پنجشنبه, ۱۳ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 2 May, 2024
مجله ویستا


سالهای آغازین


یكی‌ از اساسی‌ترین‌ نیازهایی‌ كه‌ سبب‌ شد استفاده‌ از سازهای‌ الكترونیكی‌ باب‌ شود، این‌ بود كه‌ خالق‌ اثر موسیقایی‌ باید منتظر می‌ماند تا یك‌ اركستر، اثر او را به‌ شكلی‌ كامل‌ اجرا كند تا بتواند دریافت‌ كاملی‌ از اثر خود به‌ دست‌ آورد، اما امروزه‌ به‌ بركت‌ وجود سینتی‌سایزرهای‌ بسیار پیچیده‌ و پیشرفته‌، كامپیوترها و سكوئنسرها۱، آهنگساز می‌تواند قبل‌ از آنكه‌ اثرش‌ را به‌ گوش‌ مخاطب‌ برساند، قطعه‌ كامل‌ را اجرا كند و بشنود.
آهنگساز امروزی‌ به‌ مدد سینتی‌سایزر، می‌تواند حتی‌ بی‌آنكه‌ از نت‌ استفاده‌ كند، بلاواسطه‌ احساس‌ خود را با این‌ ساز شگفت‌آور بازآفرینی‌ كند و از هر سازی‌ كه‌ به‌ كارش‌ می‌آید، استفاده‌ نماید. سازهای‌ الكترونیكی‌ حتی‌ می‌توانند صداهایی‌ را تولید كنند كه‌ قبلاً هیچ‌ سازی‌ قادر به‌ خلق‌ آنها نبوده‌ است‌. از همه‌ مهم‌تر اینكه‌ كنترل‌ این‌ صداها به‌ وسیله‌ سینتی‌سایزر، مطلق‌ است‌ و آهنگساز این‌ امكان‌ را پیدا می‌كند كه‌ هر صدایی‌ را كه‌ به‌ ذهنش‌ می‌رسد، توسط‌ این‌ ساز بیافریند.
جریانهای‌ مختلف‌ در موسیقی‌ الكترونیك‌ موسیقی‌ الكترونیك‌ اعم‌ از اینكه‌ توسط‌ سینتی‌سایزر یا سازهای‌ مبتنی‌ بر كامپیوتر، اجرا شوند، تحت‌ عنوان‌ دوران‌ جدید “New Age” دسته‌ بندی‌ می‌شوند و شامل‌ موسیقی‌ كهكشانی‌ “Cosmic Music”، موسیقی‌ جهانی‌ “World Music” و انواع‌ دیگری‌ هستند كه‌ به‌ برخی‌ از آنها اشاره‌ می‌كنیم‌:
تكنو “Techno”: در موسیقی‌ الكترونیك‌، این‌ جریان‌ از همه‌ شناخته‌‌شده‌تر است‌. این‌ موسیقی‌ در اواخر سالهای‌ ۱۹۶۰ و اوایل‌ سالهای‌ ۱۹۷۰ در آلمان‌ و توسط‌ گروه‌ كرافت‌ ورك‌۲ به‌ وجود آمد.
موسیقی‌ روانی‌، سمفونیك‌ و / یا راك‌ فضائی‌: این‌ سبك‌ هم‌ كاملاً شناخته‌ شده‌ است‌. اسامی‌ مشهوری‌ چون‌ پینك‌ فلوید۳، كینگ‌ كریم سون‌۴، جنسیس۵ و دیگران‌ را در برمی‌گیرد.
در این‌ جریان‌ به‌ اسامی‌ مایك‌ اولدفیلد۶، پیتر گابریل‌ ۷ و بسیاری‌ از هنرمندان‌ پاپ‌ هم‌ برمی‌خوریم‌ كه‌ هرچند رابطه‌ تنگاتنگی‌ با جهان‌ الكترونیك‌ دارند، نمی‌توان‌ آنها را كاملاً در این‌ دسته‌ جای‌ داد. در سالهای‌ ۰ ۶، پینك‌ فلوید به‌ عنوان‌ گروهی‌ پیشرو، دنیا را با آثار خود متحیر كرد. این‌ گروه‌ در سالهای‌ ۷۰ به‌ اوج‌ بلوغ‌ هنری‌ خود رسید. سبك‌ پینك‌ فلوید را می‌توان‌ بیشتر، تكنو دانست‌.
موسیقی‌ فضایی‌: كه‌ به‌ نامهای‌ كهكشانی‌ “Cosmic” یا امبیان‌ “Ambient” شناخته‌ می‌شود، ابتدا در موسیقی‌ راك‌ جدید آلمان‌ شنیده‌ شد و در واقع‌ قدرتمندترین‌ نشانه‌های‌ این‌ سبك‌، در موسیقی‌ آلمان‌ پدید آمدند. پیدا كردن‌ ریشه‌های‌ این‌ موسیقی‌، دشوار است‌، ولی‌ اگر به‌ جای‌ توجه‌ به‌ تكنولوژی‌، به‌ آثار باخ‌، دبوسی‌ یا واگنر دقت‌ كنیم‌، رگه‌های‌ این‌ سبك‌ را در آنها می‌یابیم‌. در واقع‌ موسیقی‌ كهكشانی‌، تركیبی‌ است‌ از موسیقی‌ الكترونیك‌ و ساختارهای‌ موسیقایی‌ نوین‌ كه‌ در آن‌ ملودیهای‌ رؤیاگونه‌ و ریتمهای‌ پیچیده‌ای‌ به‌ گوش‌ می‌رسند. موسیقی‌ فضایی‌، ماهیتاً بیش‌ از سبكهای‌ دیگر منوط‌ به‌ سازهای‌ الكترونیكی‌ است‌ و تكنولوژی‌ موسیقایی‌ فوق‌العاده‌ پیچیده‌ای‌ برای‌ اجرای‌ آن‌ ضرورت‌ دارد. انفجار عظیم‌ تكنولوژی‌ موسیقائی‌ در سالهای‌ هفتاد، در موسیقی‌ كهكشانی‌، بیشترین‌ نمود را داشته‌ است‌.
