درباره کارت‌گرافیک فوق‌العاده ATI Radeon HD ۴۸۷۰

هنگامی که nVIDIA کارت‌گرافیکی دماغ سربالای Geforce GTX۲۶۰ را عرضه کرد، برخی بر این عقیده اشتباه پافشاری می‌کردند که روزگار ATI سر آمده است. عرضه کارت‌گرافیک قدرتمند و گران‌قیمت Geforce GTX۲۸۰ این پافشاری را دو چندان کرد و نمی‌دانم چرا برخی از دوستان نزدیک ما نیز این تحلیل ناشیانه را پذیرفتند. این در حالی است که AMD/ATI علاقه‌مندان خود را چندان منتظر نگذاشت و عرضه کارت‌گرافیک دو پردازنده‌ای HD ۴۸۷۰ X۲ -که در واقع از دو چیپ‌ست گرافیکی HD ۴۸۵۰ استفاده می‌کرد- شرایط را دگرگون کرد. محصولات nVIDIA پس از مدت‌ها سروری بر بازار،‌ جای خود را به محصول نورسیده‌ای ‌دادند که این محصول علاوه بر سرعت و کارایی بالا، با قیمت پایین‌تری عرضه شده بود. به ‌تصورم شرایط کنونی واقعی‌تر شده است و همان دوستانی که ذکرشان رفت، ‌از تحلیل خود دست برداشته‌اند. آنان اتفاق نظر دارند که دوران سخت nVIDIA آغاز شده است و دوران سروری ATI بر بازار کارت‌های گرافیکی دور نخواهد بود، ‌البته اگر Intel با آن چیپ‌ست‌های گرافیکی Larrabee بگذارد!
● خانواده Radeon HD ۴۸xx
توصیه می‌کنم به وب‌سایت معتبر tomsharfware.com سری بزنید و چارت مقایسه‌ای کارت‌های گرافیکی را مطالعه کنید. بدون هیچ‌شک و شبهه‌ای می‌توانید کارایی مدل خارق‌العاده‌ای مانند HD ۴۸۷۰ را مشاهده کنید نه فقط این مدل که کارایی مدل HD ۴۸۵۰ نیز قابل توجه است. در برخی وب‌سایت‌ها به ‌شخصه مشاهده کرده‌ام که کارایی HD ۴۸۵۰ در برخی تست‌ها بهتر از HD ۴۸۷۰ بوده است که از منطق هم چندان به دور نیست.
خاندان HD ۴۸xx بر اساس گونه‌های XT، Pro و LE‌ از چیپ‌ست گرافیکی RV۷۷۰ تولید می‌شوند. مدل HD ۴۸۳۰ بر اساس چیپ‌ست ارزان‌قیمت RV۷۷۰۰ LE، مدل HD ۴۸۵۰ بر اساس چیپ‌ست ارزشمند RV۷۷۰ Pro و مدل فاخر HD ۴۸۷۰ براساس چیپ‌ست نازپرورده RV۷۷۰ XT تولید می‌شوند. حکایت مدل‌های دو پردازنده‌ای HD ۴۸۵۰ X۲ و HD ۴۸۷۰ X۲ قدری متفاوت است، زیرا این دو محصول از چیپ‌ست‌های ویژه R۷۰۰ Pro و R۷۰۰ XT استفاده می‌کنند و تفاوت‌های مختصری با چیپ‌ست‌های RV۷۷۰ دارند.
با این اوضاع، مدل HD ۴۸۷۰ به‌ نوعی قدرتمندترین کارت‌گرافیک مستقل و یک پردازنده‌ای ATI در بازار است. هرچند زمزمه‌هایی درباره تولید نمونه‌های اولیه خاندان HD ۵xxx شنیده می‌شود، اما تاکنون به‌ طور رسمی وضعیت عرضه آن‌ها مشخص نشده است.
