پرورش اندیو

آندیو ENDIVE ، گیاهیست دو ساله که مبداء آن احتمالا نواحی شرقی هند بوده است .در زمان های خیلی قدیم بومیان مصر آن را به عنوان خوراک مصرف می کرده اند . امروزه به دلیل اهمیت غذائی که این گیاه دارد در بیشتر نقاط جهان کشت می شود .
● آب و هوا و خاک :
در مناطقی که چهارفصل منظم دارند رشد این گیاه بسیار خوب خواهد بود و بهترین محصول بدست خواهد آمد .
بطور کلی آندیو ENDIVE ، دوستدار آب و هوای خنک می باشد و در نواحی گرمسیر قبل از تولید ریشه مناسب زود به بذر می نشیند .
خاک های سبک و بخصوص پوسیده های برگ درختان جنگلی برای کشت آندیو ENDIVE مناسب هستند و دراینگونه خاک ها محصول فراوان میدهد . برای برداشت خوب و حد اكثر محصول بایستی به زمین محل كشت این گیاه كود دامی و شیمیایی كافی داده شود و دادن دوتا سه نوبت كود ازته برای بدست آوردن محصول خوب ضرورت دارد .
● روش كاشت :
كشت آندیو به دو صورت انجام می گیرد :
۱) كشت در محل اصلی :
در فصل پائیز زمین را شخم زده و كود لازم را بر اساس فرمول زیر با خاك مخلوط می كنند ( ۴۰ تن كود دامی و ۱۵۰ كیلوگرم كود فسفر و ۷۵ كیلوگرم كود پتاس و ۷۵ كیلوگرم كود ازت در هر هكتار ) و در بهار با انجام یك شخم سطحی و تسطیح ، زمین را به صورت جوی و پشته آماده می سازند (عرض پشته ها ۵۰ تا ۶۰ سانتیمتر و عرض جوی ها ۲۰ تا ۲۵ سانتیمتر ) عمق جوی ها ۲۰تا ۲۵ سانتیمتر مناسب خواهد بود .
آنگاه به منظور تُنُك پاشیدن بذر ، بذرها را با مقداری ماسه نرم مخلوط نموده بوسیله ماشین بذرپاش و یا دست در دوطرف پشته ها در داخل شیارهایی به عمق ۱ تا ۲ سانتیمتر می كارند و سپس روی آنها را با خاك می پوشانند .
آبیاری زمین بلافاصله پس از بذركاری ضرورت دارد تا آب جاری در جوی ها در خاك پشته ها نفوذ نموده و آبیاری به صورت نشتی انجام پذیرد .
عملیات تُنُك كردن را ممكن است دریك نوبت انجام داد . و آن زمانی خواهد بود كه گیاه چند برگه شده باشد .فاصله بوته ها از یكدیگر در زمان تُنُك كردن ۲۵ تا ۳۰ سانتیمتر در نظر گرفته خواهد شد و بقیه نهال ها را از زمین خارج نموده در محل دیگری كه نیاز باشد می كارند .
همچنین می توان تُنُك كردن را در چند نوبت متوالی انجام داد .
در هردو صورت باید توجه شود تا فاصله بوته ها از یكدیگر ۲۵ تا ۳۰ سانتیمتر در نظر گرفته شود .
▪ عملیات :
آبیاری ، وجین كردن ، سله شكنی ، دفع آفات نباتی و كودپاشی در دوره رشد گیاه باید بموقع انجام پذیرد .
۲) كشت در خزانه :
در فصل پائیز قطعه زمینی را شخم زده كود كافی با خاك مخلوط كرده و می گذارند تا فصل بهار فرا رسد .
در بهار سال بعد بعد از شخم زمین آن را كاملا تسطیح می كنند .
پس از آماده شدن زمین آن را به پشته هایی به عرض ۱۰۰ تا ۱۵۰ سانتیمتر و جوی هائی به عرض ۲۰ تا ۲۵ سانتیمتر و عمق ۲۰ تا ۲۵ سانتیمتر تقسیم نموده روی پشته ها شیارهایی به عمق یك سانتیمتر و فاصله بین شیارها با یكدیگر ۱۰ تا ۱۵ سانتیمتر ایجاد می كنند .
آنگاه بذر را با ماسه مخلوط نموده داخل شیارها قرار می دهند و روی آن را با ماسه و خاك برگ می پوشانند .
