لیگ های برتردر تسخیر خارجی ها

بررسی اجمالی در رشته هایی كه بازیكن خارجی به خدمت گرفته اند خبر از چنین واقعیتی را بطور كامل نمی دهد و در هر رشته ورزشی این موضوع با نوساناتی همراه است.البته موضوع جذب بازیكن و مربی خارجی موضوع تازه ای نیست و برای ارزیابی دقیق تر آن باب بحث جدیدی را گشودیم تا با جمع بندی صحبت های كارشناسان، صاحب نظران و دست اندركاران تیم های باشگاهی به یك نتیجه مطلوب تری در این زمینه دست یابیم.
گرایش به بازیكن تا مربی
با نگاهی گذرا در چند سال اخیر می بینیم كه در ورزش ایران گرایش بیشتر به جذب ورزشكار است تا مربی و هم اكنون بین این دو عنصر تعادل لازم برقرار نیست. با توجه به آنكه در حال حاضر در ورزش ایران تشكیلاتی آكادمیك كه بتواند نیازهای آموزشی مربیان را برآورده و حتی نیاز رشته های مختلف را تأمین كند وجود ندارد به نظر می رسد كه در برخی رشته های ورزشی نیاز به حضور مربیان خارجی حتی بیشتر از جذب بازیكن است. به خصوص این نیاز در ورزش های وارداتی بیشتر به چشم می خورد.
لیگ های دارای بازیكن خارجی
در حال حاضر بسكتبال و والیبال بیشترین بازیكن خارجی را در لیگ برتر خود در خدمت باشگاهها می بینند. البته در والیبال حضور مربیان نیز در كنار بازیكنان برخلاف رشته های دیگر پررنگ تر دیده می شود، این در حالی است كه در برخی رشته ها با وجود نیاز به استخدام مربی خارجی سقف توانایی مالی تیم ها این اجازه را نمی دهد. فراموش نكنیم كه مربیان به نسبت بازیكنان برای تطبیق دادن خود با شرایط جدید از مشكلات بیشتری برخوردارند.غیر از بسكتبال ، پینگ پنگ هم مشابهت فراوانی با والیبال دارد و تیم ها سعی می كنند كه با جذب (بازیكن _ مربی) با یك تیر دو نشان بزنند. فوتبال و به خصوص كشتی هم در چند سال اخیر در سطحی گسترده اقدام به جذب چهره های شاخص جهان از كشورهای اوكراین، تركیه، گرجستان و تاجیكستان نموده اند. هنگامی كه كشتی ایران با آن همه استعداد و پشتوانه و اعتبار و افتخار در جهان در لیگ برتر دست به سوی خارجی ها دراز كرده است، آنوقت چه توقعی می توان از ورزش های وارداتی داشت كه نیازشان به نسبت كشتی هم بیشتر است، با این مقدمه به سراغ رشته های نام برده شده می رویم و به ارزیابی موقعیت بازیكنان خارجی در آنان می پردازیم.
قهرمانان بنام جهان در لیگ برتر كشتی
كشتی از جمله رشته های قدیمی است كه چند صباحی اكثر تیم های لیگ برتری آن هم به صرافت استفاده از كشتی گیران خارجی افتاده اند. از كشتی گیران صاحب نامی كه طی دو سال اخیر در لیگ برتر كشتی آزاد به میدان رفته اند می توان از قهرمانان بنامی چون الدار كورتانیدزه، یوسف عبدالسلام اف، آیدین پولاتچی، واسیلی فدروشین، محمد عیسی حاجی اف، می گومد ابرگیموف، كوراز میندورا شویلی و ادیم ماسایوف و... یاد كرد.اینكه آیا حضور این كشتی گیران جدا از رونق مسابقات لیگ ثمره ای هم در رشد و ارتقای سطح كشتی ایران گذاشت، حسین حصاری از كارشناسان قدیمی این ورزش می گوید: «این كشتی گیران هدفمند در لیگ ما ظاهر شده و از اعتبار كشتی ما و امكانات ما خوب سود بردند و توانستند از كرسی قهرمانی جهان و المپیك بالا بروند، اما تیم هایی كه آنان را به خدمت گرفتند فقط چشم به نتیجه و مقام در لیگ برتر دوختند و كمتر به منافع ملی كشتی و ورزش ایران اندیشیدند. ما جوانان شایسته ای داریم و چوب بی برنامگی را می خوریم و نمی توانیم از این پتانسیل بالا خوب سود ببریم. برای رسیدن به قافله اول كشتی جهان باید در تمامی سطوح برنامه داشت كه ما اصلاً نداریم. به عنوان مثال بسیاری از جوانان ما در همان گام اول از كرسی قهرمانی جهان بالا رفته اند، نمونه زنده اش« حمید سوریان »بود. عدم نتیجه گیری را به جوانگرایی ربط ندهیم و بدانیم كه مشكل ورزش اول ما فقط به بی برنامگی و نبود انسجام و انگیزه لازم برمی گردد.
