به صورت منافع اقتصادی که پایه معبر اصلی اقتصاد گردشگری هستند آشکار خواهد شد(فلاح پسند:۵).
توریسم نه تنها صنعت پیشینه داری محسوب می شود ،بلکه به علت ویژگی های منحصر به فردی که دارد، مفهوم صنعت را توسعه داده ، تکنولوژی خاص خود را نیز مطرح کرده است. به بیان ساده تر ، صنعت توریسم ، به مثابه یک مجموعه صنعت ، نیروی محرکه ای فراهم می سازد که با تکیه بر آن ، چرخهای صنایع حیاتی با شتاب بیش تری حرکت کنند و راه توسعه ی محلی و ملی هموار شود. تکنولوژی خاص مورد اشاره در این صنعت، متشکل از چهار عنصر حیاتی به هم پیوسته ای است که ما از آنها به عنوان "ابزار و تجهیزات"،"نیروی انسانی"،"اطلاعات و ارتباطات" و "سازمان و مدیریت" یاد می کنیم(کهن:۸۰).
● تعریف گردشگری:
براساس تعریف سازمان جهانی جهانگردی ، گردشگر کسی است که به سرزمین یا کشوری غیر از محل اقامت دائمی خود مسافرت می کند و دست کم یک شب و حداکثر یک سال در آنجا می ماند و دلیل عمده ی مسافرت او تفریح، استراحت، دیدار بستگان، درمان، زیارت اماکن مقدس، بازدید از آثار تاریخی و مراکز فرهنگی وهنری، شرکت در مسابقات ورزشی یا تماشای آن، دیدن نمایشگاههای بازرگانی یا مراکز فعالیتهای اقتصادی و شرکت در همایش ها و نشست هاست.
● انواع گردشگری:
۱)همایشها
۲)اقتصادی و بازرگانی
۳)ورزشی
۴)تاریخی و هنری و فرهنگی
۵)مذهبی
۶)درمانی و بهداشتی
۷)تفریح، استراحت و دیدار بستگان
ازچه رو تاکید ما بر جنبه اقتصادی کار است؟
از این رو که گردشگری تنها زمانی می تواند از رونق و شکوفایی برخوردار شده و به هدف دور و نزدیک خود دست یابد که کلیه جوانب فرهنگی و اجتماعی آن بر زمینه اقتصاد گردشگری ارزیابی شوند.گردشگری نه تنها خود به عنوان یک قطب اقتصادی فعال می تواند نقش بسزایی را در اقتصاد ملی ایفا کند بلکه از جوانب دیگر نیز می تواند بر دیگر بخش های اقتصاد تولیدی، تجاری و خدماتی و حتی امور سیاسی اثرات مطلوبی بر جای بگذارد.
● چه کسانی از گردشگری بهره مند می شوند؟
۱) گردشگران
۲) ارائه کنندگان خدمات گردشگری
۳) دولت
۴) کل بدنه اقتصادی کشور
گردشگران، اصلی ترین و تنها منبع درامد در اقتصاد گردشگری هستند و توجه به آنها رکن اصلی در دستیابی به یک اقتصاد گردشگری پررونق است، گردشگران متقاضیان خدمات گردشگری هستند ارائه کنندگان خدمات برای بدست آوردن هزینه های گردشگری به عنوان درامد، سرمایه گذاری می کنند .رکن سوم، یعنی دولت از محل اخذ مالیات و شهرداریها از محل اخذ عوارض از این بخش اقتصادی بهره مند می شوند(فلاح پسند:۷). اهمیت صنعت توریسم به طور خلاصه ناشی از موارد زیر است:
۱)مولد شغل است :بیش از ۱۰۰میلیون شغل یعنی در حدود ۶ درصد جمعیت فعال جهان را در بر می گیرد.
۲)موجب ورود ارز خارجی به کشور می شود(درامد ارزی افزایش می یابد).
۳)باعث بالا رفتن درامدهای مالیاتی در کشور می شود.
۴)توزیع مجدد ثروت را سهولت می بخشد(کهن:۸۱).
