یکشنبه, ۹ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 28 April, 2024
مجله ویستا

ناعوره


انواع ناعوره اسبگرد و ناعوره‌‌های هیدرولیکی در کار استخراج موادمعدنی نقش داشتند. نمونه کاملی از این نوع ناعوره را می‌توان روی پارچه قلابدوزی مربوط به آغاز قرن شانزدهم در موزه لوور دید. نقش این پارچه نشان می‌دهد که برای بالاآوردن آب شور چاه از چنین وسیله‌ای استفاده می‌شود. زنجیرهائی که کاسه‌هائی به آنها بسته شده است. [۳]
● ناعوره PERSIAN WHEEL ناعوره یا دولاب وسیله‌ای برای آوردن آب از سطحی به سطح بلندتر. چرخی (مثلاً به قطر ۲۰ متر) را چنان در کنار رودخانه‌ای نصب می‌کنند که سطح آن در امتداد جریان و محیط آن مماس با آب باشد. بر محیط این چرخ کوزه‌ها یا سطل‌هائی به حالت آزاد آویخته است. جریان رودخانه سطلی را که در آب فرو رفته است پر می‌کند و ضمناً آن را به پیش می‌راند و سطل دیگری جای آن را می‌گیرد و این عمل پیوسته ادامه پیدا می‌کند. سطل‌های پر شده، وقتی از بلندترین نقطه محیط چرخ سرازیر می‌شوند، با برخورد به مانعی آبشان در مجرائی خالی می‌شود و به زمین بلندتر از سطح آب رودخانه می‌رسد. [۴]
ناعوره به وسیلهٔ آب به گردش در می‌آید. ناعوره را برای چرخ‌هائی که حرکتشان با نیروی آب صورت می‌گیرد بکار می‌برند. قدری ثابت به‌چشم می‌خورد. این دستگاه مناسب‌ترین وسیله برای مناطعی است که نهرهای آنها دارای جریان تند بوده و قدری دورتر و در سطحی پائین‌تر از زمین‌های اطراف جریان دارد. هر چند دیگر به‌ندرت ازین وسیله استفاده می‌شود هنوز هم نمونه‌های خوبی را به‌ویژه بر نهر العاصی در شهر حمات سوریه وجود دارد. این چرخ را بر جزرهائی که وزن اکسل آهنی یا چوبی بر آنها قرار دارد، سوار می‌کنند. بر گرد اکسل، چهارچوبی از الوارهای ستبر قرار دارد که اکسل را با گوه‌هائی به آن محکم می‌کنند. ازین چهارچوب مرکزی، پره‌هائی چوبی خارج می‌شود که لبه چوبی چرخ بر آنها قرار گرفته است، قطر بزرگ‌ترین چرخ حدود ۲۰ متر است و ۱۲۰ قسمت در سطح لبه آن تعبیه شده است. میان هر جفت ازین قسمت‌ها یک پارو به چرخش در می‌آید. قسمت‌های مذکور در لبه چرخ به درون آب فرو رفته و با گردش چرخ بالا آمده و به مخزنی که به مجرائی متصل است می‌ریزد. در برخی ناعوره‌ها به‌جای این قسمت‌ها، تنگ‌های سفالی بر لبه چرخ نصب می‌کنند. بیشتر در روزگار رومیان از ناعوره استفاده می‌کردند. در نوشته‌های ویتروویوس در قرن اول (ق.م) از آنها سخن به میان آمده است.

۳ـ تاریخ صنعت و اختراع ـ ترجمه عبدالله ارگانی
۴ـ دایره‌المعارف فارسی ـ غلامحسین مصاحب
منبع : مطالب ارسال شده


همچنین مشاهده کنید