خلیج فارس در گذر گاه تاریخ

خلیج فارس یكی از مهم ترین آبراه های جهان به شمار می رود كه از دیر باز مورد توجه اقوام مختلف بوده و از اهمیت خاصی برخوردار می باشد هر چند از گذشته این آبراه مخصوصا دوران پیش از تاریخ آن اطلاعات دقیقی در دست نیست اما وجود بقایای آثار و ابنیه بجای مانده در منطقه خود دلیلی بر آبادانی و رونق نواحی ساحلی خلیج فارس است. منطقه خلیج فارس در دوران عیلامی ،هخامنشی ،سلوكی ،پارت و ساسانی و مخصوصا دوران اسلامی از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده ، كشف آثاری از دوران عیلامی در منطقه ریشهر نفوذ عیلامیان در این منطقه را نشان می دهد همچنین وجود بنادری از دوران هخامنشی چون :دیلمون ،آویستانه،هرمزی و ... دلیل بر استفاده هخامنشیان از این آبراه مهم است.هخامنشیان دارای ناوگان دریایی بسیار قدرتمند بودند كه در حقیقت جنگل های ماراتن سالامین درخشان ترین دوران شكوفایی دریانوردی ایران باستان است.در این دوره سعی شد خط ارتباطی بین سند و دریای احمر برقرار شود . در همین راستا حفر كانال سوئز انجام گرفت كه گامی مهم در توسعه راه های دریایی بود كشف كاخ های كوروش در چرخاب براز جان ،كاخ درودگاه ،كاخ بردك سیاه در روستای جنوط نزدیك برازجان خود گواه بر حضور هخامنشیان در نزدیك ساحل خلیج فارس است . در زمان ساسانیان یكی از سیاست های فرمانروایان تلاش در جهت ایجاد مراكز و بنادر سواحل خلیج فارس در جهت رونق بخشیدن بازرگانی و مراودات تجاری بوده است بر همین اساس بنادری چون ابله،ریشهر، هرمز و ... به وجود آمدند. ریشهر كه در ده كیلومتری جنوب شهر بوشهر قرار گرفته در زمان اردشیر بابكان ساخته شده ،اردشیر بابكان پس از این كه برای تهیه سپاه به ریشهر آمد و آنجا را برای شهر سازی و دریانوردی مناسب دید پس فرمان داد تا بر بقایای بندر قدیمی « خط » شهر « را و اردشیر» یا بنیاد اردشیر بسازند. نام دیگر آن بوخت اردشیر است طی بازدیدی كه به تازگی از ریشهر به عمل آمده شواهد و مواد باستان شناختی از قبیل قطعات سفال و معماری مربوط به این دوره شناسایی شده است. اوج فعالیت های بازرگانی را می توان در زمان انوشیروان عنوان كرد در این دوره فعالیت های تجاری و دریانوردی به حد اعلای خود رسید و سراسر خلیج فارس از شمال تا جنوب و كرانه های خلیج عدن و عربستان و یمن تحت تسلط ایرانیان بود و نیروی دریایی سراسر دریاهای آسیا و شرق آفریقا را تحت كنترل خود داشت. در دوره ساسانی و دو قرن هجری تجارت دریایی با چین رونق و توسعه زیادی داشته است. پس از سقوط ساسانیان هر چند نواحی خلیج فارس به طور رسمی در قلمرو خلفا محسوب می شد اما تا ورود پرتغالی ها نفوذ ایرانیان بر خلیج ادامه یافت شاید نخستین دودمان ایرانی مسلمان كه پس از گسترش اسلام به دریا پرداخته دیلمیان بودند.

منبع : خبرگزاری میراث فرهنگی