● گردشگری ایران
وجود شهرهای مقدس قم و مشهد با میلیونها مسلمان در همسایگی ایران می تواند هر ساله پذیرای خیل عظیمی از مسلمانان مشتاق زیارت باشد.سرزمین ما به لحاظ برخورداری از ۴۰ درجه اختلاف دما در هر روز از سال به سرزمین چهار فصل معروف شده و طبیعت متنوع،کوه های سر به فلک کشیده ی البرز و زاگرس همه گونه مناظر دیدنی را یک جا فراهم می آورد.
وجود بیش از ۴۰ چشمه آب معدنی که معروفترین آنها سرعین، دماوند ،محلات و لاریجان هستند قادر است پذیرای گردشگرانی که فقط به منظور آب درمانی و بهره وری از خواص بیولوژیکی و شیمیایی این آبها دست به سفر می زنند باشد.
پیست های اسکی شمشک و دیزین دو گونه متفاوت در دنیا هستند که به عقیده کارشناسان ،قابلیت رقابت با پیست های سوئیس و اتریش را دارند.پیست های فوق تنها به دلیل ناکافی بودن تسهیلات و تجهیزات جانبی از دید اسکی بازان دنیا دور مانده است.مقبره های عرفا و شعرای صاحب نام جهانی،غارهای بی نظیر مانند علی صدر، بناهای باقی مانده از تمدنهای کهن در گوشه و کنار ایران و تخت جمشید و اصفهان با آن همه شاهکارهای دیدنیشان می توانند عامل جذب تعداد بسیار زیادی گردشگر خارجی و داخلی باشند.
کشور ما ایران یکی از غنی ترین کشورهای جهان از حیث آثار باستانی در بیش ترین دوره های تاریخی تمدن بشر و حتی ما قبل تاریخ است.بسیار بدیهی است که حفظ این مقدار آثار باستانی و نگهداری بهینه آنها نیاز به بودجه هنگفتی دارد که نمی تواند با اتکا بر درامدهای عمومی دولت ، جامه تحقق پذیرد. گردشگری یکی از عمده ترین منابع قابل استفاده در حفظ و نگهداری آثار تاریخی است ، چنین منبعی نه تنها سازمانهای زیربط مانند سازمان میراث فرهنگی را در حفظ این آثار ارزنده که نمایاننده شکوه و عظمت تاریخ کشورمان است یاری می رساند بلکه خود می تواند زمینه های توجه بلیغ به این عرصه از فعالیت فرهنگی را فراهم نموده و امکان توسعه تحقیقات و کشف آثار باستانی دیگر را که تاکنون دور از دسترس و یا مدفون بوده اند میسر سازد. بدون تردید توسعه کشف آثار باستانی و گسترش تحقیقات در این زمینه نیز اثرات مضاعفی بر توسعه صنعت گردشگری خواهد گذاشت(فلاح پسند:۲۲).
امکانات بالقوه کشور ما در ایجاد یک قطب گردشگری از هر نظر قابل اتکاست.اکنون این سئوال مطرح می شود که چرا با وجود چنین امکانات بالقوه وسیعی ،اقتصاد گردشگری ایران در مقایسه با کشورهایی چون ترکیه و مصر از چنین سطح نازلی برخوردار بوده است؟
به دلیل روحیه مهمان پذیری ایرانیان در اقصی نقاط کشور و هم چنین به دلیل فرهنگ سنتی مردم در تامین امنیت اجتماعی برای خارجیان هیچ گونه تهدیدی وجود ندارد. اگر فقدان توجه را به نبود فرهنگ گردشگری در ایران بدانیم این امر باید در مورد کشورهایی چون مصر و ترکیه نیز صادق باشد، در حالی که این دو کشور یکی از عمده ترین منابع درامدهای ارزی خود را ازمحل گردشگری بین المللی استحصال می کنند.
