مهاجران مونیخ

در حال حاضر پروژه‌های مختلفی در اقصی نقاط جهان به منظور ترویج استفاده از نرم‌افزار‌های متن باز در حال برنامه‌ریزی و اجرا است.
هر یک از پروژه‌‌های مذکور نیز دارای سایت رسمی اطلاع‌رسانی و ارایه آخرین گزارش عملکرد خود به سایر همکاران و افراد علاقه‌مند در این زمینه هستند. علاوه بر این، معمولا فهرست مراکزی که توسط این پروژه‌ها به سیستم‌‌های لینوکسی مهاجرت داده شده‌اند، به همراه مستندات و منابع مختلف در این زمینه در سایت موجود است. قصد داریم هر هفته در این ستون به معرفی و بررسی اهداف و عملکرد ‌ یکی از این پروژه‌ها بپردازیم.
● Limux
کلمه LiMux که ترکیبی است از کلمات Linux و Munich ، نام پــروژ‌های اســت که ۲۸ مه سال ۲۰۰۳ با رای احزاب مختلف کشور آلمان جهت مهاجرت سیستم‌ها و زیرساخت IT شهرداری مونیخ به نرم‌افزار‌های متن‌باز کلید خورد. این تصمیم پس از پایان پشتیبانی مایکروسافت از سیستم‌عامل شهرداری مونیخ که Microsoft NT ۴ بود صورت گرفت. با این حرکت اعضای شورای شهر امیدوار هستند که وابستگی خود به سایر شرکت‌های تولیدکننده محصولات نرم‌افزاری تجاری خصوصا در زمینه سیستم‌عامل و نرم‌افزار‌های اداری را برطرف کرده و رقابت را در بازار نرم‌افـزار برای ایجاد قالب‌‌های استانــدارد و محصولات پایدار افزایش دهند. در کنار سایر اهداف فنی و اقتصادی که در طرح این پروژه لحــاظ شده است، اهداف استراتژیک مانند تامین امنیت و استقلال سیستم‌‌های نرم‌افزاری نیز در نظر گرفته شده که با استفاده از نرم‌افزار‌های متن‌باز این اهداف تحقق خواهد یافت. براساس آمار‌های رسمی ارایه شده توسط شهرداری آلمان حدود ۱۴ هزار سیستم کامپیوتری با بیش از ۱۶ هزار کاربر در حال استفاده از ۳۰۰ محصول نرم‌افزاری شامل ابزار‌های‌دفتری، پایگاه‌داده،‌پست الکترونیکی، برنامه‌‌های کاربردی و سرویس‌‌های مختلف شبکه هستند. در حال حاضر شهرداری مونیخ دارای ۱۷ مرکز مدیریت IT با عملکرد و نیاز‌های مختلف برای تحلیل داده‌ها و پشتیبانی است که با شناخت کافی از نیاز‌های این مراکـز برنامه‌ریزی لازم جهت مهاجرت آنها صورت می‌گیرد.با مراجعه به سایت رسمی پروژه و سایت‌های غیر رسمی که در ارتباط با LiMux ایجاد شده‌اند، می‌توان جزییات بیش‌تری از روند پروژه و چگونگی اجرای آن به‌دست آورد. همچنین در سایت ssrc.org یک wiki به معرفی نرم‌افزار‌های متن‌بازی که در این پروژه مورد استفاده قرار گرفته‌اند تخصیص یافته است که به عنوان منبع مناسبی جهت انتخاب بسته‌‌های نرم‌افزاری جایگزین می‌توان از آن استفاده کرد.
شهرداری مونیخ دارای ۱۷ مرکز مدیریت IT با نیازمندی‌ها، عملکرد و پشتیبانی مستقل از یکدیگر در پردازش داده‌ها است که استراتژی کاری آنها متمرکز و طراحی و عملکرد هر یک از آنها به شکل بومی است.
