بنویسید کوچه و خیابان /بخوانید پارکینگ

احتمالاً شما هم آن آگهی تبلیغاتی را دیده اید که «اگه.‎/‎/ بخری ممکنه یه پارکینگ هم لازمت بشه» اما واقعیت این است که در تهران هیچ تناسبی بین پارکینگ و خودرو وجود ندارد. بسیاری از شهروندان تهرانی با این که واحد مسکونی شان پارکینگ ندارد، با خیال راحت به یک واحد لیزینگ مراجعه می کنند و خودرو تحویل می گیرند چون می دانند کوچه ها و خیابان ها این وظیفه را به دوش خواهند کشید، اما تا کی گفته می شود شهرداری تهران بین سال های ۷۷-۷۲ بیش از ۱۲۰ کیلومتر (یک پنجم سطح سواره رو شهر) را از طریق حذف پارکینگ در ساخت وسازها به مکانی برای تردد و توقف خودروها تبدیل کرده و به ترافیک شهری تهران دامن زده است.
امروزه در تهران با بسیاری از واحدهای مسکونی روبه رو هستیم که در خوشبینانه ترین حالت فقط برای یک سوم یا یک چهارم واحدها پارکینگ دارند. واحدهای بعدی هم باید از کوچه ها و خیابان ها که شریان ها و معابر شهر هستند، به عنوان پارکینگ برای خودروهایشان استفاده کنند.
ضعف قوانین و اجرای مفاد آن در ساخت و سازهای شهری از یک سو و نبود تمهیداتی برای ساخت پارکینگ های محلی موجب شده است خیابان ها و کوچه های شهر تهران وظیفه اصلی خود را کنار بگذارند و ناخواسته به نقش نانوشته پارکینگی تن بدهند.
براساس آمار ارائه شده از سوی شرکت مطالعات جامع حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران، کوچه ها در مناطق ،۱ ،۲ ،۳ ،۵ ،۱۵ ۲۰ و ۲۱ بیش از سایر مناطق تهران نقش پارکینگ خودروها را بازی می کنند. کل فضای پارک در منطقه ،۲ ۸۶ هزار و ۶۷ خودرو است که ۶۷ هزار و ۶۱۵ نقطه آن در کوچه ها قرار دارد. از ۷۶ هزار و ۸۳۲ نقطه پارک منطقه ،۵ ۶۲ هزار و ۲۴۴ نقطه در کوچه های شهر واقع است. در منطقه یک این نسبت ۶۴ هزار و ۷۳۰ خودرو به ۴۶ هزار و ۷۲۲ نقطه پارک در کوچه ها است، در مناطق دیگر تهران نیز این نسبت ها کمابیش حاکم است.
براساس این گزارش، بعد از کوچه ها، حاشیه معابر اصلی شهر بیشترین محل پارک خودروها هستند. از این حیث در میان مناطق ۲۲گانه، منطقه ۴ رکورددار است. از طرفی مناطق ۲۱ و ۲۲ در قیاس با سایر مناطق با کمترین پارک خودرو در حاشیه معابر اصلی مواجه اند. کارشناسان شهری و مسئولان معتقدند نه تنها هیچ تناسبی بین ظرفیت معابر شهری تهران و تعداد خودروها وجود ندارد، بلکه آمارهای ارائه شده با همه تنوعی که دارد، نشان می دهد تعداد خودروهای شهر تهران۳ تا ۵ برابر ظرفیت معابر و شریان های شهر هستند. این در حالی است که به دلیل کمبود پارکینگ های واحدهای مسکونی، فقدان پارکینگ های محلی، کمبود پارکینگ های همسطح، طبقاتی و مکانیزه، ظرفیت معابر شهری روز به روز محدود و محدودتر می شود.
به گفته معاون حمل و نقل ترافیک شهرداری تهران، روزانه بیش از ۶۵۰ هزار توقف خودرو در حاشیه معابر شهر تهران صورت می گیرد که با توجه به پارکینگ های حاشیه ای متعارف در کلانشهرهای دنیا، رقم بسیار زیادی است.