الكترو آكوستیك‌، موسیقی‌ كانكریت‌ “Concrete” : این‌ موسیقی‌ سرشار از تجربه‌های‌ صدایی‌ نوین‌ است‌ و خاطره‌ انگیزترین‌ كشفها را در موسیقی‌ الكترونیك‌ در خود داشته‌ است‌. این‌ موسیقی‌ قبل‌ از پیدایش‌ اولین‌ سینتی‌سایزرها، در ابعاد گسترده‌ای‌ تولید می‌شد. افرادی‌ چون‌ میلتون‌ باب‌ بیت‌۸ یا موری‌چیو كاگل‌۹ پیشروان‌ این‌ نوع‌ موسیقی‌ هستند.
موسیقی‌ مینی‌مالیستی‌: این‌ موسیقی‌ نوعی‌ موسیقی‌ تكرار شونده‌ است‌ كه‌ از موسیقی‌ الكتروآكوستیك‌، و تا حدی‌ از موسیقی‌ فضائی‌ سرچشمه‌ گرفته‌ است‌. بزرگ‌ترین‌ هنرمندان‌ این‌ سبك‌ استیو ریچ۱۰و فیلیپ‌ گلاس‌۱۱ هستند.
جاز الكترونیك‌: در موسیقی‌ جاز سبكهای‌ گوناگونی‌ وجود دارند. نوع‌ الكترونیك‌ آن‌ به طور كامل‌ و یا همراه‌ با اركستر، با سینتی‌سایزر نواخته‌ می‌شود. مشهورترین‌ هنرمند در این‌ سبك‌، موسیقی‌دان‌ برزیلی‌، واگنر تیسو۱۲ است‌.
غیر از این‌ سبكها كه‌ عمدتاً متكی‌ به‌ سازهای‌ الكترونیك‌ هستند، هنرمندان‌ دیگری‌ نیز كم‌ و بیش‌ از این‌ سازها استفاده‌ می‌كنند. حتی‌ هنرمندان‌ موسیقی‌ كلاسیك‌!! با این‌ سازها، قطعات‌ به‌ یادماندنی‌ و دلپذیری‌ را آفریده‌اند. آهنگسازان‌ كلاسیك‌ هر چند به‌ سینتی‌سایزر دسترسی‌ نداشته‌اند، اما آثار آنها غالباً با این‌ ساز قابل‌ اجراست‌. اجراهای‌ بسیار موفق‌ وندی‌ كارلوس‌۱۳از آثار باخ‌، دلیل‌ محكمی‌ بر این‌ مد‌ّعاست‌. همچنین‌ اجراهای‌ درخشان‌ ایسائو تومیتا۱۴ از آثار دبوسی‌، استراوینسكی‌، پروكفیف‌ و اشتراوس‌ نشان‌ می‌دهد كه‌ خلاقیت‌ در اجرای‌ موسیقی‌، حرف‌ آخر را می‌زند.
ریشه و مبنای موسیقی الكترونیك
سابقه‌ موسیقی‌ الكترونیك‌ بسیار قدیمی‌تر از آن‌ است‌ كه‌ ظاهراً به‌ نظر می‌رسد. این‌ سابقه‌ به‌ سالهای‌ آخر قرن‌ نوزدهم‌ می‌رسد كه‌ سازهائی‌ كم‌ و بیش‌ الكترونیك‌ و بسیار عجیب‌، در موسیقی‌ به‌ كار گرفته‌ شدند. برخی‌ از این‌ سازها عبارت‌اند از هارپ‌سی‌كورد۱۵الكترونیكی‌، پیانوهای‌ الكترومغناطیسی‌ و سینگر آركها۱۶. این‌ اختراعات‌ در زمان‌ خود، توجه‌ عامه‌ مردم‌ را جلب‌ نكردند و در نتیجه‌ اسنادی‌ كه‌ درباره‌ آنها باقی‌ مانده‌اند، مغشوش‌ و اندك‌ هستند. حتی‌ در آلمان‌ كه‌ مهد موسیقی‌ الكترونیك‌ است‌، روزنامه‌نگارانی‌ كه‌ با شور و اشتیاق‌ تولد موسیقی‌ الكترونیك‌ را مژده‌ دادند، از سوی‌ همكاران‌ خود مورد استهزا قرار گرفتند. هیچ‌كس‌ باور نمی‌كرد كه‌ فقط‌ یك‌ قرن‌ بعد، الكترونیك‌ تمامی‌ عرصه‌های‌ موسیقی‌ را تسخیر می‌كند.

۱. Sequencer
۲. Kraftwerk
۳. Pink Floyd
۴. King Crimson
۵. Genesis
۶. Mike Oldfield
۷. Peter Gabriel
۸. Milton Babbit
۹. Mauricio Kagel
۱۰. Steve Reich
۱۱. Philip Glass
۱۲. Wagner Tiso
۱۳. Wendy Carlos
۱۴. Isao Tomita
۱۵. Harpsichord
۱۶. Singer Arc
توحیدی سید عماد
منبع : پایگاه رسمی انتشارات سوره مهر