● تعریف اجزای اصلی پروژه
در فاصله بین ژوئن ۲۰۰۳ تا مه ۲۰۰۴ بررسی دقیقی توسط یک تیم تحقیقاتی متشکل از گروه‌های کاری مختلف بر روی پروژه مهاجرت صورت گرفت که نتایج حاصل از آن نقش موثری در تصمیم‌گیری شورای شهر مونیخ در ایجاد این پروژه ایفا کرد. اهداف اصلی این تیم تخمین هزینه‌‌های مهاجرت،‌ بررسی گزینه‌‌های موجود جهت آموزش پرسنل به منظور استفاده از نرم‌افـزار‌های متن‌باز و بررسی میزان انعطاف‌پذیــری فنی موجود در حرکت به سمت نرم‌افزار‌های متن‌باز بود. جهت دستیابی به اهداف یادشده این تیم در قالب ۶ گروه کاری اقدام به تهیه گزارشی در این زمینه کرد که این گروه‌ها عبارتند از:
الف) پیکربندی سیستم‌‌های سرویس‌گیرنده :
گروه مذکور وظیفه تعریف محصولات و پیکربندی ابزار موردنیاز جهت استفاده کاربران را بر عهده دارد. همچنین ارایه یک ساختار منسجم جهت مدیریت طرح از وظایف این گروه تعریف شد.
ب) تست و تایید :
ایجاد یک مرکز به منظور بررسی و تایید عملکرد امور در دست انجام از وظایف این گروه است. طراحی و تعریف یک برنامه به منظور انجام فرآیند تست در کنار تدوین یک الگوی مستندسازی در پروژه به همراه تعیین نیاز‌های سخت‌افزاری سیستم‌‌های کاربران از دیگر عملکرد‌های این گروه است.
ج) آموزش پرسنل :
تعریف هزینه‌‌های آموزش، ارایه طــرحی جهت آموزش کاربران و نظــارت بر عملکرد آنها پس از آموزش و مهاجرت سیستم‌‌های رومیزی وظایف محوله به این گروه را تشکیل می‌دهند.
د) طرح مهاجرت :
بررسی وضعیت جاری سیستم‌‌های نرم‌افزاری موجود و ایجاد و ارزیابی سناریو‌های مهاجرت به وسیله این گروه صورت می‌گیرد. تعیین استانداردها و قالب‌های اطلاعاتی موجود در کنار برآورد هزینه‌‌های فنی ثابت و متغیر پروژه مهاجرت نیز از مسوولیت‌های این تیم است.
ه) سرویس‌ها و زیرساخت مرکزی :
ارایه راهکار‌های مهاجرت برای سرویس‌‌های مرکـزی تخصیص داده شده توسط شهـرداری مونیخ و برآورد هزینه‌‌های ثابت و متغیر ارایه این سرویس‌ها توسط گروه یادشده انجام می‌گیرد.
و) ارتباطات :
تعیین استراتژی‌های ارتباطی پروژه و گردآوری و تبادل اطلاعات در این زمینه به‌ همراه دادن اطمینان خاطر به کاربران از روند رو به رشد پروژه، وظایف اصلی این گروه را تشکیل می‌دهند.. مدیریت پروژه نیز موظف به کنترل و سازماندهی گروه‌های موجود است که در نهایت نتیجه این فعالیت ها را به شورای شهر مونیخ گزارش می‌دهد. از نیــاز‌های اساسی پروژه، تطبیق نرم‌افـــزار‌های متن‌باز و توسعه‌مجدد برنامه‌‌های کاربردی موجود است که انجام این کارها سفارشی‌سازی برنامه‌‌های موجود را می‌طلبد.
با درنظر گرفتن اهداف پایه و استراتژیک این پروژه و بررسی‌‌های انجام‌شده بر روی سیستم‌‌های کاربران، مناسب‌ترین گزینه جهت پیاده‌سازی طرح، استفاده کامل و یکپارچه از نرم‌افزار‌های متن‌باز معرفی شد.