گاهی این پاسخ به ذهن متبادر می شود که آیا علت اصلی، نیازمند نبودن کشور به محل درامدهای ارزی حاصل از اقتصاد گردشگری نبوده است؟ آیا وابستگی اقتصادی کشور به درامدهای سرشار ارزی حاصل از فروش نفت دلیل اصلی ضعف در اقتصاد گردشگری نبوده است؟بدون تردید این عامل می تواند به عنوان یک عامل ریشه ای عمل کرده باشد زیرا همین علت ،عامل اصلی در ضعف عمومی دیگر قطب های اقتصادی کشور در دو بخش کشاورزی و صنعت نیز بوده است. زیرا اقتصاد تک محصولی تبعات بسیار پیچیده ای را باعث شده و مشکلات ساختاری گسترده ای در ساختار یک کشور ایجاد می کند که زدودن آن نیز نیاز به برنامه ریزی های بسیار وسیع و طولانی مدتی دارد.
همین اقتصاد تک محصولی وابسته به صادرات نفت ،رونق اقتصادی زائدی را نیز در کل پیکره اقتصادی کشور ایجاد کرده بود که باعث سفرهای پیاپی قشر معینی از افراد جامعه به طور مکرر به خارج از کشور بود.
هر چند که ممکن است فقدان زیر ساخت های مناسب توسعه اقتصاد گردشگری را بسیاری از کارشناسان اقتصادی زمینه های عمده ضعف در این بخش از اقتصاد بدانند، لیکن این امر خود به عنوان یک امر تبعی مطرح است یعنی همان عامل اقتصاد تک محصولی وابسته و رونق اقتصادی کاذب و علاقه مند به سفرهای خارجی به عنوان عامل اصلی در عدم پیشرفت گردشگری در ایران عمل می کرده است و بقیه عوامل و علل را می توان تابعی از این دلائل قرار داد .
متاسفانه خانه های فرهنگ ایران در خارج از کشور بدلیل دیدگاه یک سویه ی گردانندگان آن در بیش ترین کشورهای جهان فاقد اثر بخشی لازم در عرصه تبادلات فرهنگی و گسترش فرهنگ آمد و شد به کشور ایران بوده اند. سمت و سوی خانه های فرهنگ ایران بدلیل توجه بیش از حد به امور سیاسی تنها مورد توجه آن دسته خارجیانی بوده که از دیدگاه صرفاٌ سیاسی به امور ایران توجه داشته اند.علاوه بر این مورد عرصه دیگر فعالیت خانه های فرهنگ ایران، اجرای پاره ای از برنامه های فرهنگی و هنری و یا احیاناٌ معرفی صنایع دستی و نهایتاٌ فرش بوده است.
مشکل دیگر گردشگری ، تعدد عوامل تاثیر گذار بر این صنعت است که در راس آن مسائل سیاسی قرار دارد. نادیده گرفتن هر کدام از این عوامل موثر به دلیل نقش کیفی هر کدام از آنها می تواند معضلات پاره ای را در این عرصه باعث شود.
صنعت گردشگری نیازمند کادرهایی است که برای این عرصه از فعالیت اقتصادی و فرهنگی ،آموزش های فنی و علمی لازم را دیده باشند و توانایی های لازم را در ایجاد و گسترش ارتباط های فرهنگی به ویژه در خانه های ایران در خارج از کشور کسب کرده باشند(فلاح پسند:۲۳-۲۹).
جاذبه های گردشگری یک مقصد تنها به ویژگی های محیط طبیعی و یا ابنیه ،صنایع دستی و نظایر آن خلاصه نمی شود. در واقع رویدادهایی که در یک مقصد رخ می دهند خود می توانند به عنوان منبعی مهم برای جذب گردشگران به حساب آیند. این موضوع تا آن حد اهمیت می یابد که ممکن است یک مکان از جاذبه های شناخته شده و مطرح دیگر کم بهره باشد ، لیکن تدارک و برگزاری یک رویداد واجد اهمیت به جذب طیف وسیعی از گردشگران به آن محل بیانجامد(رنجبریان:۲۷).
رویداد گردشگری را می توان واقعه ای دانست که به طور معمول برخلاف زندگی متعارف و جاری جامعه میزبان شکل می گیرد . آغاز و پایانی برای آن متصوریم و هدف از آن تامین یک نیاز(برگزاری مراسم معنوی حج)، فعالیت های اجتماعی خیریه(گلریزان)،گذران اوقات فراغت برای مردم محلی(مسابقه ای ورزشی) یا جلب گردشگران به یک مقصد گردشگری (تلاش برای میزبانی مسابقات جام جهانی فوتبال) می باشد(رنجبریان:۲۸).