به سود ورزش است
غلامرضا محمدی قهرمان ارزنده سابق جهان كه هم اكنون جدا از حضور در تیم ملی همه ساله با تیم های مدعی در لیگ كشتی حاضر است، حضور كشتی گیران خارجی را در صورت برنامه داشتن به سود ورزش خواند. او اعتقاد دارد به همان نسبت كه كشتی گیران خارجی از حضور در لیگ ما سود می برند ما نیز باید با كسب اطلاعات از آنان در زمینه های مختلف از نحوه آماده سازی گرفته تا رژیم غذایی و سازماندهی كسب اطلاعات كنیم. جذب بازیكنان خارجی در ورزش حرفه ای امروز دنیا امری بدیهی است. حضور نزدیك به ۱۵ قهرمان جهان و المپیك در لیگ برتر كشتی فرصتی استثنایی برای جوانانی است كه به این راحتی رویاروی قهرمانان زبده دنیا قرار می گیرند.نمی شود بر تیم های باشگاهی و اسپانسرها خرده گرفت كه چرا به نتیجه فكر می كنند. آنان برای سرمایه گذاری هدفی دارند و ما نیز ضمن جامه عمل پوشاندن به خواسته آنها باید به صورت هدفمند زمینه ظهور و صعود جوانان را فراهم سازیم. لیگ برتر و پنجه در پنجه افكندن جوانان با قهرمانان جهان بدون تردید بر اضطراب و استرس همیشگی قهرمانان ما در میادین بین المللی خاتمه می دهد.
والیبال و چند مورد استثنایی
والیبال هم یكی از رشته هایی است كه سابقه تقریبا طولانی در جذب بازیكنان خارجی دارد. در میان باشگاه های والیبال، پیكان از دهه پیش تنها تیمی بود كه تك موردی اقدام به آوردن بازیكن از روسیه و اوكراین كرد. همین خریدهای تك موردی پیكان جز یكی دو مورد مابقی هرگز جواب ندادند. از فصل پیش با افزایش تیم ها روند حضور بازیكنان خارجی شدت گرفت و در فصل جاری نیز ادامه پیدا كرد. حضور مربیان صرب در ایران و دو بازیكن خارجی موفق پگاه ارومیه در فصل گذشته به نام های «اسلوبودان كواچ» و «ماركوویچ» سایر تیم ها را به صرافت جذب بازیكن از منطقه بالكان انداخت. امسال جدا از بازیكنان پاكستانی كه چند سالی است با مبالغی پایین اكثرا به استخدام تیم های متوسط درمی آیند شاهد حضور بازیكنانی از برزیل و هلند نیز هستیم.واقعیت آن كه در همین فصل جاری به جز «اسلوبودان كواچ» و «دراگان ستوویچ» ستارگان بزرگ دیروز والیبال اروپا كه در تیم آذرپیام خوب جواب داده اند، دو بازیكن برزیلی پگاه نیز به نام های «فابیانو» و پائولو هم رضایت تیمشان را جلب نموده اند، اما سایر بازیكنان خارجی به جای تأثیرگذاری در لیگ برتر والیبال بیشتر تأثیرپذیر بوده اند تا تأثیرگذار. به نظر می رسد در میان ورزش های گروهی بسكتبالی ها در جذب بازیكنان خارجی مؤثر و موفق تر از والیبال و فوتبال بوده اند.ناصر شهنازی سرمربی این فصل پگاه ارومیه كه دو بازیكن برزیلی را جذب كرده است، معتقد است بازیكنان خارجی در وهله نخست باید به بازیكنان جوان ما آموزش تكنیك دهند و درحقیقت بتوانند ضمن تأثیر گذاری در روند كیفی تیم های جذب شده كلاس مسابقات باشگاهی ما را ارتقاء دهند. جذب بازیكنان خارجی معمولی كه به لحاظ كلاس جایگاه پایین تری از بازیكنان خودی دارند، به هیچ شكل سودمند نخواهد بود ودردی را هم دوا نخواهد كرد.بسیاری از بازیكنان خارجی كه در چند سال اخیر جذب شده اند اكثرا روی نیمكت ذخیره ها جاخوش كرده اند و فقط در مواردی معدود برخی از آنها رونق بخش والیبال باشگاهی ما شده اند.