● رویه مهاجرت
نمودار، روند کلی سناریو‌های مهاجرت برنامه‌‌های کاربردی موجود در فاز اول پروژه LiMux را نشان می دهد. همان گونه که مشاهده می‌کنید، این رویه در ۴ بخش عنوان شده که بخش اول آن مربوط به سرویس‌‌های محلی موجود شامل File & Print Serevrs و سرویس‌‌های DHCP و DNS است. سرویس‌‌های یادشده به راحتی به وسیله نرم‌افزار‌های متن‌باز قابل ارایه بوده و با توجه به نوع سرویس‌‌های یادشده مشکلی در زمینه جایگزین کردن آنها وجود ندارد. این سرویس‌ها به شکل محلی ( Native ) یا با استفاده از ابزار‌های مبتنی بر وب که بر اساس Java است، در اختیار کاربران قرار داده می‌شود. در بحث ابزار‌های رومیزی با استفاده از مجموعه نرم‌افزار‌های متن‌باز جایگزین موجود چون Open Office وMozilla Browser بخشی از مهاجرت Desktop انجام می‌گیرد. مشکل عمده در زمینه نرم‌افزار‌هایی است که در حال حاضر جایگزینی برای آنها وجود نداشته و اجرای آنها تنها از طریق برنامه‌‌های واسط مانند Wine، Termainl Service و VMWare امکان‌پذیر است. اجرای پروژه مهاجرت بر اساس نظر شورای شهر مونیخ طی یک برنامه ۵ ساله مستمر و براساس ظرفیت‌های موجود در کاربران بدون به مخاطره‌انداختن فعالیت‌های جاری آنها صورت می‌گیرد.
استفاده از ابزار‌های شبیه‌ساز یادشده مانند Wine ، VMWare و Terminal Service جهت اجرای برنامه‌‌های کاربردی ویندوزی در این پروژه به‌جز در موارد خاصی که هیچ گونه ابزار جایگزین برای آنها وجود ندارد، نباید صورت پذیرد. هدف بلندمدت این پروژه مهاجرت کامل به سمت نرم‌افزار‌های متن‌باز بدون استفاده از نرم‌افزار‌های شبیه‌ساز در نظر گرفته شده است. برخی از مدیران IT نیز استفاده همزمان از دو سیستم عامل متن‌باز و تجاری بر روی سیستم‌‌های کاربران را امری نادرست و خطرناک محسوب می‌کنند. از این رو سیستم‌‌های حاوی نرم‌افزارهــای تجاری تا پایان زمــان اعتبار مجوزشان مورد استفاده قرار خواهند گرفت و همزمان با آن برنامه‌‌های جایگزین متن‌باز ابزار‌های تجاری موجود توسعه داده خواهند شد. استفاده از برنامه‌‌های مبتنی بر وب در راستای استقلال از سیستم‌عامل و کاهش پیچیدگی روند مهاجرت از پارامتر‌های درنظر گرفته شده در این امــر است. همچنین با توجه به این مطلب که حجم زیادی از فایل‌های برنامه‌‌های دفتری بر اساس قالب‌های غیراستاندارد بوده و برنامه‌‌های دفتری متن‌باز مانند OpenOffice قابلیت خواندن اکثر فایل‌های موجود MS Office را دارا هستند، مهــاجرت در این زمینه با روند منــاسبی در حال انجام است. تا کنون هیچ قالب و استاندارد متن‌بازی توسط این پروژه تعریف نشده است.
آنچه که از آن به عنوان کلیدی‌ترین پارامتر در اجرای موفق این پروژه می‌توان از آن یاد کرد، وجود ارتباطات منظم و ساختاریافته میان اعضای تیــم مهاجرت و کاربران موجود در بستــر‌های مهاجرت است. کاربــران موجود به وسیله سمینار‌های آموزشی، ارایه مطالب مختلف در زمینه مهاجرت از طریق اینترانت و برگزاری بحث‌های متنوع علمی در زمینه مشخصات سیستم‌‌های جدیدی که جایگزین سیستم‌‌های تجاری موجود تا سال ۲۰۰۸ خواهند شد، اطلاع‌رسانی شده و در جریان روند مهاجرت قرار می‌گیرند. هدف اصلی از انتشار این اطلاعات در میان کاربران کاهش میزان تردید و اضطراب آنها در استفـــاده از نرم‌افزار‌های متن‌باز است. این مرحله از پروژه با آغاز اولین مهاجرت سیستم‌‌های رومیزی کاربران آغاز شد و به دنبال آن براساس برنامه‌ای مدون کار‌های اجرایی مربوط به این بخش پیاده‌سازی شد.

منبع : روزنامه فناوران