بیودیزل، سوختی دوستدار طبیعت

نیاز روز افزون جهان به منابع جدید انرژی بویژه در بخش حمل و نقل، امروزه یکی از مشکلات اساسی کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه است. به عبارتی این مشکل همانند دهه های گذشته، تنها به کشورهای وارد کننده نفت اختصاص ندارد و حتی تولید کنندگان بزرگ نفت از جمله کشور ما با مشکلات متعددی در زمینه تهیه سوخت روبه روست.
کمبود یا به عبارتی کاهش ظرفیت پالایشی در جهان، یکی از عوامل بروز این مشکلات است، اما موضوع به همین جا ختم نمی شود، زیرا آلودگی ناشی از سوخت های فسیلی و پایان پذیر بودن آنها نیز از دیگر عواملی است که بشر را به تلاش برای دستیابی به سوخت های جانشین برای این منابع واداشته است. بیودیزل سوختی جدید و تجدید پذیر است که استفاده از آن در بسیاری از کشورهای دنیا متداول است.
بیودیزل سوختی تجدید پذیر و تجزیه پذیر است که از روغن گیاهی یا چربی حیوانی به دست می آید. این سوخت را می توان براحتی با گازوئیل مخلوط و در خودروهای گازوئیل سوز استفاده کرد.
ذرات معلق و هیدروکربن های نسوخته که از اگزوز خودروهای دیزلی خارج می شوند، سمی و سرطان زا هستند و تهدیدی برای سلامت انسان ها به شمار می آیند. این در شرایطی است که نتایج مثبت استفاده از بیودیزل در کاهش سمیت و آلودگی هوا از سوی ارگان ها و سازمان های معتبر جهانی تایید شده است .
برای مثال، گیاه سویا دی اکسید کربن هوا را جذب می کند و پس از استخراج روغن از دانه های سویا، به بیودیزل تبدیل می شود.
سوختن این ماده، دی اکسید کربن تولید می کند و دی اکسید کربن تولید شده به وسیله گیاهی که سوخت از آن تهیه شده است، باز جذب می شود. این چرخه هیچ دی اکسید کربنی وارد طبیعت نمی کند و نتایج تحقیقات نشان داده است که اگر ۲۰ درصد باک خودرو را با بیودیزل پر کنیم، هیچ نیازی به تغییر سیستم احتراق یا تغییر قطعات خودرو ها نیست و می توان این سوخت را بدون هیچ اشکالی در موتورهای امروزی مصرف کرد .
طبیعی است که پر کردن ۲۰ درصد از باک خودرو با این ماده به همین مقدار از آلاینده هایی مانند دی اکسید کربن، هیدروکربن ها و منواکسیدکربن می کاهد، اما درخصوص گوگرد این مقدار حتی قابل توجه تر است؛ چنان که گوگردی که از این سوخت حاصل می شود، ۱۵ درصد و تقریبا غیرقابل اندازه گیری است؛ بنا بر این دست کم برای کاهش گوگرد در سوخت دیزل می توان از مخلوط بیودیزل و گازوئیل استفاده کرد. علاوه بر اینها، استفاده از مخلوط بیودیزل و گازوئیل سبب حذف دود متراکم و سیاه حاصل از سوخت خودروهای دیزلی خواهد شد. حتی بویی که از سوختن آن ایجاد می شود، شبیه بوی سیب زمینی سرخ کرده و ذرت بو داده است، یعنی به میزان چشمگیری بوی بد گازوئیل را کاهش می دهد، اگر چه صد در صد حذف نمی کند .
بر اساس تحقیقات ما آمریکا، آلمان و مالزی از جمله کشورهایی هستند که روی این سوخت کار کرده اند. این سوخت در آمریکا به عنوان یک سوخت جانشین برای موتورهای دیزلی بشدت مطرح است و سالانه ۳۰۰ میلیون گالن بیودیزل در این کشور تولید می شود، اما با افزایش درخواست برای این سوخت و ایجاد واحدهای صنعتی تولید کننده، قرار است میزان تولید این سوخت در آمریکا به ۶۰۰ میلیون گالن در سال برسد. در کشور آلمان نیز این سوخت در بسیاری از اتوبوس ها استفاده می شود.
علاوه بر این، تولید این سوخت می تواند بخش را نیز به تحرک وادارد، زیرا این سوخت از روغن های گیاهی به دست می آید، پس با تولید آن نیاز بیشتری به کاشت دانه های گیاهی است که به اشتغالزایی در بخش کشاورزی کمک می کند. نکته مهم دیگر، امکان استفاده مجدد از روغن های گیاهی سوخته برای تولید بیودیزل است. از روغن های سوخته که در بسیاری جاها از جمله اغذیه فروشی ها به مقدار زیاد استفاده و در پایان روز دور ریخته می شوند، می توان در تولید بیودیزل استفاده کرد.
به طور کلی سوخت بیودیزل خاصیت روان کنندگی زیادی، تقریبا دو برابر سوخت های معمولی، دارد که دلیل آن ویسکوزیته بالای این سوخت است؛ بنا بر این می تواند سبب افزایش عمر خودرو شود. صرفه جویی در مصرف سوخت را نیز به همراه دارد. حتی با اضافه کردن حدود ۲ درصد بیودیزل به نفت سفید می توان خاصیت روان کنندگی آن را افزایش داد. در یک جمع بندی می توان گفت که استفاده از بیودیزل سبب وابسته نشدن به سوخت دیزل حاصل از نفت خام می شود.
منابع هیدروکربوری، پایان پذیر هستند که تشکیل آنها میلیون ها سال زمان برده است و ما با مصرف آنها در واقع سرمایه هایی را از میان می بریم که تجدیدپذیر نیستند. حتی استفاده از مخلوط این سوخت با گازوئیل نیز می تواند به کاهش ۲۰ درصدی مصرف گازوئیل منجر شود. استفاده از بیودیزل، کاهش چشمگیر در میزان آلاینده ها را در پی دارد و به دلیل تجزیه پذیر بودن براحتی در طبیعت جذب می شود و سمیت بسیار پایین این سوخت، کار کردن و حمل و نقل آن را آسان تر می کند. توجه به آنچه صنعت سبز یا شیمی سبز خوانده می شود و به کاهش آلودگی و صدمه به طبیعت کمک می کند، امروزه در بسیاری از کشورهای جهان مورد توجه است و ما نیز نباید در این زمینه عقب باشیم؛ چنان که امروزه با افزایش بهای بنزین و دیگر فرآورده های نفتی، مصرف سوخت هایی که از منابع گیاهی به دست می آید نیز بسیار مورد توجه است. گمان می کنم همه اینها دلایل خوبی باشند که توجه ما را به استفاده از این سوخت جلب کنند.

دکتر باقر مهاجرانی
رئیس پژوهشگاه صنعت نفت

منبع : کارنا