● گردشگری و اقتصاد جهانی
یکی از موثرترین عوامل در توسعه صادرات یک کشور، مساله گردشگران خارجی است. گردشگری، زمینه اصلی آشنایی خارجیان با عرصه های گوناگون فعالیت اقتصادی در یک کشور است. گردشگرانی که از کشورهای خارجی به داخل کشور می آیند به طور طبیعی در یکی از زمینه های اقتصادی، علمی، فنی و فرهنگی در کشور خود فعالیت دارند و چه بسا که تعدادی از آنها دست اندر کاران اصلی فعالیت های اقتصادی در کشورهای خودشان هستند(فلاح پسند:۲۰).
این جنبه از گردشگری می تواند اثربخشی بسیاری در عرصه فعالیتهای اقتصادی کشورمان داشته باشد نه تنها از جنبه توسعه صادرات بلکه هم چنین از جنبه جلب سرمایه های خارجی در آن عرصه هایی از فعالیت اقتصادی و صنعتی که ممکن است خارجیان بسیار جذاب باشد.
علاوه بر آن که رشد و توسعه ی صنعت گردشگری می تواند به خودی خود یکی از اصلی ترین عرصه های جذاب سرمایه ی خارجی باشد.توجه خارجیان به کالاهای ساخت داخل اعم از صنایع دستس و دیگر صنایع نیز می تواند زمینه ی بسیار مساعدی برای توسعه صادرات بوده و چه بسا که اقتصادی بودن تولید پاره ای از فراورده های صنعتی به دلیل وجود منافع ،مواد اولیه و یا نیروی کار ارزان بتواند توجه سرمایه گذاران خارجی را نیز به خود جلب کند.
منافع اقتصادی حاصل از سرمایه گذاری کالا در عرصه صنعت گردشگری در صورت اتخاذ خط مشی های واقع بینانه و با دید دور در فاصله زمانی نسبتاٌ میانه ای می تواند اثرات مثبت خود را به بار آورد.صنعت گردشگری با توجه به موارد یاد شده یکی از کلان ترین عرصه های فعالیت اقتصادی است که نه تنها در کشورهای پر گردشگر اروپا مانند فرانسه، اتریش،ایتالیا و اسپانیا بلکه بعضی کشورهای در حال توسعه مانند مصر و ترکیه یکی از اصلی ترین منابع درامد این کشورها را شامل می شود.
رشد و توسعه صنعت گردشگری ضمن اینکه از یک سو به دلیل ایجاد درامد و اشتغال زایی ، منبع افزایش درامد و رونق برای بیش ترین عرصه های فعالیت اقتصادی در یک کشور است، بلکه از دیگر سو به دلیل افزایش درامد در بخش خدمات به افزایش درامدهای مالیاتی و عوارض شهرداریها اثرات بسیار وسیعی خواهد گذاشت(فلاح پسند:۲۱).
پیشرفت وسائل حمل و نقل و افزایش سرعت، ارزانی و آسایش نسبی مسافرت را در پی داشت و در نتیجه انقلاب بزرگی در گردشگری به وجود آمد و به دنبال آن ایجاد تاسیسات و خدمات گردشگری و تفکر بهره وری از این فعالیت توسعه یافت تا جایی که گردشگری به عنوان فعالیتی سود آور و اشتغال زا در اقتصاد کشورها کاملاٌ جا گرفته است و برنامه ریزان اقتصادی در طراحی ها و برنامه ریزی های کلان اقتصادی جایگاه ویژه ای برای این واقعیت اجتماعی قائل می شوند و از آن به عنوان صادرات نامریی محصولات و خدمات یاد می کنند.
در کشورهایی که جاذبه های گردشگری،مراکز تفریحی مناسب، صنایع دستی و کالاهای کوچک به یاد ماندنی ، اثر مذهبی و خدمات کامل و پذیرایی وجود داشته باشد یک گردشگر به طور متوسط ممکن است بین ۲۰۰ تا ۵۰۰ دلار خرج کند. در کشورهایی که فاقد این تسهیلات باشند نه تنها از گردشگران کاسته می شود بلکه گردشگران رغبت خرج کردن ۳۰ تا ۵۰ دلار در روز را هم نخواهند داشت(فلاح پسند:۳۰).
