دوشنبه, ۲۴ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 13 May, 2024
مجله ویستا
امر به معروف و نهی از منکر فقط در شرایطی واجب است
وظیفه امر به معروف و نهی از منکر قبل از هر چیز دو شرط اساسی دارد : یکی بصیرت در دین و دیگری بصیرت در عمل .
بصیرت در دین - همچنانکه در روایت آمده است - اگر نباشد زیان این کار از سودش بیشتر است . و اما بصیرت در عمل لازمه دو شرطی است که در فقه از آنها به ۰۳۹;احتمال تأثیر و عدم ترتب مفسده تعبیر شده است و مال آن به دخالت دادن منطق است در این دو تکلیف .
یعنی امر به معروف و نهی از منکر برای اینست که ۰۳۹;معروف۰۳۹; رواج گیرد و منکر محو شود . پس در جائی باید امر به معروف کرد و نهی از منکر نمود که احتمال ترتب این اثر در بین باشد . اگر میدانیم که قطعا بیاثر است دیگر وجوب چرا ؟
و دیگر اینکه اصل تشریع این عمل برای این است که مصلحتی انجام گیرد . قهرا در جائی باید صورت بگیرد که مفسده بالاتری بر آن مرتب نشود . لازمه این دو شرط بصیرت در عمل است . آدمی که بصیرت در عمل را فاقد است نمیتواند پیش بینی کند که آیا اثری بر این کار مترتب هست یا نیست و آیا مفسده بالاتری را در بر دارد یا ندارد ؟ اینست که امر به معروفهای جاهلانه همان طوری که در حدیث است افسادش بیش از اصلاح است .
در سایر تکالیف گفته نشده که شرطش احتمال ترتب فائده است و اگر احتمال اثر دارد باید انجام داد و اگر احتمال اثر ندارد نباید انجام داد و حال آنکه در هر تکلیفی ، فائده و مصلحتی منظور است اما تشخیص آن مصلحتها بر عهده مردم گذاشته نشده است . درباره نماز گفته نشده اگر دیدی به حالت مفید است بخوان و اگر دیدی مفید نیست نخوان . در روزه هم گفته نشده اگر احتمال میدهی فائده دارد بگیر و اگر احتمال نمیدهی نگیر . در روزه گفته شده اگر دیدی به حالت مضر است نگیر . همچنین در حج یا زکات یا جهاد اینچنین قید نشده است . اما در باب امر به معروف و نهی از منکر این قید هست که باید دید چه اثر و چه عکس العملی دارد و آیا این عمل در جهت صلاح اسلام و مسلمین است یا نه ؟ یعنی تشخیص مصلحت بر عهده خود عاملان اجرا است .
در این تکلیف هر کسی حق دارد بلکه واجب است که منطق و عقل و بصیرت در عمل و توجه به فائده را دخالت دهد ، و این عمل تعبدی صرف نیست . (رجوع شود به گفتار ماه ، جلد اول ، سخنرانی امر به معروف و نهی از منکر) .
این شرط که اعمال بصیرت در امر به معروف و نهی از منکر واجب است مورد اتفاق جمیع فرق اسلامی است به استثناء خوارج . آنها روی همان جمود و خشکی و تعصب خاصی که داشتند میگفتند امر به معروف و نهی از منکر تعبد محض است . شرط احتمال اثر و عدم ترتب مفسده ندارد . نباید نشست در اطرافش حساب کرد . طبق همین عقیده با علم به اینکه کشته میشوند و خونشان هدر میرود و با علم به اینکه هیچ اثر مفیدی بر قیامشان مترتب نیست قیام میکردند و یا ترور میکردند .
خوارج نه بصیرت دینی داشتند و نه بصیرت عملی . مردمی نادان و فاقد بصیرت بودند بلکه اساسا منکر بصیرت در عمل بودند زیرا این تکلیف را امری تعبدی میدانستند و مدعی بودند باید با چشم بسته انجام داد .
استاد مطهری/جاذبه و دافعه علی (ع)
کیوان داور
منبع : مطالب ارسال شده
نمایندگی زیمنس ایران فروش PLC S71200/300/400/1500 | درایو …
دریافت خدمات پرستاری در منزل
پیچ و مهره پارس سهند
تعمیر جک پارکینگ
خرید بلیط هواپیما
رهبر انقلاب ایران شورای نگهبان مجلس آمریکا مجلس شورای اسلامی صادق زیباکلام دولت مجلس دوازدهم انتخابات انتخابات مجلس انتخابات مجلس دوازدهم
هواشناسی تهران شهرداری تهران قتل بارش باران حج تمتع سیل سلامت سازمان هواشناسی زلزله پلیس وزارت بهداشت
خودرو قیمت دلار قیمت طلا سایپا قیمت خودرو بازار خودرو حقوق بازنشستگان بانک مرکزی مسکن گاز بورس نمایشگاه نفت
نمایشگاه کتاب نمایشگاه کتاب تهران کتاب تئاتر تلویزیون سالار عقیلی سینمای ایران نمایشگاه بینالمللی کتاب تهران رضا عطاران دفاع مقدس سینما سریال
دانشگاه تهران کره زمین
رژیم صهیونیستی اسرائیل فلسطین غزه جنگ غزه حماس روسیه افغانستان نوار غزه سازمان ملل اوکراین رفح
فوتبال استقلال مهدی طارمی پرسپولیس لیگ برتر فولاد خوزستان رئال مادرید لیگ برتر فوتبال ایران بازی لیگ برتر ایران باشگاه پرسپولیس هوادار
هوش مصنوعی فناوری شفق قطبی ایرانسل نوآوری تبلیغات ناسا ایلان ماسک طوفان خورشیدی اپل
کودک ویتامین خواب شیر تجهیزات پزشکی افسردگی فشار خون پزشکان درمان ناباروری بارداری زایمان