عراق ، مقاومت در برابر تابوی جنگ داخلی

رسانه های جمعی جهان، كارشناسان خارجی، مخالفان سیاسی عراقی و دبیركل سازمان ملل همه معتقدند كه جنگ داخلی در عراق شروع شده است.
مدعیان جنگ داخلی در كشور عراق با استناد به گزارش های سازمان های رسمی معتقدند كه این جنگ ویرانگر آغاز شده است.
در مقابل، مسئولان و احزاب شركت كننده در تركیب دولت، این رخدادها را نادیده انگاشته و بر این باورند كه عراق هنوز به سوی پرتگاه جنگ داخلی پیش نرفته است.
براساس گزارش های اخیر، نمایندگی سازمان ملل در عراق روزانه ۳۰۰۰ نفر از عراق از بیم جان و خشونت های جاری به خارج و خصوصا به كشورهای عربی همجوار می گریزند.
گزارش وزارت مهاجران و رانده شدگان عراق نیز حاكی است كه بیش از ۶۰ هزار خانواده در نتیجه تهدید تروریست ها و بروز انواع خشونت های مذهبی ناچار به ترك خانه و كاشانه شده و آواره مناطق امن تر عراق شده اند.
وجود جسدهایی كه با چشمان و دست های بست و با شلیك تیر به قتل رسیده و در گوشه و كنار بغداد و بعقوبه و دیگر شهرهای عراق رها می شوند، دیدگاه مدافعان وجود جنگ داخلی در عراق را تایید می كند.
تعداد كشته های شهروندان عراقی براساس خوشبینانه ترین گزارش ها، به بیش از ۱۰۰هزار نفر بعد از زمان اشغال رسیده است.
با وجود تلاش گسترده دولت و رهبران دینی و سیاسی برای كنترل اوضاع در عراق، به نظر می رسد خشونت ها در این كشور همچنان روند رو به افزایش را طی می كند.
اكنون حایل بندی ملموسی بین مناطق شیعه و سنی نشین در بغداد ایجاد شده و بر این اساس، تقریبا ورود شیعیان به مناطق سنی و عرب های سنی به مناطق شیعی غیرممكن شده است.
لغت «قناص» دیگر این روزها برای بغدادی ها آشنا شده است و اشاره به كسانی است كه گوشه ای كمین می كنند و از فاصله دور با سلاح های مجهز به دوربین، اقدام به كشتار مردم بی دفاع می كنند.
این وحشت به تازگی در حریم امن دل بغدادی ها هم رخنه كرده است و اینك در كنار سایر عوامل ناامنی، پدیده قناص ها نیز سنگینی می كند.
این روزها رفتن به مناطق «فضل» و «باب معظم» و «اعظمیه» در مركز بغداد كه اغلب ساكنان آن را عرب های سنی تشكیل می دهند، تقریبا ناممكن شده است.
تك تیراندازهای ناپیدا از پشت بام ها و چارچوب پنجره ها هر جنبنده ای را هدف قرار می دهند و افرادمسلح با خودروها یكباره جمعی از مردم را در این مناطق به زیر رگبار می گیرند و فورا ناپدید می شوند.
نیروهای امنیتی عراق چندی پیش یك تك تیرانداز را در خیابان «فلسطین» شمال شرقی بغداد و با فاصله نه چندان دور از مناطق بحران زده مركزی بغداد، دستگیر كردند. قناصی كه پس از دستگیری، به قتل ده ها تن از مردم در شهر بغداد اعتراف كرده است.
خشونت ها اینك در عراق متنوع شده و تنها به گروه های القاعده و تكفیری و بعثی ها محدود نمی شود، بلكه راهزنان و تبهكاران و آدم ربایان نیز وارد فاز خشونت به خاطر كسب درآمد نامشروع مادی شده اند.
سرتیپ وفیق السامرایی می گوید كه گروه های مسلح در عراق اینك از حیث مادی به خودكفایی رسیده اند كه تحول دیگری در ناآرامی های عراق به شمار می رود.