بسكتبال و صدای منتقدین
بسكتبال هم یكی از رشته هایی است كه جذب روزافزون بازیكنان خارجی در تیم های آن در بعضی مواقع حتی صدای منتقدین این رشته را نیز درآورده است. دلیل معترضین این بود كه بسیاری از تیم ها با وابستگی شدید به حضور بازیكنان خارجی و نتیجه گرا بودن حتی ملی پوشان بسكتبال را هم نیمكت نشین ساختند. مشكلی كه حتی در فصل جاری مسئولان بسكتبال را واداشت تا با اتخاذ قوانینی كه به شكل سلیقه ای اعمال می شود از حضور همزمان دو بازیكن خارجی در میدان جلوگیری كنند تا به نوعی از صدمه خوردن بسكتبال ملی جلوگیری شود! قوانینی كه چندان به مذاق تیم هایی كه هزینه سنگینی را متحمل شده اند خوش نیامده است و آنها به نوعی به این تصمیمات معترضند.
بهترین راه برای تطبیق دادن
عنایت اله آتشی دبیر فدراسیون بسكتبال در مورد حضور بازیكنان خارجی در این ورزش به نكات جالبی اشاره دارد. او می گوید تطبیق دادن بسكتبال ایران با جهان از چند راه میسر است. یا از طریق آموزش این كار باید صورت پذیرد و یا با جذب مربی و بازیكن از خارج كه تیم های ما و بسكتبال راه سوم را انتخاب كردند. او برای استفاده هر چه بیشتر از گزینه سوم گفت: ابتدا باید بازیكن را با شرایط فرهنگی حاكم بر ورزش خود آشنا كنیم و سپس برای استفاده از بار فنی آن برنامه ریزی كرد تا انگیزه لازم حاصل شود.وی در مورد صحبت منتقدین از حضور خارجی ها در بسكتبال گفت: وادار ساختن تیم ها به استفاده از دو بازیكن خارجی به جای سه بازیكنی كه در فصول گذشته به خدمت می گرفتند در همین راستای صحبت های منتقدین صورت پذیرفت. گام دوم هم برای صدمه نخوردن به منافع ملی بسكتبال ایجاد محدودیت برای تیم هایی بود كه دارای ۳ بازیكن ملی پوش بودند. این دسته از تیم ها حق استفاده همزمان از دو بازیكن خارجی را نخواهند داشت و بازیكن دومشان تنها در دو كوارتر می تواند در بازی حضور پیدا كند.وی شرایط بسكتبال با بازیكنان خارجی را به سود این ورزش خواند و گفت: جدا از ایجاد انگیزه، از نظر رقابت هم موقعیتی پدید خواهد آمد كه بازیكنان داخلی بتوانند خود را در بوته محك قرار دهند.
كنترل ورود بازیكنان خارجی
مهران شاهین طبع سرمربی جوان صباباتری از تجربیات ارزنده ای در زمینه كار با بازیكنان خارجی برخوردار است. وی می گوید: «با تدوین قوانین خاص می توان ورود بازیكنان خارجی را كنترل كرد و مانع از حضور بازیكنان معمولی و ضعیف به لیگ برتر شد.» شاهین طبع با اشاره به روند حضور بازیكنان خارجی در ۳ ، ۴ سال اخیر گفت: «خوشبختانه در این چند سال هر ساله كیفیت بازیكنان خارجی بالا رفته تا جایی كه هم اكنون همه تیم های شهرستانی نیز با الگوبرداری از تیم های مدعی، صاحب بازیكنان ارزشمندی شده اند.»
وی در مورد حضور بازیكنان خارجی به این نكته هم اشاره كرد كه باشگاهها نباید برای كسب نتیجه منافع ملی را فراموش كنند.شاهین طبع از ابتكار چینی ها در جذب بازیكنان خارجی گفت: «چین با برنامه ای بنام« درفت» همه بازیكنانی را كه خواهان پیوستن به لیگ این كشور هستند توسط كمیته ای مورد ارزیابی قرار می دهد و سپس راه ورودشان را به تیم های باشگاهی هموار می سازد. جالب آنكه هر چهل بازیكن خارجی كه هم اكنون درگیر بازی در چین هستند، بازیكنانی هستند كه از NBA خارج شده اند و در نوع خود بازیكنان خوب اند و می توانند به ارتقای سطح بسكتبال باشگاهی این كشور كمك كنند.»وی با قابل قبول خواندن بنیه اقتصادی باشگاهها متذكر شد باید از این موهبت در جهت تقویت سازندگی نهایت استفاده را برد و پذیرفت كه هم اكنون پشتوانه سازی تا حدود زیادی نسبت به گذشته كمرنگ شده و احیای آن در كنار اتخاذ قوانین شفاف در زمینه بكارگیری درست بازیكنان خارجی می تواند بالندگی بسكتبال را دوام بیشتری ببخشد.
علی شاكری

منبع : روزنامه همشهری