بررسی های صورت گرفته در زمینه ی درامدهای گردشگری و سهم خدمات گردشگری در کل مبادلات تجاری جهان نشان می دهد که این سهم در دهه های اخیر افزایش متوسطی داشته است و اگر در آغاز دهه ی ۱۹۵۰ سهم خدمات گردشگری در کل صادرات جهانی ۳.۴ درصد بود.اقتصاد جهان در سال پایانی دهه ۱۹۸۰ شاهد سهمی بیش از ۸ درصد برای خدمات گردشگری در کل صادرات بود.در سال ۱۹۹۰ میلادی جمعاٌ ۲۳۰ میلیارد دلار در کشورهای مختلف جهان خرج کرده اند و ۴۲۵ میلیون گردشگر در کشورهای دنیا به ثبت رسیده است . در سال ۲۰۰۰ تعداد گردشگران جهان به حدود ۶۶۱ میلیون نفر رسید و در سال ۲۰۰۷ به حدود ۹۰۰ میلیون رسیده است.
کشورهای فرانسه،آمریکا، اسپانیا ،ایتالیا و اتریش بیش ترین تعداد گردشگران را به خود جلب کرده اند و کشورهای اسپانیا ،فرانسه و آمریکا بیش ترین درامد را از گردشگران داشته اند.آمار نشان می دهد که اتباع آمریکا،آلمان، انگلیس،فرانسه و ژاپن بیش از سایر مردم جهان در مسافرت های گردشگری پول خرج کرده اند.در این میان جمهوری اسلامی ایران مقامی نزدیک به صدمین کشور را داشته است و فقط یک هزارم از تعداد گردشگران را به خود جذب کرده است .
کارشناسان معتقدند در صورتی که ایران قادر باشد فقط سالانه ۱۲ میلیون گردشگر را به کشور خود جذب کند درامد ارزی حاصل از هر گردشگر برابر ارزش ده ها بشکه نفت خواهد بود و درامد بخش گردشگری جانشین درامد نفت خواهد شد(فلاح پسند:۳۱-۳۲).
جهانگردی از جمله صنایع خدماتی است که در سالهای اخیر با سرعت زیادی روند توسعه را در پیش گرفته است ،انسان محور بودن این صنعت موجب شده تا نقش عوامل انسانی را در توسعه آن بسیار چشم گیر و نمایان شود، به طوری که امروزه صاحب نظران معتقدند حمایت ساکنین محلی در توسعه جهانگردی ،موفقیت عملیات و پایداری آن الزامی است.
هنگامی که یک جامعه تبدیل به مقصد جهانگردی می شود، کیفیت زندگی ،سیستم های ارزشی ،روابط خانوادگی،نگرش ها،آداب، سنن ،الگوهای رفتاری و بسیاری از مولفه های دیگر اقتصادی ،اجتماعی و فرهنگی آن تحت تاثیر قرار می گیرد.
ازجمله این تاثیرات می توان به افزایش جمعیت ،شلوغی،استفاده بیش تر از زیر بناهای اقتصادی ،بهبود وضعیت اشتغال، تاثیر بر میزان درامدها و یا فقر در جامعه اشاره کرد.
موفقیت این صنعت اگر به جذابیتها و کیفیت خدمات ارائه شده به جهانگردان بستگی دارد.هم چنین نیازمند مهمان نوازی ساکنین محل نیز می باشد .مشاهده میزبان خشمگین ،به علاقه یا بی اعتمادی،نهایتاٌ منجر به این خواهد شد که گردشگران چنین احساس نا مطلوبی داشته باشند حتی در بهترین شرایط از نظر فیزیکی ،همه ی تلاش ها بی اثر می ماند(کاظمی:۲).