وی افزود: آنها با سرقت بانك ها، كامیون ها، خودروها و راهزنی و باج خواهی، هزینه های نیروهای خود و عملیات تروریستی و خرید سلاح و بمب را از واسطه های خارجی تامین می كنند.
مشاور نظامی رئیس جمهوری عراق تعداد كل افراد مسلح را در عراق حدود ۲۰هزار نفر ارزیابی كرد و گفت: ۱۰درصد این عده را اتباع كشورهای عربی تشكیل می دهند.
وی این ۲۰هزار فرد مسلح را از گروه های تكفیری، القاعده و بعثی ها دانست و گفت: علاوه بر افراد مسلح، اعضای وابسته به گروه های شبه نظامی وابسته به احزاب مختلف سیاسی نیز در چهره كریه خشونت عراق خودنمایی می كنند.
وی از تعداد دقیق اعضای گروه های شبه نظامی اظهار بی اطلاعی كرد و افزود: تصور می شود ده ها هزار نفر عضو گروه های مختلف شبه نظامی باشند.
وی ادامه داد: در صورتی كه جنگ داخلی درعراق به معنای واقعی رخ دهد، انتظار می رود تعداد نیروهای گروه های شبه نظامی به صدها هزار نفر برسد كه در این صورت، شرایط در عراق بسیار خطرناك می شود.
جدا از این مسئله، هم اینك بسیاری از شهروندان عراقی اقدام به خرید سلاح می كنند تا خود را برای دفاع در جنگ داخلی احتمالی آماده كنند.
یك جوان عراقی كه در یكی از موسسه های نظرسنجی فعالیت می كند، برای حفظ جان خود و خانواده اش یك كلت كمری با قیمت ۷۰۰ دلار خریداری كرده است.
وی گفت: از بیم وقوع جنگ داخلی این سلاح را خریده ام تا در صورت وقوع جنگ، بتوانم از خود و خانواده ام در مقابل تعرض های گروه های خشن دفاع كنم.
خشونت های مذهبی و بیم و نگرانی ها به گونه های مختلفی بر صحنه عراق منعكس شده است.
این روزها دادگاه های عراق مملو از خانواده هایی است كه برای حفظ جان فرزندانشان، خواستار تغییر اسامی آنها هستند.
خانواده های شیعی كه در زمان حاكمیت رژیم بعث، از بیم رژیم دیكتاتور صدام، برای فرزندان خود نام هایی مانند «ابوبكر»، «عمر»، «صدام» و «مروان» و غیره برگزیده بودند، اینك خواهان تغییر این اسامی هستند.آنها نگران هستند كه فرزندانشان به جرم داشتن نام های خاص، به دست گروه های ضدسنی به قتل برسند و در مقابل، بسیاری از خانواده های اهل تسنن نیز ناچار شده اند نام های شیعی فرزندان خود را از بیم گروه های تكفیری تغییر دهند.بسیاری از بازرگانان عراقی از بیم جانشان كشور خود را ترك كرده اند و سرمایه های خود را در كشورهای همجوار به كار گرفته اند.
براساس گزارش های رسمی، بیشترین سرمایه گذاران خارجی در اردن را بازرگانان عراقی تشكیل می دهند.
این پدیده باعث كسادی بازارهای داخلی عراق شده است، به طوری كه بازار «شورجه» مهمترین بازار بغداد، كه در جوار مناطق فضل و باب معظم واقع شده، به تعطیلی دایمی كشیده شده است.
خشونت تنها شامل حال شهروندان عادی نیست، بلكه حتی سران سیاسی و مسئولان دولت عراق نیز با وجود رعایت مسایل امنیتی و عواملی كه در اختیار دارند، ناچار به فرار از عراق شده اند.