توان محاسباتی خاندان HD ۴۸xx تفاوت معناداری با دیگر اعضای خانواده نه‌چندان بزرگ HD ۴xxx دارد. مدل HD ۴۶۷۰ با توان محاسباتی ۴۸۰ گیگافلاپ (GFLOPS) تا مدت‌ها بهترین بود اما معرفی HD ۴۸۳۰ با توان محاسباتی ۷۳۶ گیگافلاپ چشم‌انداز جدیدی را نمایان ساخت. شرایط مدل‌های بعدی بهتر بود، زیرا توان محاسباتی مدل HD ۴۸۵۰ با یک جهش بزرگ تا ۱۰۰۰ گیگافلاپ افزایش یافت و اندکی بعد نیز مدل HD ۴۸۷۰ با توان محاسباتی ۱۲۰۰ گیگافلاپ عرضه شد. البته این توان در مدل‌های دو پردازنده‌ای HD ۴۸۵۰ X۲ تا ۲۰۰۰ گیگافلاپ و در مدل فاخر HD ۴۸۷۰ X۲ تا ۲۴۰۰ گیگافلاپ افزایش یافته است.
برای مقایسه بد نیست بدانید که توان محاسباتی مدل Geforce ۹۸۰۰ GTX+ حداکثر ۷۰۵ گیگافلاپ، مدل Geforce GTX۲۸۰ در حدود ۹۳۳ گیگافلاپ و مدل جدید Geforce GTX ۲۹۵ که از دو کارت‌گرافیک به ‌هم متصل تشکیل شده در حوالی ۱۸۰۰ گیگافلاپ است.
از این‌رو مدل HD ۴۸۷۰ با توان محاسباتی ۱۲۰۰ گیگافلاپ سریع‌ترین کارت‌گرافیک مستقل تا این لحظه است!
● درباره HD ۴۸۷۰ بیشتر بدانیم!
این مدل در اوایل تابستان معرفی و یکی دو ماه بعد در بازارها توزیع شد و محصولات آن روزگار nVIDIA را در دو حوزه کارایی و قیمت به چالش کشاند. چالشی که تا به حال nVIDIA نتوانسته جان سالم از آن به در ببرد!
مدل HD ۴۸۷۰ بر اساس چیپ‌ست RV۷۷۰ XT، با معماری ساخت ۵۵ نانومتری و سازگار با حافظه‌های گرافیکی نسل GDDR۵ که متشکل از ۹۵۶ میلیون قطعه ترانزیستور است توسط شرکت تایوانی TSMC تولید می‌شود. همچنین از پهنای باند حافظه ۲۵۶ بیتی با امکان تبادل نزدیک به ۱۱۵ گیگابایت داده در ثانیه پشتیبانی می‌کند. عامل فنی مهمی که این مدل را بر صدر بازار نشانده است به تعداد بالای پردازنده‌های موازی گرافیکی مربوط می‌شود. بدانید بد نیست که مدل Geforce GTX ۲۶۰ و GTX ۲۸۰ در حدود ۲۴۰ واحد پردازنده موازی دارند،‌ در حالی که مدل کم‌نظیر HD ۴۸۷۰ از ۸۰۰ واحد پردازنده موازی بهره می‌برد.
اگر واقع‌نگر باشیم، ATI سعی دارد کمبود نسبت تولید مثلث‌های گرافیکی را به شکلی دیگر برطرف کند. به ‌اختصار عرض کنم که در گرافیک دو بعدی تمامی سطوح به کمک نقطه‌ها یا همان پیکسل‌ها ساخته می‌شوند و اگر به جدول فنی چیپ‌ست‌های گرافیکی نگاه کنید با پارامتری تحت عنوان Pixel Fill rate مواجه خواهید شد. مدل‌های HD ۴۸۷۰ و Geforce GTX ۲۸۰ می‌توانند در هر ثانیه ۳/۱۹ گیگاپیکسل تولید کنند. در گرافیک سه بعدی سطوح از کنار هم قرار دادن تعداد زیادی مثلث (Triangle) ساخته می‌شوند. به ‌بیان دیگر واحد ساختمانی در گرافیک دو بعدی، پیکسل و در گرافیک سه‌بعدی، مثلث گرافیکی است. توانایی مدل قدرتمند Geforce GTX ۲۸۰ حدود یک و نیم برابر مدل HD ۴۸۷۰ است.