جعفر تشکری هاشمی با اشاره به کمبودهای پارکینگ در تهران می گوید: امروز ۳۰ هزار واحد پارکینگ متعلق به شهرداری تهران است، در صورتی که این رقم تا سال ۱۴۰۴ باید به ۴۵۰ هزار واحد پارکینگ عمومی برسد.
● تهران مشکلات ملی را به دوش می کشد
اما ساخت پارکینگ در تهران با هر عنوانی که صورت بگیرد، حتی به نام «جهاد پارکینگ سازی» که از سوی مسئولان معاونت حمل و نقل ترافیک شهرداری تهران اعلام می شود، باز نمی توان منکر محدودیت های اعتباری، تملک زمین و توان پیمانکاران شد.
فراموش نکنیم تهران، کلانشهری با اشکال متعددی از معضلات است. شاید بد نباشد تهران را به بیماری تشبیه کنیم که از کلکسیونی از بیماری ها رنج می برد و هنوز از یک اتاق عمل بیرون نیامده و به هوش نیامده، باید به اتاق دیگری برای جراحی دیگری برده شود. آیا بیمار می تواند به این همه جراحی در یک زمان کوتاه تن بدهد و جان سالم به در برد
امروز تهران از آلودگی هوا، واحدهای مسکونی فرسوده، ترافیک اعصاب خردکن، کمبود پارکینگ، نبود شبکه فاضلاب شهری، ضعف سیستم حمل و نقل عمومی و صدها مشکل ریز و درشت دیگر رنج می برد. در چنین وضعیتی آیا می توان امیدوار بود شهر در یک بازه زمانی کوتاه به سلامت از اتاق های متعدد جراحی عبور کند
پاسخ به این سؤال منفی است اما ریشه های آن را در یک عبارت کوتاه می توان این گونه بیان کرد: «تهران معضلات متعدد ملی را به دوش می کشد اما در برنامه ریزی ها و تخصیص اعتبارات با آن مثل یک شهر کوچک رفتار می شود.»
بنا به گفته مسئولان، برای ساخت هر واحد پارکینگ به اعتباری معادل ۲۰ میلیون تومان نیاز است، از سویی طبق برنامه ریزی های شهری باید در سال ۳۰ هزار واحد پارکینگ در تهران ساخته شود. طبیعی است برای ساخت این پارکینگ ها، سالانه به ۶۰۰ میلیارد تومان اعتبار نیاز است.
همچنان که شهردار تهران نیز پیش تر در گفت وگویی با اشاره به کمبود یک میلیون و ۴۰۰ هزار واحد پارکینگ در تهران، گفت: حتی اگر تمام کارهای شهرداری را تعطیل کنیم و سالانه فقط پارکینگ بسازیم، این کار چند سال طول خواهد کشید.
البته وضعیت فعلی را نمی توان تنها در کمبود اعتبارات خلاصه کرد. اعضای شورای شهر تهران در نشست های خود بارها با ابراز نگرانی از وضعیت پارکینگ ها در تهران، اقدامات شهرداری در این باره را چندان قابل دفاع ندانسته اند. همچنان که سخنگوی شورای شهر تهران در نشست علنی دو هفته پیش این شورا که با حضور معاون حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران برگزار شد، با اشاره به محدودیت منابع مالی شهرداری و استقبال نکردن سرمایه گذاران بخش خصوصی از ساخت پارکینگ ها، گفت: مدلی که شهرداری تاکنون برای توسعه پارکینگ ها داشته، در عمل به جواب نرسیده است؛ از سویی متاسفانه بیشتر شاهد ظهور و توسعه مراکز تجاری و اداری جدید به جای ساخت پارکینگ ها هستیم.
