ابوعبدالله ، شمس الدین محمد مغربی تبریزی

جنسیت: مرد
نام پدر: عزالدین
تخلص: مغربی
تولد و وفات: (۷۴۹ -۸۰۹) قمری
محل تولد: مشخص نیست.
شهرت علمی و فرهنگی: عارف و شاعر
معروف به شیرین یا ملامحمد شیرین و مشهور به شمس مغربی. علت اشتهار و تخلص وی به مغربی را عده‌ای سفر او به مغرب و خرقه‌پوشیدن از دست یکی از منسوبین ابن عربی می‌دانند. به روایت تذکره‌ها او در قریهٔ نائین اصفهان یا در یکی از قرای تبریز به دنیا امد. از آنجائی که وی به گویش آذربایجانی شعر و ترانه می‌سروده ، تبریزی بودنش مسلم است. وی مرید شیخ اسماعیل سیسی سمنانی ، از اصحاب شیخ نورالدین عبدالرحمان اسفراینی ، و با کمال خجندی معاصر و معاشر بود. میرزا میرانشاه ، پسر تیمور گورکان ، والی آذربایجان ، مدتی مرید مغربی بود. مؤلف "روضات‌الجنان" او را به چندین سلسله منتسب می‌داند: از یک طریق به سعدالدین حموی و از او به شیخ نجم‌الدین کبری ، از طریق دیگر به صدرالدین قونوی و از طریق او به شیخ محیی‌الدین ابی عربی ، و از طریق اوحدالدین کرمانی به ابوالنجیب سهروردی ، و نیز از طریق شیخ اسماعیل سیسی به شیخ نجم‌الدین کبری او را از پیروان طریقهٔ سهروردیه می‌دانند که به احتمال زیاد خرقهٔ ارادت خود را از مشایخ این فرقه گرفته و آنچه از کبرویه و قونویه گرفته ، خرقهٔ تبرک بوده است. از شاگردان وی احمد ابن موسی رشتی را می‌توان نام برد. مغربیی از شعرای پیشین به دو عارف بزرگ یعنی سنایی و عطار نظر داشته و غالباً شعرش به نام آنان اشاره کرده است. او با حافظ نیز معاصر بوده است و احتمال دارد که از او تأثیر پذیرفته باشد. او همچنین از همام تبریزی نیز بی‌تأثیر نبوده است. برخی تذکره‌ها شیخ عبدالله شطاری ، موسس شطاریه ، را از شاگردان و جانشینان او می‌دانند که محمد شیرین وی را به هند فرستاد. مغربی داری اشعار فارسی و عربی است که قسمت فاسی اشعارش چند بار به چاپ رسیده است. اشعارش در ذکر معانی عرفانی خاصه بیان وحدت وجود است. در محل دفن وی نیز اختلاف وجود دارد. بعضی مرقد او را د رمحلهٔ سرخاب تبریز و برخی در اصطهبانات فارس می‌دانند. به تشخیص ریحانهٔ الادب" ، ملا محمد شریف مغربی مذکور در "سفینهٔ‌الشعراء" همان ملامحمد شیرین مغربی است. از آثار وی: "مرآهٔ‌العارفین" یا "اسار فاتحه" ، در تفسیر سورهٔ فاتحهٔ‌الکتاب"؛ "درر‌الفرید فی معرفهٔ التوحید"؛ در سه فصل توحید ، افعال و صفات خداوند" ، "جام جهان‌نما"؛ در علم توحید و مراتب وجود ، که احند بن موسی رشتی بر آن شرح نوشته است؛ نزههٔ‌الساسانیهٔ"؛ "دیوان" شعر؛ شامل اشعار فارسی ، عربی و ترکی ، که نسخه‌های کهن آن شامل "فهلویات مغربی" نیز بوده است.

منبع : مطالب ارسالی