● اثرات اقتصادی توسعه گردشگری از دیدگاه ساکنین :
جذابیت پیامد های اقتصادی توسعه جهانگردی به گونه ای است که قبل از هر چیز جلوگیری از جلب نظر می کند به همین دلیل مطالعات اولیه در مورد تاثیرات جهانگردی طی دهه ۱۹۶۰ ،بیش تر بر آثار مثبت اقتصادی آن متمرکز بوده اند. اما در دهه ۱۹۷۰ ، پیامدهای جهانگردی با دید اقتصادی تری توسط پژوهش گران مد نظر قرار گرفت. در این دوره بیش تر رویکرد منفی نسبت به توسعه جهانگردی حاکم گردید ، به طوری که پژوهش گران برآثار منفی توسعه گردشگری تاکید می ورزیدند. در دهه های ۱۹۸۰ و ۱۹۹۰ براساس صاحب نظرانی چون چین، تاثیرات مثبت و منفی به طور متوازن مورد توجه قرار گرفت .اشتغال زایی ،ایجاد درامد برای ساکنین محلی ،کاهش فقر، افزایش سرمایه گذاری و توسعه زیر بنایی های اقتصادی از جمله مهم ترین اثرات اقتصادی توسعه جهانگردی به شمار می رود که در بسیاری نوشته ها از آن یاد شده است.اما نتایج برخی مطالعات راجع به نگرش ساکنین محلی، حاکی از وجود پاره ای ادراکات منفی در مورد آثار اقتصادی توسعه گردشگری است. برای مثال بررسی دیدگاه ساکنین یک مقصد گردشگری در ترکیه نشان دهنده نگرانی و اعتراض آنها نسبت به اثر اشتغال زایی و درامد زایی این صنعت برای مردم محلی است ،زیرا به نظر ساکنین نیروی کار مورد نیاز فعالیت های گردشگری از مناطق دیگر تامین شده است و درامدهای تولید شده از منطقه خارج ، و در جای دیگر مصرف می گردد.
فصلی بودن اغلب مشاغل صنعت گردشگری یکی دیگر از معایب آن از دیدگاه ساکنین محسوب می شود . زیرا بسیاری از جاذبه های گردشگری به گونه ای هستند که در فصول و ایامی خاص سال امکان بازدید یا استفاده از آنها وجود دارد. نتایج مطالعات دیگری بیانگر این واقعیت است که به دلیل ضعف بنیه ی مالی ساکنین محلی برای سرمایه گذاری در ساخت هتل ها،فروشگاههای بزرگ و سایر زیر بناهای مورد نیاز گردشگری، ساکنین غیر بومی یا خارجی وارد صحنه شده و اقدام به سرمایه گذاری می کنند و حتی اجناس مورد نیاز گردشگران را از سایر مناطق به آنجا وارد می کنند(کاظمی:۶).
بنابراین علی رغم مزایای فراوان اقتصادی توسعه جهانگردی، فصلی بودن ، غیر تخصصی بودن و دشواری مشاغلی که به ساکنین محول می شود، عدم توانایی ساکنین در سرمایه گذاری برای توسعه امکانات زیربنایی و رو بنایی این صنعت در منطقه و هم چنین عدم مشارکت آنها در سیاست گذاری و تصمیم گیری ها در این زمینه ، از عواملی هستند که اثرات مثبت اقتصادی توسعه گردشگری را برای ساکنین کم رنگ کرده و آنان را بدبین می کند. کینگ و همکارانش از بعد دیگری به بررسی دیدگاه ساکنین پرداختند.آنان معتقدند ،کسانی که از فعالیت های گردشگری منافع شخصی کسب می کنند آنرا خیلی مثبت ارزیابی می کنند، اما کسانی که منافع شخصی عایدشان نمی شود نگرشی منفی دارند(کاظمی:۷).

امید وکیلی
منابع:
*رنجبریان،بهرام و محمد زاهدی، رویدادهای گردشگری، فصلنامه مطالعات جهانگردی شماره ۵
فلاح پسند، علی و دیگران،۱۳۷۶ ،اقتصاد گردشگری،چاپ شهر *
*کاظمی، مهدی، بررسی آثار اقتصادی و فرهنگی توسعه جهانگردی از دیدگاه ساکنین، فصلنامه مطالعات جهانگردی شماره۳
*کهن ،گوئل، صنعت توریسم و توسعه پایدار نمادی از مدیریت پویا،مجله محیط شناسی شهری شماره ۲۱ و ۲۲