● نتایج یک نظرسنجی
گروه نظرسنجی مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه ای یک روزنامه صبح در نظرسنجی از هزار و ۱۷۷ نفر از مردم تهران، از آنها خواسته است به این سؤالات پاسخ دهند: «چقدر با پارک خودرو در تهران مشکل دارند ، دلایل کمبود فضای پارکینگ در شهر تهران چیست ، پیشنهاد شما برای رفع مشکل پارکینگ در شهر چیست ، چند درصد از مشکلات ترافیکی تهران به خاطر کمبود پارکینگ است »
اما نتایج نظرسنجی جالب توجه است: ۶۹ درصد از پاسخگویان برای پارک خودروهایشان در خیابان های شهر تهران با مشکل مواجه اند، ۸۴ درصد معتقدند جای پارک در تهران به اندازه تعداد خودروها نیست، ۴۴ درصد شهروندان تهران افزایش بی رویه خودرو در تهران را مهم ترین دلیل کمبود پارکینگ می دانند، به نظر ۵۰ درصد از پاسخگویان استفاده از وسایل نقلیه عمومی قدمی است که مردم می توانند برای حل مشکل پارکینگ بردارند. ۵۹ درصد احداث پارکینگ های طبقاتی و عمومی را در رفع مشکل پارکینگ شهر تهران مؤثر می دانند و سرانجام این که ۳۹ درصد پاسخگویان کمبود پارکینگ در تهران را بین ۵۱ تا ۷۵ درصد در مشکلات ترافیکی شهر مؤثر می دانند.
● مطلوبیت به جای محدودیت
اما اگر چه در نظرسنجی بالاشهروندان تهرانی یکی از دلایل مهم به وجود آمدن وضعیت آشفته پارک در تهران را ورود بی رویه خودرو به شهر می دانند، اما واقعیت این است که این مسئله در بسیاری از کلانشهرهای دنیا مدیریت شده است. مراد من البته دفاع از ورود روزانه ۱۵۰۰-۱۲۰۰ دستگاه خودرو به معابر تهران بدون زیرسازی های ترافیکی و بسترسازی های حمل و نقلی نیست، منظورم این است که صرف بسنده کردن به این عامل نمی تواند گره گشا باشد چرا که در کشورهای دیگر دنیا با وجود تیراژ به مراتب بالاتر تولید و مصرف خودرو با چنین گره هایی روبه رو نیستند. به عنوان مثال در امریکا به ازای هر هزار نفر، ۷۵۶ نفر صاحب خودرو هستند، این رقم در مالزی ۶۸۶ نفر به ازای هر هزار نفر است، این در حالی است که در ایران به ازای هر هزار نفر تنها ۸۸ نفر صاحب خودرو هستند. بنابراین بدیهی است در مقایسه با سایر کشورهای جهان تعداد خودرو در ایران حتی کلانشهرهای ما چندان زیاد نیست اما آنچه این موضوع را حاد می کند، نبود زیرساخت های استاندارد حمل و نقل است. این زیرساخت ها صرفاً بسترهای فیزیکی نظیر بزرگراه ها، خیابان ها، مترو و پارکینگ نیست بلکه عوامل نرم افزاری، برنامه ریزی های هوشمند و تعیین محدودیت های ترافیکی را شامل می شود.
البته سیاستگذاری در هر بخش از سیستم حمل و نقل شهری پیچیدگی های خاص خود را دارد. فرض کنید به عنوان یک مسئول در بخش حمل و نقل شهری به این نتیجه می رسید که یکی از عوامل ترغیب کننده برای استفاده از خودروهای شخصی در تهران، نرخ پائین تعرفه پارکینگ ها است. شما به این نتیجه می رسید که اگر تعرفه پارکینگ ها را بالاتر ببرید، افراد به استفاده از سیستم حمل و نقل عمومی ترغیب خواهند شد اما واقعیت آن است که تصمیم شما صرفاً یک طرف از صورت مسئله است. ترغیب کنار گذاشتن وسیله شخصی صرفاً با سیاست های محدودکننده به جایی نخواهد رسید، چرا که عامل مطلوبیت و رفاه برای فردی که می خواهد خودروی شخصی اش را کنار بگذارد و از وسایل حمل و نقل عمومی (اتوبوس، مترو و.‎/‎/) استفاده کند، در درجه اول اهمیت است.
از این نظر یکی از مؤلفه های مغفول در برنامه ریزی شهری، فقدان مطالعات جامع مطلوبیت طرح های حمل و نقل و ترافیک برای شهروندان است

منبع : کارنا