عبدالحسین نوشین

عبدالحسین نوشین زاده ۱۲۸۵ در مشهد. پدرش - محمدباقر نوشین - معروف به «سلطان‌الواعظین» روحانی بود.
پس از دوران ابتدایی، در مدارس فرانسوی ادامه تحصیل داد و به هنگام دریافت دیپلم، نامش در فهرست یك‌صدنفره محصلان اعزامی به خارج ثبت شد. در فرانسه، با آن‌كه قرار بود، تاریخ و جغرافیا بخواند، به «تولوز» رفت و در مدرسه تئاتر نام نوشت و از همین‌رو هزینه تحصیلی‌اش قطع شد و به ایران بازگشت.
او چند سال بعد، با عرضه یكی دو نمایش و انتشار یك فرهنگ فارسی- فرانسه، مبلغی فراهم كرد و دوباره به اروپا بازگشت. پس از بازگشت از این سفر بود كه كار جدی نمایشی خود را آغاز كرد.
برگزاری هزاره فردوسی با حضور ایران‌شناسان غربی، فرصت خوبی برای نوشین فراهم آورد و توانست سه نمایشنامه را با الهام از شاهنامه، در برابر آنان روی صحنه ببرد. در همین سال با همكاری همسرش "لورتا"، تئاتر فردوسی را بنیاد نهاد.
نوشین سفر دیگری هم به اروپا داشت. در آغاز در جشنواره تئاتر مسكو شركت كرد و بعد، در آستانه جنگ جهانی دوم رهسپار فرانسه شد و تحصیلات خود را در زمینه تئاتر، زبان و ادبیات فرانسه ادامه داد. فعالیت‌های سیاسی (عضویت در حزب توده ایران) برای او، زندان و تبعید و فرار را در سال های بعد در پی داشت.
با باز شدن فضای فرهنگی، نوشین نیز زمینه‌های هموارتری برای عرضه نمایش‌های خود پیدا كرد و گام‌های بلندی در آشنایی جامعه ایران با تئاتر جهانی برداشت. اما با تیراندازی به شاه در سال ۱۳۲۷، كار یك‌سره شده و نوشین یك‌بار دیگر همراه با گروهی از هم‌اندیشان خود به زندان افتاد. از همان زندان، توسط همسرش كه ملاقات هفتگی به او داشت گروه تئاتری خود را در اجرای نمایشنامه‌ها هدایت ‌كرد. او از جمله رهبران و كادرهای حزب توده ایران بود كه از زندان قصد گریختند. نوشین پس از فرار از زندان راهی اتحاد شوروی وقت شد.
نام نوشین به عنوان بزرگ ترین كارگردان و هنرپیشه بی رقیب كشور ما طنینی عظیم یافت. در این تا ترها، نوشین "مستنطق"، "پرنده آبی" (از موریس مترلینك)، "مونسرا"، " توپاز" ، "بادبزن خانم وینده میر"، " نوكرخان لنكران" و غیره را به صحنه آورد. ولی نمایش نامه انقلابی "خروس سحر" را كه خود او نوشته و در مجله "مردم" به ثبت رسانده بود، هرگز به صحنه نیآورد. این نمایش نامه ملهم از نمایش نامه های اجتماعی ماكسیم گوركی است.
تاتر فرهنگ را نوشین در دوران آزادی خود شخصا اداره می كرد، ولی تاتر سعدی به هنگامی دایر شد كه نوشین در زندان بود و به هدایت این تاتر از دور اكتفا می ورزید. گروه تاترال او سرشار از احترام و اطاعت نسبت به او بود.
در مسكو به تصحیح شاهنامه در هشت جلد و فراهم آوردن واژه‌نامه دقیقی برای آن و ترجمه‌ بسیاری از قصه‌ها و نمایشنامه‌های برجسته جهانی مشغول شد و از دانشكده ادبیات دانشگاه مسكو درجه دكترا دریافت كرد. نوشین در ابتدای سال ۱۳۵۰ درگذشت.
● منبع:
نوشین، خانلری، صبحی ،مینوی

منبع : ویکی پدیا