به کارگیری حافظه GDDR۵ نیز به نوبه خود می‌تواند برتری محسوسی بر مدل‌های رقیب که از حافظه‌های GDDR۳ استفاده می‌کنند ایجاد کند. موضوع مصرف انرژی نیز همچنان از دغدغه‌های کنونی محصولات ATI است. مصرف اسمی مدل HD ۴۸۷۰ در اسناد فنی ۱۶۰ وات قید شده، در حالی‌ که متوسط مصرف این مدل در بیشتر تست‌ها بین ۲۰۵ تا ۲۱۵ وات اعلام شده است. بدتر آنکه در شرایط سنگین پردازشی، مصرف انرژی گاه تا ۲۷۰ وات افزایش پیدا می‌کند.
● درباره قیمت!
صحبت به تفاوت قیمت که می‌رسد نمی‌دانم چرا nVIDIA سکوت اختیار می‌کند. کارت‌های گرافیکی این شرکت در قیاس با محصولات ATI فوق‌العاده گران هستند. اگر قیمت مدل HD ۴۸۷۰ را با مدل‌های هم‌تراز و قدیمی مقایسه کنیم، هوش از سرمان می‌پرد. در بازار ایرانی مدل Geforce ۸۸۰۰ GTX همچنان در حوالی ۴۰۰ تا ۵۰۰ هزار تومان سیر می‌کند. قیمت مدل‌های Geforce ۹۸۰۰ GTX نیز کمتر از ۳۰۰ هزار تومان نیست. قیمت مدل‌های جدید Geforce GTx۲۶۰ و GTX ۲۸۰ از ۴۵۰ هزار تومان آغاز شده است و تا ۸۰۰ هزار تومان می‌رسد. این در حالی است که گران‌ترین مدل‌های HD ۴۸۷۰ که شامل یک گیگابایت حافظه GDDR۵ هستند در بازار داخلی بین ۴۰۰ تا ۴۳۰ هزار تومان قیمت دارند. بین خودمان بماند، اما GTX ۲۶۰ که هیچة مدل GTX ۲۸۰ نیز به زحمت می‌تواند در برخی تست‌ها حریف درست و درمونی برای HD ۴۸۷۰ باشد.
چنانچه نسبت کارایی به قیمت را مورد توجه قرار دهیم اوضاع برای محصولات nVIDIA وخیم‌تر می‌شود. به طور قطع کارت‌های گرافیک HD ۴۸۷۰ و HD ۴۸۵۰ مناسب‌ترین مدل‌ها در بازار کنونی هستند.
● درباره برندها
اسم برند (نام‌تجاری) که مطرح می‌شود ذهن خیلی‌ها درگیر Asus، Gigabyte و MSI می‌شود، اما مراقب باشید که آدرس اشتباهی از کسی نگیرید. محصولات فاخر این شرکت‌ها حرف ندارند، اما بد نیست بدانید که Sapphire و HIS‌ از برترین طراحان کارت‌گرافیک براساس چیپ‌ست‌های ATI هستند. از این رو استفاده از محصولات این دو شرکت بر دیگر مدل‌ها رجحان دارد، هرچند استفاده از مدل‌های حرفه‌ای توسط شرکت‌های ذکر شده نیز خالی از لطف نیست. برای رفع شائبه می‌توانم به طراحی کارت‌گرافیک Asus HD ۴۸۵۰ اشاره کنم که در تست‌ها گاهی بالاتر از مدل مرجع HD ۴۸۷۰ قرار می‌گرفت!
محصولات Club۳D نیز خوب نشان داده است و استفاده از آن توصیه می‌شود. لازم است به این نکته اشاره کنم که بیشتر محصولات PowerColor براساس مدل مرجع ATI تولید می‌شوند و از لحاظ کارایی مطمئن هستند. برخی شرکت‌های دیگر مانند Sapphire، HIS، Asus، Gigabyte و MSI اصلاحاتی در مدل مرجع ATI اعمال و مدل‌های ویژه‌‌ای عرضه می‌کنند که گاهی کیفیت آن‌ها تفاوت قابل توجهی با مدل‌های معمولی دارد.
سخن به درازا کشید، راستش می‌خواستم درباره تناسب منبع‌تغذیه با کارت‌های حافظه جدید نیز صحبت مختصری داشته باشم که ترجیح می‌دهم برای جلوگیری از فوت کلام به وقت دیگری موکول شود!
از اینکه وارد بحث دقیق فنی نشدم، ‌عذرخواهی می‌کنم. تصورم این است که حواشی داستان گاهی از خود داستان جذاب‌تر است!

منبع : هفته‌نامه بزرگراه فناوری