بسیاری از سران سیاسی عرب های سنی مانند «صالح مطلك» رییس فراكسیون جبهه گفت و گوی ملی، «عدنان الدلیمی » رییس فراكسیون جبهه توافق و «حارث الضاری» رییس هیئت علمای عرب های سنی، در اردن به سر می برند.
این گروه ها برای خود مقرهای دایمی در اردن ایجاد كرده اند و اغلب نشست های خبری و سیاسی خود را در فضای امن شهر «امان» انجام می دهند.
«ابراهیم جعفری»، نخست وزیر دولت موقت و «ایاد علاوی» نخست وزیر دولت انتقالی اغلب ماه های سال را در لندن و در كنار خانواده هایشان سپری می كنند.
از شیخ «غازی عجیل الیاور»، اولین رییس جمهوری دولت انتقالی عراق نیز دیگر خبری نیست و او به ادامه فعالیت های اقتصادی خود در كشورهای عربی برگشته است.
«ایادی علاوی»، عضو مجلس نمایندگان عراق، كه از ابتدای جلسات مجلس تاكنون حتی در یك جلسه هم حضور نداشته، معتقد است كه «بغداد دیگر جای زندگی نیست».
با وجود همه این علایم خشونت آمیز، همچنان بخش قابل توجهی از نخبگان سیاسی و مسئولان عراقی معتقدند كه این كشور هنوز به سوی جنگ داخلی پیش نرفته است.
مخالفان وجود جنگ داخلی در عراق معتقدند كه مدعیان شروع جنگ داخلی، ناامنی های جاری در بغداد را به كل عراق تعمیم می دهند.
مخالفان وجود جنگ داخلی، همچنان اصرار می ورزند كه ۸۰درصد از مناطق عراق در امنیت و ثبات به سر می برد و تنها ۲۰درصد عراق، شامل بغداد، الانبار، دیاله، صلاح الدین و شمال استان بابل ناامن است. این در حالی است كه همه گزارش ها نشان می دهد گروه های مسلح درصدد توسعه دایره خشونت ها به مناطق امن عراق هستند. «ابوالولید» رییس پلیس استان كربلا چندی قبل، از وجود ۲۰۰۰ فرد مسلح در شمال كربلا خبر داد كه برای انجام عملیات تروریستی در شهرهای مقدس كربلا و نجف آموزش می بینند.
این عده آن گونه كه رییس پلیس كربلا گفته است، در منطقه موسوم به «مثلث مرگ» در شمال استان بابل دارای پایگاه های ویژه آموزش عملیات تروریستی هستند.
كارشناسان بر این باورند كه اگر دولت عراق به موقع برای كنترل خشونت ها چاره ای نیندیشد، آتش آن دامن همه عراق را می گیرد.
نخست وزیر عراق اطمینان داده است كه برای پایان بخشیدن به خشونت ها برنامه ای مدون جدی در دست اجرا دارد كه به طور ویژه روی بغداد به عنوان مركز مهم خشونت ها متمركز می شود.
از طرفی، مشاور نظامی رییس جمهور عراق نیز، تنها راه حل خروج از بحران را، حصول توافق و همبستگی بین گروه های سیاسی و حمایت از دولت «نوری مالكی» برشمرده است.
وی هشدار داده است كه اگر جنگ داخلی در عراق انتفاق بیفتد، اولین زیان دیدگان آن، كشورهای عربی حوزه خلیج فارس و همجوار عراق خواهند بود.
وی اضافه كرده است كه جنگ داخلی در عراق، مسلمانان شیعه و سنی را در این كشورها به تحرك و انتقام جویی خواهد كشاند و همه كشورها به آفت جنگ داخلی در عراق گرفتار می شوند.
با وجود این هشدارها، همچنان این سوال باقی می ماند كه آیا ساعت صفر جنگ داخلی در عراق آغاز شده، یا آن گونه كه نخست وزیر عراق می گوید، خشونت های جاری در عراق، تنها ناشی از تبعات منفی اختلاف های سیاسی احزاب است.

منبع : روزنامه کیهان