كلیه مراقبت های لازم زراعی از قبیل : وجین كردن ، سله شكنی ، كودپاشی و دفع آفات نباتی باید در خزانه با دقت انجام گیرد .
زمانی كه نهال ها چند برگه شدند ، آنها را از خزانه خارج ساخته و در محل اصلی در ساعات غروب آفتاب كه درجه حرارت هوا كم است و هوا خُنَك می باشد در دو طرف پشته ها و به فاصله ۲۵ تا ۳۰ سانتیمتر از یكدیگر نشاء می كنند .
توجه زیاد لازم است كه در زمان درآوردن نهال های جوان ریشه ها صدمه نبینند و كلیه مراقبت ها بایستی با دقت انجام گیرد .
اخیرا روشی در كشت آندیو ، ابداع شده كه آندیو را می توان در آپارتمان كشت نمود و آن بطریق زیر است :
ظرفی به عمق ۲۰ سانتیمتر برای كشت این گیاه آماده می كنند و محیطی تاریك را با حرارت یكنواخت ( زیر زمین ، گاراژسرپوشیده ، انبار و . . . ) در نظر می گیرند .
آنگاه ریشه های راست و خوش تركیب را انتخاب نموده و برگ های آنها را از فاصله ۳ سانتیمتری بالای یقه ( محل اتصال ریشه به ساقه ) قطع میكنند و انتهای ریشه ها را اندكی كوتاه كرده آنها را در ظرف مورد نظر به ترتیبی قرار می دهند كه در مقابل یكدیگر قرار گیرند .
همچنین ریشه ها داخل قشری از خاك برگ جنگلی مرطوب و تقویت شده به ضخامت ۵ تا ۱۰ سانتیمتر قرار گیرد .
سپس روی ظرف را به فاصله ۲۰ سانتیمتر از روی ریشه ها با یك ورق پلاستیك سیاه كاملا كِدِر وتیره می پوشانند وگاه گاه اندكی آبیاری مینمایند .
لازم است دقت شود كه داخل ظرف همیشه تاریك باشد .
پس از ۳ تا ۵ هفته بنا به درجه حرارت محیط ، آندیوهایی عالی بدست خواهد آمد .
● برداشت آندیو :
در اواسط پائیز هنگامی كه هوا روبه سردی می رود ، بوسیله ماشین های مخصوص و یا با بیل ریشه آندیو را بدون این كه لطمه ای به آنها وارد شود از زمین خارج ساخته ، برگ های آن را از ۲ تا ۳ سانتیمتری یقه قطع مینمایند و نوك ریشه ها را قیچی كرده به ارتفاع ۲۰ تا ۲۵ سانتیمتر بطور یكسان به دستجات قوی ، متوسط و ضعیف تقسیم بندی می كنند .
آنگاه ریشه های آماده شده را در فضای آزاد ، داخل كوش ، در شاسی و یا در زیر زمین های تاریك به فاصله ۴ تا ۵ سانتیمتر از یكدیگر و ۲۰ سانتیمتر فاصله بین خطوط به ترتیبی كه ۲ سانتیمتر بالای یقه از خاك خارج باشد بطور عمودی قرار داده بین ریشه ها را با ماسه و خاك برگ پُر می سازند و بلافاصله ریشه های كاشته شده را آبیاری می كنند تا خاك كاملا خیس شود . سپس حدود ۲۰ الی ۳۰ سانتیمتر خاك اره روی آنها می ریزند .
در فضای آزاد و بویژه در مناطق سردسیر لازم است روی خاك اره را با لایه ای به ارتفاع ۳۰ تا ۴۰ سانتیمتر از كود اسبی و یا آن كه بوسیله پلاستیك بپوشانند .پس از گذشت ۳۰ تا ۴۰ روز جوانه های انتهایی در محیط گرم و مرطوب شروع به رشد كرده و برگ های سفید شده و به هم چسبیده آن حاضر و آماده برای برداشت می باشند .
در این زمان لازم است كود و خاك اره و یا پلاستیك را كنار زده ریشه ها را از خاك خارج نموده و برگهای سفید شده را از حدود یك الی ۲ سانتیمتر زیر طوقه قطع كرده و در جعبه داخل كاغذ مومی بسته بندی و به بازار عرضه نمود .

نوشته : مهندس منوچهر كارگر
برگرفته از كتاب : سبزیكاری در خانه و آپارتمان

منبع : سایت گل و گیاه